Morgunblaðið - 19.09.2020, Side 43

MENNING 43
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 19. SEPTEMBER 2020
TÓNLIST
Arnar Eggert Thoroddsen
arnareggert@arnareggert.is
Eins og ég segi í inngangi,þetta átti að vera skýrsla,ekki pælingagrein. En um-
töluð grein kollega míns hjá Rík-
isútvarpinu, Davíðs Roach Gunn-
arssonar, undir heitinu Andlát:
Íslenskt rapp, gerði að verkum að ég
ákvað að sveigja aðeins af kúrs. Sé
líka, mér til undrunar, að ég skrifaði
grein í þetta blað í janúar, þar sem
ég er að velta fyrir mér stöðu rapps-
ins hérlendis og er tiltölulega slakur
þar. En hversu rétt hefur Davíð fyrir
sér? Pistill hans er hárbeittur og
hálfgerð sprengja í raun þar sem
niðurstaðan er sú að þessi önnur
bylgja íslensks rapps sé gengin sér
til húðar og það fyrir löngu, meira að
segja. Hann er þó bjartsýnn á að
eitthvað nýtt rappkyns taki við. Inn-
tak greinar hans þarf ekki að vera
neitt sérstaklega dramatískt heldur,
allar senur líða undir lok undir rest,
umbreytast, þróast og/eða renna út í
sandinn (athugasemd: Davíð talar
um þrjár bylgjur en ég er ósammála
þeirri greiningu. Ég tel Quarashi og
Subterranean vera einslags fyrir-
rennara, Rottweiler og co mynduðu
svo fyrstu bylgjuna og Gísli Pálmi
hóf þessa seinni).
Dreggjar rappsins?
Þrenna Nýjustu plötur rapparanna Emmsjé Gauta, Hr. Hnetusmörs og JóaPé og Króla.
Ég ætla núna að klára uppruna-
lega verkefnið: Hr. Hnetusmjör gaf
út nýja plötu fyrir stuttu, kallast
hún KBE kynnir: Erfingi Krún-
unnar. Já, langpoppaðasta efni hans
til þessa, grímulausir „bangerar“ og
skýlaus Mammonsdýrkun í hverri
línu eða svo gott sem. Drengurinn
er fylginn sér. Tveir „stórir“ rapp-
arar áttu þá plötu í ár líka, Emmsjé
Gauti og JóiPé & Króli. Platan hans
Gauta er stórgóð, þroskuð og slyng
textalega og hipphoppið mun aldrei
skilgreina Gauta að fullu. Hann er
of hæfileikaríkur til þess. JóiPé &
Króli reyndu sig með lífræna
spretti á nýjustu plötu sinni og
sömuleiðis – ég held að meðlimir
þar staldri ekkert endilega við í
rappinu of lengi. Þetta er tilfinning.
Þannig að í ár erum við með risa-
plötur og svo jaðarbundnara fólk
eins og Ella Grill, Séra Bjössa og
UngiBesti og Milljón, harla óþekkt
(utan Ella). Gamlar kempur eru þá í
startholum (Afkvæmi guðanna) á
meðan stelpurnar sjá um fram-
sæknina (Fever Dream, Cyber,
Daughters of Reykjavík, Countess
Malaise).
Ég hef rætt um að rapp er ekki
lengur bylgja eða sena sem fer í
burtu, rappið er orðið það miðlægt í
dægurtónlist samtímans að það er
allt eins hægt að tala um að „popp“
eða „klassík“ sé að fara að renna
sitt skeið. En þessi önnur bylgja ís-
lensks rapps, jú, maður getur alveg
tekið undir það með Davíð að það
hilli undir endalokin. Annað væri
óeðlilegt. Og þetta sést á því að eftir
standa bara risar eða litlir spá-
menn. Millivigtin er óvenju hljóðlát,
listamenn hættir eða ekkert eða lít-
ið heyrist í þeim. Stelpurnar eru
undantekning en þær hafa heldur
aldrei verið hér á sömu forsendum
og strákarnir, eins og ég hef reifað í
ótal pistlum.
Ég held að það sé óhætt að slá
því föstu að við erum byrjuð að
fikra okkur niður kúrfuna. Og ekk-
ert að því. Risarnir sem ég hef
nefnt geta stillt upp einhverju pró-
grammi og haft eitthvað upp úr
þessu út árið en það er ómögulegt
fyrir nýgræðinga að teika senu sem
mestur vindurinn er úr. Þannig
lognast þessir hlutir vanalega út af.
