Lögmannablaðið - 15.01.1996, Blaðsíða 18

Jón Sigfús Sigurjónsson, hdl.
Riftun ráðstafana þrotamanns,
ákvörðun frestdags o.fl.
hœstaréttardómur frá 26. októher 1995
Hinn 26. október s.l. var
kveðinn upp í Hæsta-
rétti dómur í málinu nr.
233/1994, þar sem reyndi á
nokkur álitaefni vegna riftunar
ráðstafana þrotamanns, þ. á m.
um ákvörðun frestdags, máls-
höfðunarfrest og gildi veðsetn-
ingar eignar, sem fengin var
með riftanlegum gerningi.
Málavextir voru í stuttu máli þeir,
að M og K gerðu með sér kaup-
mála í febrúar 1990, þar sem fast-
eign M og allt innbú var gert að
séreign K. Var innbúið metið í
kaupmálanum á kr. 2.000.000.
Gjaldþrot -
Veðsetning fasteignar
Hinn 12. júlí 1990 fór í fram á
gjaldþrotaskipti á búi M á grund-
velli árangurslausrar löghaldsgerð-
ar, sem fram fór sama dag. í ágúst
1990 veðsetti K greinda fasteign til
tryggingar handhafaskuldabréfi að
fjárhæð kr. 8.000.000, en bréfið bar
enga vexti og var óverðtryggt. Um
sama leyti fluttu M og K til Banda-
ríkjanna. Urskurður urn töku bús M
til gjaldþrotaskipta var kveðinn
upp hinn 12. nóvember 1990, en M
áfrýjaði þeim úrskurði til Hæsta-
réttar. Engar eignir fundust í búinu
en á fyrsta skiptafundi var tekin
ákvörðun um að hefja riftunarmál í
því skyni að hnekkja kaupmála
þrotamanns og K og greindri veð-
setningu fasteignarinnar.
Fasteign seld
I júlí 1991 gerði K kaupsamning
um téða fasteign með fyrirvara um
samþykki þrotabús M, en í samn-
ingnum var gert ráð fyrir að allar
greiðslur kaupanda skyldu færðar
sem innborganir á umdeilt veð-
skuldabréf og skyldi skuldabréfið
liggja frammi við útgáfu afsals, árit-
að um fullnaðargreiðslu og aflient
kaupanda til aflýsingar. Þrotabúið
gaf ekki samþykki sitt fyrir kaup-
unum.
Gjaldþrotaúrskurður
ógiltur
Riftunarmálið gegn K var þing-
fest hinn 5. september 1991 en var
vísað frá dómi að kröfu K, þar sem
svo var litið á að málshöfðunar-
frestur skv. 68. gr. 1. nr. 6/1978 hafi
verið liðinn er málið var höfðað. í
febrúar 1992 felldi Hæstiréttur
þann úrskurð úr gildi og vísaði
málinu heim í hérað til löglegrar
meðferðar. Hinn 16. mars 1992
felldi Hæstiréttur hins vegar úr
giidi úrskurðinn um töku bús M til
gjaldþrotaskipta, með þeim rökum,
að gjaldþrotaskiptabeiðni í hefði
ekki verið löglega birt M. í fram-
haldi af þeim málalokum var rift-
unarmálið á hendur K hafið með
úrskurði undirréttar, uppkveðnum
27. mars 1992.
Skiptabeiðandi ítrekaði beiðni
sína um gjaldþrotaskipti á búi M,
en með úrskurði skiptaréttar, upp-
kveðnum hinn 15. júní 1992, var
þeirri beiðni synjað. Hæstiréttur
felldi þann úrskurð úr gildi með
dómi, uppkveðnum 23. september
1992. Hinn 18. desember 1992 var
gjaldþrotaskiptabeiðni í, frá 12. júlí
1990, að nýju tekin fyrir og kvað
héraðsdómur þann dag upp úr-
skurð um töku M til gjaldþrota-
skipta. Þann úrskurð kærði M til
Hæstaréttar, sem vísaði kærunni
frá, þar sem útivist hafði verið af
hálfu M við fyrirtöku skiptabeiðn-
innar í héraði og hefði M því átt að
leita eftir endurupptöku máisins
fyrir héraðsdómi.
Riftun kauþmdla -
Frestdagur
Hinn 30. mars 1993 var síðan
ákveðið á skiptafundi að hefja rift-
unarmál á hendur K undir sömu
formerkjum og fyrra riftunarmálið
hafði verið rekið og var það mál
þingfest í héraðsdómi hinn 16. júní
1993. K krafðist frávísunar málsins,
m.a. með þeim rökum, að máls-
höfðunarfrestur gjaldþrotalaga
væri löngu liðinn og niðurfelling
hins fyrra riftunarmáls kæmi í veg
fyrir að þrotabúið gæti höfðað mál-
ið að nýju, en þeirri frávísunar-
kröfu var hafnað. Efnisdómur i
héraði var kveðinn upp hinn 14.
apríl 1994 og var á því byggt að
frestdagur við skiptin væri 12. júlí
1990. Var fallist á að kaupmálinn
væri gjafagerningur, sem riftanleg-
ur væri skv. hlutlægri riftunarreglu
1. mgr. 51. gr. gþskl. nr. 6/1978,
þar sem sú ráðstöfun var gerð um
4 mánuðum fyrir frestdag og var K
dæmd til að afhenda þrotabúi M
eignarráð hinnar umdeildu fast-
eignar. Óvíst var talið að allt innbú-
ið væri undanþegið fjárnámi skv.
1. mgr. 43. gr. aðfararlaga og var K
látin bera hallann af því að svo var
komið, að ekki var hægt að greina
á milli muna, sem undanþágurétt-
urinn tæki til og þeirra, sem falla
ættu til þrotabúsins. Var á því
byggt að auðgun K næmi helmingi
verðmætis innbúsins og var henni
18
Lögmannablaöið