Iðjuþjálfinn - 01.01.2018, Qupperneq 17

17
Margt annað hefur vakið áhuga Ingibjargar í
gegnum tíðina. „Mín áhugamál hafa verið
fagþróun í iðjuþjálfun og menntunarmálin
okkar, saga Íslands, landafræði og
jarðfræði, svo og þjóðmál að fornu og nýju.
Síðan eru það söngur og tónlist. Ég söng í
nokkur ár í Fílharmóníunni. Þegar kórinn
var lagður niður og þá hætti ég. Ég ferðaðist
mikið en fararstjórn fyrir Útivist hætti ég að
mestu árið 1995. Þá fór ég að undirbúa mig
fyrir meistaranámið,“ en því lauk Ingibjörg
árið 1998 eins og komið verður að síðar.
IÐJUÞJÁLFANÁM OG FYRSTU SKREF
Í STARFI
Á námskynningu í Menntaskólanum á
Akureyri sá Ingibjörg nálgun sem vakti
athygli hennar. „Þar hitti ég sjúkraþjálfara
sem kynnti m.a. fag sem hét ergoterapy og
mér fannst þetta rosalega sniðugt. Eins og
þetta hljómaði hjá henni þá yrði maður eins
konar listamaður og ég var orðin svolítið
þreytt á öllum lestrinum og hugsaði að það
væri nú kannski eitthvað fyrir mig að hætta
þessu bara og fara í handíðir, málun, vefnað
og aðrar listir og endurhæfa sjúklinga með
því eins og hún lýsti því,“ rifjar Ingibjörg
upp. Ingibjörg ákvað að læra þessa nálgun
og fékk starf sem aðstoðarmaður Jónu
Kristófersdóttur á Kleppi í einn vetur til
undirbúnings en hafði áður eytt einum vetri
í HÍ við nám í þýsku og ensku enda ákveðin
að vinna í tengslum við fólk. Síðan sótti hún
um nám í Danmörku og fékk inngöngu.
Þetta var sko enginn listaskóli! Hún lauk
náminu en tók árshlé vegna veikinda og
andláts föður hennar.
Námið í Danmörku var þriggja ára diplóma-
nám og þar var fjallað um mörg fög önnur
en listir. Ingibjörg stefndi ekki að sérhæfingu
á geðsviði, þó svo að hún hefði verið hjá
Jónu á Kleppi. „Mér fannst taugasviðið
ofsalega spennandi, og hefur alltaf þótt.
Þannig að ég vissi að ég myndi gjarnan vilja
fara í þá átt og upp á Grensási gafst gott
tækifæri til þess“.
Hún byrjaði að vinna á Landspítalanum
seint um haustið 1975 eftir að náminu í
Danmörku var lokið. Þarna vorum við tvær
á Lansanum í litlu 25m2 gluggalausu
kjallaraherbergi sem þótti bara fínt, því að
þegar iðjuþjálfun byrjaði á Reykjalundi þá
var starfsstöðin einn stóll inn í sjúkraþjálfun
fyrir iðjuþjálfa, en Sigríður Loftsdóttir vann
þar áður en hún flutti sig á Lansann. Þannig
voru aðstæður þessi fyrstu ár sem við
störfuðum. Það var mikill eldmóður í okkur
sem vorum komnar til landsins, tilbúnar að
berjast fyrir faginu,“ útskýrir Ingibjörg.
„Þarna voru komnar auk okkar þær Hope
Knútsson, Kleppi og Guðrún Pálmadóttir,
Reykjalundi, tvær þýskar systur Hildegaard
og Margrét Demleiter á Grensási og Emily
O´nokon í Hátúni og Sólvangi, og mig
minnir að Anne Grethe Hansen hafi verið
komin líka. Á undan okkur voru komnar
þær Jóna Kristófers á Kleppi og Kristín
Tómasar á Akureyri og svo bættust fljótlega
fleiri í hópinn“.
Haustið 1976 flutti Ingibjörg sig yfir á
Grensásdeild Landspítalans. „Sigríður
Loftsdóttir fór á Grensás aðeins á undan
mér, þegar Þjóðverjarnir hættu. Þegar hún
skipti um starf árið 1982, tók ég við
yfirstöðunni, en flutti mig í Fossvoginn
1987, ef ég man rétt. Sinnti mest öldrunar-
deildunum auk þjónustu við aðrar bráða-
deildir. Að vísu var ég eitthvað á barna-
deildinni þegar hún kom þangað, þegar
Landakot var sameinað Sjúkrahúsi Reykja-
víkur. Þannig að ég er með fremur breiða
starfsreynslu þegar litið er til baka. Ég hef
enga reynslu af geðsviði sem slíku, en
geðrænir erfiðleikar fylgja ósjaldan áföllum
af félagslegum og líkamlegum toga og
iðjuþjálfar takast vissulega á við þá með
skjólstæðingum og styðja þá gegnum
erfiðleikana sem þeim mæta. Það er mikill
skóli, en vissulega hefur maður lesið sér til
og leitað fræðslu til viðbótar við
geðáfangann í náminu. Þannig hefur þetta
semsé nýst mér í öll þessi ár“, útskýrir
Ingibjörg.
