Bæjarins besta - 22.12.1999, Blaðsíða 12

Bæjarins besta sló á þráðinn til Jóns Baldvins Hannibalssonar. núverandi sendiherra
/ /
Islands í Washington, D.C. en fyrrverandi skólameistara og bæjarfulltrúa í Isafírði
I upphafi máls
bað Jón Baldvin
fyrir sérstakar
kveðjur til Guð-
mundar Jónsson-
ar, fyrrum stærð-
fræðikennara við
s
M.I., sem er sá
eini sem enn býr
á ísafirði af
„gamla genginu
frá brautryðj-
endaárunum“,
eins og hann orð-
aði það. En að
því mæltu víkjum
við ennþá lengra
aftur í tímann hér
vestra - miklu,
miklu lengra og
spyrjum: - Eru
bernskuárin þín á
s
Isafirði horfin í
móðu minning-
anna?
„Það fennir fyrr í flest spor
önnur en bernskusporin“,
sagði Jón Baldvin. „Atvik stór
og smá og andlit nær og fjær
frá þessum árum eru greypt í
minnið eins og þetta hafi borið
við í gær. Þettaer víst mannleg
reynsla. Það er sagt að tvisvar
verði gamall maður barn. Það
seinasta sem yfirgefur mann-
inn í jarðvistinni eru myndir
og minningar frá bernsku- og
uppvaxtarárum. Það er lfka
margs að minnast. Ég skynja
það æ betur eftir því sem ég
eldist að það voru forréttindi
að fá að alast upp á Isafirði og
við Djúp á þessum árum. Um
daginn las ég í blaði að meira
en fjórðungur barna í Banda-
ríkjunum þjáist af offitu. Þetta
liggur fyrir framan hundrað
sjónvarpsstöðvarádegi hverj-
um og hreyfir sig aldrei nema
í bíl.“
Besta veganestið
„Hugsaðu þér þvílík örlög
- að lokast inni í náttúrulausri
gerviveröld. Við vorum á
þindarlausum hlaupum úti í
guðsgrænni náttúrunni, frjáls
eins og fuglinn fljúgandi. Að
vísu var ég rifinn upp með
rótum úr þessu umhverfi allt
of snemma, þegar karlinn fór
á þing og fjölskyldan fluttist
suður. En ég naut þess að eiga
sælustu sumur lífs míns inni í
Djúpi. í fóstri hjá móðurbróð-
ur mínum, Hafliða í Ögri, fram
undirfermingu. Þetta uppeldi,
sveitadvölin og sjómennska
á sumrin á unglings- og skóla-
árum, er það veganesti sem
mér hefur dugað best.“
Þóttist hafa höndlað
sannleikann
- Hvenær vaknaði áhuginn
á pólítík?
„Ætli ég haft ekki drukkið
þann áhuga í mig með móður-
mjólkinni? Bernskuheimili
mitt vará mótunarskeiði mínu
eins konar taugamiðstöð ísa-
fjarðarkratismans. Var það
ekki Indriði G. sem sagði ein-
hvern tíma í ræðu, að Alþýðu-
flokkurinn væri vestfirsk
verkalýðshreyfing í bland við
danska lýðskólahreyfingu?
Það er dálítið til í því.
Unglingauppreisn mín birt-
ist í því að ég hafnaði þessu
öllu saman og las mértil óbóta
marxísk hindurvitni og kilj-
anskt Sovéttrúboð. Og þóttist
hafa höndlað sannleikann sem
gallharður kommúnisti á
menntaskólaárum. Ætli þetta
hafi ekki komið í staðinn fyrir
rokkæði eða pönkstæla seinni
kynslóða? Allavega rjátlaðist
þetta ekki af mér fyrr en á
háskólaárum í Skotlandi.
Hagfræði hefur reynst mörg-
um haldgott mótefni við hjátrú
og hindurvitnum. Eftir miklar
pælingar komst ég að sömu
niðurstöðu og ég hafði lagt
upp með: Nefnilega að jafn-
aðarstefnan blívur sem mann-
úðarstefna á myrkri öld. Væri
hún ekki til, þyrftum við að
finna hana upp.“
Bók á leiðinni
- Hvenær kemur ævisagan
þín, Jón Baldvin? Megum við
búast við einhverjum „upp-
ljóstrunum", nýjum upplýs-
ingum um gang málaeða nýrri
sýn á það sem gerðist?
„Ég er að vísu að burðast
við að klára handrit að bók,
sem vonandi kemur út á alda-
mótaárinu. Vinnuheitið er
„Framtíðin á engan atkvæð-
isrétt". En þetta er ekki ævi-
saga, heldur hugmyndasaga
og tilraun til að rýna ögn inn í
framtíöina. Ég er að reyna að
ná utan um aðalþemu tuttug-
ustu aldarinnar: Hverjar voru
í upphafi helstu væntingar og
vonbrigði aldarinnar? Mun
lífríkið lifa af rányrkj u neyslu-
samfélagsins? Hvers vegna
eru sumar þjóðir ríkar en aðrar
snauðar? Hvers vegna brast
heimskreppan á - hefði mátt
hindra það og hvað höfum
við af því lært? Hvers vegna
höfðu sturlaðir menn, böðlar
og bullur af sauðahúsi Hitlers
og Stalíns þvílíkt aðdráttarafl
(ekki síst fyrir hrekklausa
menntamenn á Vesturlönd-
um)? Ilvað nákvæmlcga felst
í „þriðju leiðinni" - lýðræðis-
jafnaðarstefnu sem hafnar
hvoru tveggja, öfgum óbeisl-
aðs kapítalisma og frumstæðs
kommúnisma? Hvaða lausnir
eru sýnilegar á vanda velferð-
arríkisins? Geta jarðarbúar til
frambúðar búið í friði við þá
hrikalegu misskiptingu auðs
og tekna sem ríkir milli ríkra
forréltindaþjóða og hins
snauða meirihluta mannkyns?
