Morgunblaðið - 24.05.2020, Síða 12

12 DAGLEGT LÍF
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 14. MAÍ 2020
Margir eldri borgarar erumeðvitaðir um að undirbúasig til að takast á við þriðja
æviskeiðið, en það hefst um það bil
sem starfslok verða hjá flestum. Á
þessum árum skiptir máli að vera í
góðu líkamlegu og andlegu jafnvægi,
að vera sem lengst sjálfbjarga með
allar daglegar athafnir, svo sem að
klæðast, baða sig, geta farið á sal-
erni, matast og að komast um í sam-
félaginu.
Þurfa nýtt húsnæði
Þegar heilsan er farin að gefa sig
geta komið upp ýmsir erfiðleikar
varðandi sjálfsbjargargetu og þá er
mikilvægt að horfast í augu við vand-
ann. Hugsanlega þarf að huga að
nýjum húsgögnum bæði stólum, sófa
og rúmi sem auðveldara er að standa
upp úr, aðrir þurfa að breyta til inni á
baði, til dæmis taka baðkar sem erf-
itt er að komast upp í og setja sturtu
í staðinn. Aðrir þurfa að skipta um
húsnæði til að vera með gott aðgengi
til að auðvelda þeim að komast inn og
úr húsi. Mikið úrval er til af hjálp-
artækjum sem auka öryggi og sjálf-
bjargargetu fólks. Sjúkratryggingar
Íslands bjóða til dæmis upp á úrval
hjálpartækja, eftir ákveðnum skil-
greiningum, sem lánuð eru út og er
þeim síðan skilað aftur eftir notkun
en önnur tæki má kaupa. Ýmis hjálp-
artæki eða breytingar á umhverfi
auka sjálfsbjargargetu einstaklings
en oft þarf að læra nýjar aðferðir eða
breyta sínum venjum.
Mörg slys á baðherbergi
Góðar leiðbeiningar um notkun
hjálpartækja geta hins vegar ýtt
undir þátttöku í athöfnum daglegs
lífs þrátt fyrir skerta getu.
 Þegar jafnvægið skerðist og aukin
hætta er á byltu getur mikið öryggi
verið í göngugrind, eða jafnvel hjóla-
stól til lengri ferða.
 Þeir sem eiga erfitt með að fara í
og úr rúmi geta nýtt sér grip á rúmið
eða stuðningsstöng.
 Því miður verða mörg slys í
heimahúsum inni á baðherbergi og
því nauðsynlegt að huga að góðu að-
gengi þar. Allir eldri borgarar ættu
að hafa handföng á vegg fyrir ofan
baðkar eða á sturtuveggjum. Þeir
sem hafa t.d. baðkar geta nýtt sér
baðbretti og þeir sem eru með hátt
þrep inn í sturtuklefa geta nýtt sér
baðstóla og/eða stuðningsstangir.
Allir þurfa síðan að eiga að eiga góða
stama gúmmímottu á baðkarsbotn-
inn eða sturtubotninn og aðra með
stömu undirlagi til að stíga á þegar
stigið er út úr sturtunni.
 Einnig er hægt að aðlaga um-
hverfi í kringum salerni. Þar sem sal-
erni er mjög lágt er hægt að fá sal-
ernisupphækkun sem hækkar upp
salernið svo auðveldara sé að standa
upp og setjast niður. Einnig getur
verið gott að setja handföng í kring-
um salerni.
Margir eldri borgarar hafa nú þegar
tileinkað sér snjalltækni og lært að
nota tölvur, spjaldtölvur eða snjall-
síma. Tæknin gerir okkur auðveld-
ara með að hafa aðgang að netbanka,
fá heimsendar vörur, minna okkur á
til dæmis að taka lyfin okkar og ekki
síður að vera í sambandi við sína ætt-
ingja og vini. Aðgangur að Heilsu-
veru auðveldar öll samskipti við
heilsugæsluna en þar er hægt að
endurnýja lyf og fá ráðleggingar í
gegnum netið.
Auðvelda daglegt líf
Iðjuþjálfar innan Heimahjúkrunar
Heilsugæslu höfuðborgarsvæðis
(HH) fara heim til fólks til að meta
hvernig best er að bæta iðjuvanda
fólks og efla sjálfbjargargetu þeirra.
Það er gert með því að meta að-
stæður, þörf fyrir hjálpartæki og al-
menna ráðgjöf. Það er oft ótrúlega
margt hægt að gera til að auðvelda
ýmislegt í daglegu lífi og auka sjálfs-
bjargargetuna.
Skjólstæðingar Heilsugæslu
höfuðborgarsvæðisins sem búa í
Kópavogi, Garðabæ og Hafnarfirði
hafa aðgang að þjónustu iðjuþjálfa
Heimahjúkrunar HH. Þeir geta beð-
ið heimilislækni eða hjúkrunarfræð-
ing sem sinnir heilsuvernd aldraðra
á heilsugæslustöð að senda beiðni
um heimilisathugun. Þeir sem búa
annars staðar geta fengið upplýs-
ingar á sinni heilsugæslustöð um þá
möguleika sem eru í boði.
