Skólavarðan - 2019, Qupperneq 20

20 SKÓLAVARÐAN VOR 2019
UMFJÖLLUN / Tækni
Sumum dugir jafnvel
ekki einn sími. Í
strætó, á biðstofum,
veitingastöðum
og kaffihúsum,
alls staðar er fólk
gónandi á símann
en tekur varla eftir
neinu í kringum sig.
S tór hluti fólks, að minnsta kosti í okkar heimshluta, hefur þó ekki tamið sér þessa höfuðdyggð. Hjá okkur er það þvert
á móti óhófið sem oft ræður ríkjum.
Bílarnir of margir, allir skápar fullir af
fötum, margir alltof þungir o.s.frv. Nú
borgar sig sjaldnast að gera við heim-
ilistæki, þvottavél sem bilar fer beina
leið á haugana og ný er keypt í staðinn.
Og sífellt kemur eitthvað nýtt „sem þú
verður að eignast“. Þetta þekkja allir.
Sumt er stundarfyrirbæri, sem endar
í geymslunni og svo í Sorpu, en annað
verður nánast ómissandi hluti hins
daglega lífs. Farsíminn er í þeim hópi.
Gömul hugmynd
Þótt farsíminn sé ekki ýkja gömul
uppfinning eru þó margir áratugir,
reyndar næstum heil öld, síðan fjar-
skiptaverkfræðingar fóru að velta fyrir
sér möguleikum á símtækjum sem ekki
væru bundin við fasta staðsetningu.
Tæknin var hins vegar ekki til staðar.
Árið 1959 skrifaði breski rithöf-
undurinn Arthur C. Clarke ritgerð, sem
kannski mætti fremur kalla spádóm.
Hann sá fyrir sér svo lítið og létt sendi-
tæki að hver maður myndi
ganga með það í vasanum
og „sá tími mun koma að við
getum hringt í einstakling
hvar sem er á jörðinni, með
því einu að velja símanúmer
viðkomandi.“
Clarke nefndi enn
fremur að þetta tæki gerði
kleift að finna staðsetningu
þess sem það bæri á sér
og „þannig myndi enginn
týnast að óþörfu. Þessi
spá rithöfundarins hefur
sannarlega ræst. Hann spáði
því líka að þessi tæki yrðu
komin á markaðinn um
miðjan níunda áratug
síðustu aldar en það rættist
reyndar nokkru fyrr, því
árið 1973 sýndi bandaríska
fyrirtækið Motorola fyrsta handfarsím-
ann. Hann fór reyndar ekki vel í vasa
þar sem hann vóg rúm tvö kíló.
Farsíminn er ekki það eina sem
Clarke sá fyrir en hann spáði því
skömmu eftir 1940 að menn myndu
Þegar börnunum blöskrar
stíga fæti á tunglið fyrir árið 1970. Hann
skrifaði fleiri en 70 bækur. Þekktust
þeirra er líklega ,,Sentinel“ en kvik-
mynd Stanley Kubrick „2001: A Space
Odyssey“ er byggð á henni en kvik-
myndahandritið skrifuðu þeir Clarke og
Kubrick í sameiningu.
Ekki bara sími
Fyrsta sjálfvirka farsímanetið var opnað
í Japan árið 1979. Á þeim
fjörutíu árum sem síðan
eru liðin hefur þróunin
verið örari en nokkurn
gat órað fyrir. Þegar þessi
tæknibylgja barst til Íslands
ríkti nokkur óvissa um
nafnið. Handsími, vasasími,
smásími og fleiri álíka
nöfn heyrðust en orðin
farsími eða gemsi (GSM)
festust fljótlega í sessi. Í
dag er notkun símanna ekki
einskorðuð við að hægt sé að
hringja úr þeim eða í, þeir
eru orðnir sambland síma
og tölvu ásamt myndavél.
Þessi háþróuðu tæki kallast
snjallsímar, til aðgreiningar
frá eldri gerðum. Undratæki
segja margir.
Nánast allir með einn, margir með
tvo
Í dag á nánast hver einasti maður
farsíma. Þetta gildir jafnt um unga
sem aldna. Og þessir símar liggja ekki
Hófsemi er ein höfuðdyggðanna sjö í kristinni siðfræði. Einn
meginboðskapur Hávamála er sömuleiðis hófsemi og sé
litið enn lengra til baka má nefna að yfir inngangi musteris
forngríska guðsins Appolons stóðu þessi orð: meden agan.
Hóf í öllu.
Borgþór Arngrímsson skrifar