Morgunblaðið - 28.09.2020, Blaðsíða 2

2 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 28. SEPTEMBER 2020
Morgunblaðið Hádegismóum 2, 110 Reykjavík. Sími 569 1100 Fulltrúar ritstjóra Sigtryggur Sigtryggsson sisi@mbl.is Ágúst Ingi Jónsson aij@mbl.is Andrés Magnússon andres@mbl.is Fréttir Guðmundur Sv. Hermannsson ritstjorn@mbl.is Menning Einar Falur Ingólfsson
menning@mbl.is Viðskipti Stefán E. Stefánsson vidskipti@mbl.is Íþróttir Víðir Sigurðsson sport@mbl.is mbl.is Jón Pétur Jónsson netfrett@mbl.is Smartland Marta María Jónasdóttir smartland@mbl.is Umræðan | Minningar mbl.is/sendagrein Prentun Landsprent ehf.
...betra fyrir umhverfið
Nýbýlavegur 8 – Portið, sími 847 1660, www.bambus.is, bambus@bambus.is
bambus.is bambus.is • Opið mánudaga og fimmtudaga frá kl. 10-14
TAUBLEIUR
bambus.is
Ný og
endurbætt
netverslun
Ferðaþjónustukreppa að mati ASÍ
 „Söguskoðun sem aldrei hefur komið fram á fundum ASÍ og SA,“ segir Halldór  SA kynna efna-
hagsgreiningu samhliða atkvæðagreiðslu  „Slæmt ef til átaka kemur nú,“ segir forsætisráðherra
Viðar Guðjónsson
vidar@mbl.is
„Við vitum það að ferðaþjónustan er
að taka höggið núna og launalækk-
anir eru ekki að fara að búa til fleiri
störf þar. Að því leyti er þetta mjög
sérstök kreppa. Við höfum stutt ým-
is úrræði stjórnvalda og það eru
verkefni sem eru óháð kjarasamn-
ingunum,“ segir Drífa Snædal, for-
seti ASÍ, um stöðuna í efnahags-
málum.
Tilbúin að skoða allar leiðir
Halldór Benjamín Þorbergsson,
framkvæmdastjóri SA, telur að sú
söguskoðun að fyrst og fremst sé
um að ræða kreppu ferðaþjónust-
unnar standist ekki. „Ég hef lýst því
yfir við forseta ASÍ, bæði í einrúmi
og hjá ríkissáttasemjara, að við
séum tilbúin í að skoða allar leiðir.
Ég hef ekki fengið umræður um
einn einasta lið. Í fyrsta lagi er
þetta ekki kreppa sem er takmörk-
uð við ferðaþjónustuna. Það er rétt
að áhrifin eru mest þar, en hennar
gætir víðsvegar í atvinnulífinu. Í
könnunum meðal félagsmanna okk-
ar kemur í ljós að yfirgnæfandi
meirihluti þeirra hefur orðið fyrir
miklum áhrifum af kórónuveirunni.
Þetta er því einhvers konar sögu-
skoðun sem aldrei hefur komið fram
á fundum ASÍ og SA og ég hafna al-
farið,“ segir Halldór.
SA vill bregðast við
Í dag fer fram atkvæðagreiðsla á
meðal forsvarsmanna fyrirtækja um
það hvort segja beri upp samning-
um á vinnumarkaði vegna forsendu-
brests. Samhliða verður greining
SA á efnahagsmálum kynnt félags-
mönnum. Í henni segir m.a. að áætl-
að sé að tekjur atvinnulífsins á
næsta ári verði 300 milljörðum
króna lægri árið 2021 en gert var
ráð fyrir þegar lífskjarasamningur
var undirritaður.
Þar kemur einnig fram að 63%
stjórnenda allra atvinnugreina sjái
fram á tekjusamdrátt á seinni hluta
þessa árs frá árinu 2019 og að hlut-
fallslega sé atvinnuleysi mest í
ferðaþjónustu og tengdum greinum.
Er atvinnuleysi t.a.m. 16,9% í gist-
inga- og veitingageiranum og hefur
vaxið um 249% frá 2019. Þá er at-
vinnuleysi 13,2% í flutningastarf-
semi og hefur vaxið um 306% á
sama tíma.