Mikið var starfað við að skapa iðjuþjálfun
sess, meðal annars með stofnun Iðju-
þjálfafélags Íslands. „Við trúðum stað-
fastlega á fagið og þó við værum ekki nema
sjö eða átta stofnfélagar þarna, þaraf fjórar
eða fimm í stjórn, þá þurftu allar nefndir að
vera til. Oft sátu upptendraðar konur með
börn á brjósti og börn í burðarrúmum
jafnvel tvisvar, þrisvar í viku við nefndarstörf
á kvöldin eftir vinnu, sömu konurnar. En
þetta var mjög hugmyndaríkur og skemmti-
legur tími allt saman. Við vorum samhentur
hópur, fórum saman í ferðalög, og ég sé það
eftir á, af því að ég var nú ritari á þessum
fyrstu árum, að fundargerðirnar voru mjög
persónulegar. En þær þóttu víst mjög
skemmtilegar, segja sumir,“ segir hún og
hlær við.
BLAÐAÚTGÁFA, UPPLÝSINGAGJÖF
OG SKÓLAMÁL
Staðið var að blaðaútgáfu frá upphafi. „Það
var bara svona einblöðungur í fyrstu og þar
voru tilkynningar um vinnustaði félaganna
og barneignir og eitthvað annað persónu-
bundið svona inn á milli. Ég held að
eldmóðurinn hafi bara verið svo mikill í
okkur að það var ekkert verið að gefa neitt
eftir. Við sendum bréf til stofnana vítt um
landið til að kynna fagið og starfið og kanna
þörf fyrir iðjuþjálfun. Bréfin voru skrifuð á
ritvél og send með pósti. Útbreiðsla
iðjuþjálfunar var mjög hæg fyrstu árin en
við vorum alltaf að hugsa þetta fram í
tímann. Við félagsmenn gerðum nokkur
kver í starfshópum árið 1979 sem við
þýddum og staðfærðum úr dönsku m.a. um
bakskóla og vitræna prófun. Þrír iðjuþjálfar
á Grensási tóku þátt í samstarfsverkefni
árið 1983-84 með kennurum úr Foss-
vogsskóla um skyn- og hreyfiþroska barna,
skrifuðum síðan kver með kennslu-
leiðbeiningum fyrir grunnskóla. Praktísku
leiðbeiningunum var svo fylgt úr hlaði með
þjálfun í leik og starfi”, segir hún.

Að mörgu var að hyggja við að koma fótum
undir iðjuþjálfun sem fagstétt á Íslandi. „Já,
einhver varð að byrja og það varð okkar að
leggja grunninn. Hope Knútsson var mikill
frumkvöðull, hún fór strax að hugsa um
skóla og þetta var alltaf í bakhöfðinu á
okkur. Seinna varð til skólanefnd, sem
ræddi við ótal ráðamenn og velti upp
tillögum um hvar og hvernig best væri að
koma náminu upp og haga því, langlíf
nefnd, en seiglan skilaði góðu verki,“ segir
Ingibjörg. ,,Ég var seinna í nefnd um að
setja faginu siðareglur. Því að okkur fannst
félagið þurfa siðareglur, áður en fyrsti
árgangurinn útskrifaðist árið 2001. Þannig
að við kláruðum það fyrir þann tíma”.
UPPBYGGING, MEISTARAPRÓF
OG HÁSKÓLAKENNSLA
Uppbygging á faginu iðjuþjálfun var unnin
við svolítið erfiðar aðstæður að sögn
Ingibjargar því ekki gekk nógu vel að kynna
fyrir ráðamönnum gildi og inntak
iðjuþjálfunar. „Á upphafsárunum var
iðjuþjálfun bara á stofnunum eins og á
Landspítalanum, Borgarspítalanum og
Reykjalundi og því kannski erfitt að vinna
faginu víðari sess, en síðustu fimmtán,
tuttugu árin hefur fagið verið að vaxa mjög
og það er gleðilegt. Þetta var stundum
erfitt, en hafðist fyrir rest og þar á
námsbrautin í HA stærsta innleggið tel ég“.
Ingibjörg stundaði meistaranám samhliða
fullu starfi sem stjórnandi á sjúkrahúsi
Reykjavíkur, og útskrifaðist árið 1998 með
meistarapróf í iðjuþjálfun frá Florida
International University. „Við fórum sjö
iðjuþjálfar í fjarnám við háskóla í Banda-
ríkjunum, sem var undirbúningur að
kennslu við Háskólann á Akureyri. Reyndar
fyrst í tengslum við deild sem upphaflega
átti að verða í Háskóla Íslands, fjarnám sem