Efla má sjálfsbjargar-
getu eldri borgara
Morgunblaðið/Hari
Stólaleikfimi Að halda kroppnum í lagi er mikilvægt; bætir og kætir í senn.
Unnið í samstarfi við Heilsugæslu
höfuðborgarsvæðisins.
Heilsuráð
Ásbjörg
Magnúsdóttir
og Guðrún K.
Hafsteinsdóttir
iðjuþjálfar hjá Heimahjúkrun HH í Hafnar-
firði, Garðabæ og Kópavogi.
Vigdís er sterk fyrirmyndheilu kynslóðanna og semforseti var hún brautryðj-andi nýrra viðhorfa.
Tengdi fortíð, líðandi stund og fram-
tíðina í athöfnum sínum og ávörp-
um, sem gjarnan fjölluðu um menn-
ingu, mannlíf og náttúru. Þau efni
eru leiðarstef svo margs í dag og að
því leyti var Vigdís brautryðjandi og
á undan sinni samtíð. Þjóðleg og
heimsborgari í senn,“ segir Margrét
Hallgrímsdóttir þjóðminjavörður.
16 ár og myndir
Um komandi helgi verður í Þjóð-
minjasafni Íslands opnuð sýningin
Vigdís – forseti nýrra tíma. Þar gef-
ur að líta alls sextán ljósmyndir frá
jafnmörgum árum sem Vigdís sat á
Bessastöðum sem þjóðhöfðingi Ís-
lendinga. Oft og mikið hefur verið
fjallað um þau kaflaskil í sögunni
sem urðu þegar Vigdís Finnboga-
dóttir var kosin í embætti forseta Ís-
lands árið 1980, fyrst kvenna í ver-
öldinni kjörin lýðræðislegur þjóðar-
leiðtogi. Sýning þessi er uppi á
svonefndu Torgi, nærri safnbúð og
kaffihúsinu á jarðhæð safnhússins
við Suðurgötu. Allar eru myndirnar
úr myndasafni Þjóðminjasafnsins og
valdar af þeim Ingu Láru Baldvins-
dóttur og Lindu Ásdísardóttur, sem
er sýningarstjóri.
„Vissulega er vandratað þegar
velja skal til þess að gera fáar mynd-
ir frá löngum en viðburðaríkum
tíma. Reynt var þó að endurspegla
hve víða Vigdís lét til sín taka með
sinni heimsborgaralegu framgöngu;
bæði meðal íslensks alþýðufólks og
erlendra þjóðhöfðingja og allra þar
á milli,“ segir Margrét um sýning-
una. Til hennar er efnt í tilefni af 90
ára afmæli Vigdísar hinn 15. apríl
síðastliðinn og þess að í júní verða 40
ár liðin frá hinum sögulegu forseta-
kosningum.
Bækur og kort
Safnið hefur samhliða sýningunni
útbúið skemmtileg tækifæriskort í
gjafapakkningu með myndum af
Vigdísi við ýmis embættisstörf eftir
Gunnar Geir Vigfússon ljósmynd-
ara. Pakkningin fæst í safnbúðinni.
Þar fást einnig bækurnar Vigdís –
kona verður forseti, rituð af Páli
Valssyni, og Ein á forsetavakt: dag-
ar í lífi Vigdísar Finnbogadóttur eft-
ir Steinunni Sigurðardóttur. Einnig
barnabók eftir Rán Flygenring sem
kom út fyrir síðustu jól, Vigdís.
Bókin um fyrsta konuforsetann.
sbs@mbl.is
Forseti nýrra tíma á sýningu í Þjóðminjasafninu
Vigdís á ljósmyndum
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Heimsókn Afhentir sauðskinnsskór í ferðalagi vestur á fjörðum forðum daga.
Morgunblaðið/Sigurður Bogi
Safn Hafdís Guðmundsdóttir í safn-
búð og Margrét Hallgrímsdóttir.
Ljósmynd/Gunnar G. Vigfússon
Forsetinn Með börnunum í opin-
berri heimsókn á Hvammstanga.
ALVÖRU
VERKFÆRI
145
EITTRAFHLÖÐUKERFI
YFIR VERKFÆRI
VERKFÆRASALAN • SÍÐUMÚLA 9, REYKJAVÍK • DALSHRAUNI 13, HAFNARFIRÐI • DALSBRAUT 1, AKUREYRI • S: 560 8888 • vfs.is
vfs.is
00000
www.veidikortid.is
Gleðilegt
veiðisumar!
Fæst hjá N1 - OLÍS og veiðiverslunum