Hvað boðar ameríska öldin?
Hver er framtíð Evrópusam-
bandsins? Hvaða áhrif hefur
alþjóðavæðingin á líf fólks og
framtíð meðal ríkra þjóða og
snauðra? Hver er staður Is-
lands í heimsmynd 21 stu ald-
arinnar?
Ég hef stundum lýst veru
okkar hér í Washington sem
framhaldsnámi. Þessar pæl-
ingar eru afrakstur langrar
reynslu stjórnmálamanns og
þeirrar andlegu örvunar sem
alþjóðlegt umhverfi manns
hér býður upp á. Reyndar var
ég að lesa annað bindið af
Steingrími Hermannssyni í
fyrrakvöld. Það er frásögn af
atburðum og hið þarfasta verk
sem slíkt. En þar segir fátt af
þeim hugmyndum sem hrær-
ðu stjórnmálamanninn til
verka. En Steingrímur lýsir
sér sem verkfræðingi að upp-
lagi og menntun - og kannski
er ósanngjarnt að rukka verk-
fræðinga um pólitískar hug-
myndir?“
Engin þörf fyrir
pólitík núna?
- Má þá ekki búast við því
að þú komir heim einn góðan
veðurdag eins og fellibylur
og rífir Samfylkinguna upp
úr doðanum, má ég segja
glundroðanum?
„Það jaðrar næstum því við
ókurteisi að spyrja mann sem
hefur afplánað þrjá áratugi á
galeiðu íslenskra stjórnmála,
hvort hann langi ekki í fram-
lengda refsivist. Við sem
stýrðum galeiðunni á kreppu-
árunum 1987-94 lögðum svo
góðan grunn að nýju velmeg-
unarskeiði, sem hefur staðið
síðan, að það er kannski ekki
þörf fyrir neina pólitík -
þ.e.a.s. harðar ákvarðanir um
lausnir á vandamálum - fyrr
en í næstu niðursveiflu? Is-
lendingar upplifa nú einstakt
blómaskeið. Allir sem bera
sig eftir því hafa það betra en
áður og hinir ríku eru að verða
miklu ríkari en nokkru sinni
fyrr.
A slíkum tímum er þorri
fólks fráhverfur áleitnum
spurningum um framtíðina
(sem í mínum hugaerpólitík);
menn vilja fá að njóta vel-
megunarinnar í friði, óáreittir
af vandamálum, sem e.t. v. þarf
að fást við eftir þennan dag.
Þjóðfélagsumræðan á ís-
landi endurspeglar þetta. ís-
land er eina landið í Evrópu
þar sem engin umræða fer
fram um Evrópumál (kannski
erum við ekki alveg með það
á hreinu, hvort við erum Evr-
ópuþjóð?).
Meðan hagvöxturinn malar
gull, viljum við gjarnan slá á
frest að þurfa að taka afstöðu
til auðlindagjalds í sjávarút-
vegi eða tilvistarvanda vel-
ferðarkerfisins. A meðan ríf-
ast menn um það, hvort verj-
andi sé að sökkva Eyjabökk-
unurn, þótt fæstir hafi þá aug-
um litið. Og þá er eins gott að
nota tímann til að hugsa -
endurhæfa sig. Það kemur
dagur eftir þennan dag.“
Sigurjón á Hrafna-
björgum sá um
rjúpuna
- Hvemig verður jólahaldið
hjá ykkur fyrir vestan? Er t.d.
hægt að fá sendan „sérvest-
firskan" mat?
„Alþjóðavæðingin allt í
kringum okkur hefur náð því
að setja mark sitt á mína fjöl-
skyldu þannig að þessa stund-
ina býr aðeins elsta dóttir mín
á Islandi. Hins vegar stefnum
við að því, þau sem það geta,
að halda jólin í Brússel hjá
Glúmi, syni mínum. En árþús-
undamótin er auðvitað hvergi
hægt að halda annars staðar
en á hápunkti heimsins, - á
Islandi. A árum áður sá Sig-
urjón á Hrafnabjörgum fyrir
rjúpunni áaðfangadag (kjarrið
í Laugardalnum gaf nefnilega
bragð sem minnti á bernsku-
daga). í þetta skiptið reynir
hins vegar á skotfimi Halla í
Andra, hvort rjúpa verður á
borðum aðfangadag í Brúss-
el.“
Yfírlýsing um kæsta
skötu f.h. Vatíkansins
„Annars hefur það reynst
|S&| F3 mm W \7 W ™ ÍSAFJARÐARBÆR Basjarstjórn Isaljarðarbacjar sendir íbúum sveitarfélagsins og viðskiptavinum sínum bestu jóla- og nýérskveðjur með þökk lyrir hið liðna. Bæjarstjórinn. J A Odqi Oskum viðskiptavinum okkar, starfsfólki og landsmönnum öllum, gleðilegra jóla og farsasldar é komandi ári.
i
r 4* ðí Sparisjóður Bolungarvíkur ” Bolungarvík - Suðureyri Sendum Bolvíkingum, ðúgfirðingum og öðrum Vestfirðingum bestu óskir ^ um gleðileg jól, gott og farsaelt komandi ár með þökk fvrir viðskiptin. f \ Utvegsmannafélag Vestfjarða Aðalstrœti 24 - ísafirði ðcndum okkar bestu óskir um gleðilega jóla- og nýórshátíð ^ og þökkum árið sem er að líða.
12 MIÐVIKUDAGUR 22. DESEMBER 1999