Miðað við tölurnar sem þar koma
fram hefur atvinnuleysi einnig vaxið
um 71-170% í öðrum atvinnugrein-
um. Út frá tölunum má ætla að
nærri sjö af hverjum tíu atvinnu-
lausum tengist öðrum atvinnugrein-
um en ferðaþjónustu. Þar af er at-
vinnuleysi rúm 12% í verslun, tæp
7% í mannvirkjagerð og rúm 7% í
iðnaði svo dæmi séu tekin. Í kynn-
ingunni kemur fram það mat SA að
innistæðulausar launahækkanir
ógni ríkjandi stöðugleika og setji
þrýsting á verðbólgu og frekara at-
vinnuleysi. Þá segir í niðurlagi: „Nú
hafa efnahagslegar forsendur kjara-
samninga brostið og aðstæður gjör-
breyst til hins verra meðan óvissa
ríkir um hvort og hvenær bóluefni
finnst.“ Eins segir í kynningunni að
mat SA sé að óábyrgt sé að bregð-
ast ekki við.
Stjórnvöld meta stöðuna
Katrín Jakobsdóttir forsætisráð-
herra fundaði með aðilum vinnu-
markaðarins í gær.
Í samtali við mbl.is sagði hún
slæmt ef til átaka kæmi á vinnu-
markaði á þessum tímum. „Það væri
mjög slæmt ef til átaka kæmi á
vinnumarkaði og því eru stjórnvöld
að meta hvað þau geta gert til þess
að einfalda líf fólks á vinnumarkaði,
bæði atvinnurekenda og launþega,“
bætir Katrín við.
Kjaramál
» Stjórnendur SA munu í
dag greiða atkvæði um það
hvort lífskjarasamningi
verður sagt upp.
» SA kynna í dag níu liða
greiningu á efnahags-
málum fyrir félagsmönnum
sínum.
» Í kynningu segir að 58%
stjórnenda telji launakostn-
að hafa mest áhrif til
hækkunar verðlags.
» Drífa Snædal segir að
ASÍ hafi stutt úrræði
stjórnvalda og þau séu
óháð kjarasamningum.
Drífa
Snædal
Halldór Benjamín
Þorbergsson
Jarðskjálfti, 4,8 að styrk, varð í austanverðri Bárðar-
bungu laust eftir miðnætti aðfaranótt sunnudags. Nokkr-
ir minni skjálftar komu í eftirleiknum. Síðast urðu
skjálftar af þessari stærðargráðu í
Bárðarbungu í janúar og apríl á þessu
ári, sá öflugasti sömuleiðis 4,8 að
stærð. Gufa steig upp úr öðrum sig-
katlinum í Bárðarbunguöskjunni þeg-
ar flugvél Landhelgisgæslu fór þar
yfir í fyrri viku og myndir voru tekn-
ar.
Freysteinn Sigmundsson, jarðeðl-
isfræðingur við HÍ, segir skjálftana
nú vera hluta af langvarandi atburða-
rás. Eldgosið í Holuhrauni haustið
2014 hafi tengst miklum umbrotum í
eldstöðinni undir Bárðarbungu. Skjálftavirkni á þessum
slóðum hafi verið viðvarandi síðan þótt æ lengri tími sé
milli öflugra skjálfta. Nú líti vísindamenn svo á að hugs-
anlega sé Bárðarbunga enn að jafna sig eftir umbrotin
2014. Önnur skýring sé að kvika úr jörð streymi inn í ræt-
ur eldstöðvarinnar í Bárðarbunguöskju en sennilega sé
atburðarásin þetta tvennt í bland. sbs@mbl.is
Kvikustreymi í Bárðarbungu
 Órói í eldstöð  Skjálfti 4,8
 Atburðarásin er löng
Landhelgisgæslan/TF-SIF
Bárðarbunga Gufubólstur steig upp úr sigkatlinum.
Freysteinn
Sigmundsson
Skógræktarfólk var við öllu búið og
flestir með grímu fyrir vitum þegar
gengið var um Heiðmörkina á laug-
ardaginn og þar safnað birkifræj-
um undir leiðsögn fróðra manna.
Allur er varinn góður, því veiran
vonda er enn á meðal vor og veru-
leg smithætta fyrir hendi sé ógæti-
lega farið.
Fréttir af því hvort Covid-19,
hinn smitandi vágestur, sé á und-
anhaldi eða ekki eru afar misvís-
andi, en vonir eru bundnar við að
bóluefni verði tilbúið öðru hvoru
megin við áramót. Því verða grím-
ur, handþvottur, fjarlægðarmörk
og annað slíkt væntanlega enn um
sinn áberandi þarfaþing í daglegu
lífi fólks, á fordæmalausum tímum.
Þannig eru farþegar í strætis
vögnum margir með grímur, af-
greiðslufólk í verslunum og svo má
áfram telja. Þá hafa viðskipti og
samskipti fólks mikið færst yfir í
hinn stafræna heim, þótt maður sé
jafnan manns gaman. sbs@mbl.is
Með
grímu í
Heiðmörk
Morgunblaðið/Sigurður Bogi