Stemningin er farin og stöðnunin
ríkjandi. Þriðja bylgja, kom fagn-
andi …
»En þessi önnurbylgja íslensks
rapps, jú, maður getur
alveg tekið undir það
með Davíð að það hilli
undir endalokin.
Pistill þessi átti að vera temmilega hefðbundin úttekt á nokkrum
nýútkomnum rapptitlum en varð að vangaveltum um hugsanlegt þrot
seinni bylgju íslensks rapps. Lesið endilega áfram.
Metnaðarfull samsýning með verkum
þekktra og virtra norrænna samtíma-
listamanna verður opnuð í Norræna
húsinu í dag. Sýningin nefnist Und-
irniðri og verkin gera listamennirnir
Nathalie Djurberg & Hans Berg
(SE), Lene Berg (NO), Paarma
Brandt (GL), Adam Christensen
(DK), Gabríela Friðriksdóttir (IS),
Emma Helle & Helena Sinervo (FI)
og Maria Pasenau (NO). Sýning-
arstjóri er Arnbjörg María Danielsen
Í lýsingu á sýningunni segir að á
Undirniðri sé gestum boðið inn í órætt
völundarhús dulinna kennda og áleit-
inna spurninga um sjálfið. Að-
ferðafræði og efnistök þeirra lista-
manna sem eiga verk á sýningunni
eru afar fjölbreytt, meðal annars sett
fram í formi innsetninga, hreyfi-
mynda og skúlptúra. Sameiginlegur
nefnari er gáskafull viðleitni til að
hrófla við hefðbundnum birting-
armyndum kyns og kynverundar í
samtímanum. Veikleikar staðal-
ímynda eru kannaðir, kafað er í undir-
meðvitundina og hið bælda í eðlinu
kitlað. Við liggjum á hleri og gægj-
umst undir slétt og fellt yfirborð nor-
rænnar samfélagsútópíu.
Sýningarstjórinn Arnbjörg María
segist hafa sett sýninguna sérstaklega
saman fyrir Norræna húsið og hafa
aðeins tvö verkanna áður verið sýnd,
önnur eru ný og unnin sérstaklega
fyrir sýninguna.
„Ég hef fylgst með mörgum þess-
ara listamanna árum saman og hef
haft mikinn áhuga á verkum þeirra.
Sum þeirra þekki ég ágætlega,“ segir
Arnbjörg María. Hún bætir við að hin
ófyrirsjáanlega framvinda veirufar-
aldursins á árinu hafi haft mikil áhrif á
sköpun verkanna fyrir sýninguna og
þá um leið hvernig sýningin var unnin.
„Þetta hefur verið ótrúlega áhuga-
vert ferli. Ég hef verið í nánu samtali
við listamennina og aðstæður þeirra
eru mjög ólíkar. Þótt þetta séu nor-
rænir listamenn þá búa þeir líka í
Berlín, London og París, þetta eru al-
þjóðlegir listamenn og sumir hafa not-
ið þess að vera í einangrun og segjast
loksins hafa haft næði, til að mynda
Djurberg og Berg sem hafa verið
mikið á ferðinni að setja upp stórar
sýningar í söfnum. Þau hafa verið
mjög afkastamikil á þessum tíma en
aðrir segja innilokunina hafa reynt
mikið á sálarlífið og mikið hafi gengið
á í sköpunarferlinu. Við það hafa verk
tekið á sig aðra mynd en ætlunin var í
upphafi.“
Arnbjörg María verður með leið-
sögn um sýninguna á morgun, sunnu-
dag, kl. 14.
Völundarhús
dulinna kennda
Birt með leyfi listamannanna og Tanya Bonakdar Gallery.
Ögrandi Verkið How to slay a demon eftir Nathalie Djurberg & Hans Berg
hefur einungis verið sýnt áður í galleríi listamannanna í New York.
 Samtímamyndlist í Norræna húsinu
Nánari upplýsingar um sýningartíma á sambio.is
SÝND MEÐ
ÍSLENSKU TALI
AÐRAR MYNDIR Í
SÝNINGU:
* Harry Potter
* Tröll 2 (ísl. tal)
* Hvolpasveitin (ísl. tal)
* The Secret :
Dare to dream
* The New Mutants
SÝND MEÐ
ÍSLENSKU TALI
Frábær ný teiknimynd fyrir
alla fjölskylduna.
FYRSTA STÓRMYND ÁRSINS
Nýjasta Meistaraverk
Christopher Nolan
★★★★★
★★★★★
★★★★★
The Guardian
The Times
The Telegraph