Vinnan - 01.07.1964, Síða 4

-------- l/Lnnan----------------
Ættu verkalýðsfélög að afla sér
reynslu af hóplíftryggíngum?
2
Vimum
Útgefandi:
Alþýðusambantl íslands.
Ritnefnd: Hannibal Valdimarsson og
Snorri Jónsson.
Ritstjóri og Abyrgðarmaður:
Hannibal Valdiinarsson.
Afgrciðsla: Skrifstoíu Alþýðusambands
íslands, Laugavcgi 18. Sími 19318.
Áskriftarverð 50 krónur árg.
í lausasölu kr. 15.00 16 síðu blað.
Tvöfalt blað kr. 30.00.
PRENTSMIBJAN EDDA H.F.
Allir vildu Lilju
kveðið hafa
Margoft hefur Alþýðusambandið
leitað samninga og samkomulags við
ríkisstjórnina um ráðátafanir til
stöðvunar dýrtíðar eða lækkaðs verð-
lags. Hefur verkalýðshreyfingin ávallt
boðist til að meta slíkar aðgerðir til
jafns við beinar kauphækkanir.
En allir slíkir samningar hafa
reynzt árangurslausir. Ríkisstjórnin
hefur alltaf hafnað þessum úrræðum.
Á liðnu vori bauð Alþýðusamband
Islands ríkisstjórninni enn einu sinni
samstarf um stöðvun dýrtíðar og verð-
bólgu. Og nú svaraði ríkisstjórnin
strax játandi. Samningaviðræður hóf-
ust, og að þessu sinni var sýndur ær-
legur vilji til að finna leiðir, er draga
mættu úr verðbólguspennu og veita
jafnframt kjarabætur og réttarbætur,
er meta mætti til jafns við beina
hækkun sjálfra launanna.
Samningar tókust um verðtryggingu
kaups, nokkra styttingu vinnutíma og
tilfærslu kaups yfir á dagvinnutíma,
lengingu orlofs og umtalsverðar að-
gerðir í húsnæðismálum. — Þjóðin
fagnaði þessum samningum. Þeir
tryggðu vinnufrið í heilt ár, og þeir
sýna viðleitni til stöðvunar á verð-
bólguæðinu.
Á grundvelli þessara samninga hafa
flest almenn verkalýðsfélög nú lok-
ið kjarasamningum sínum við atvinnu
rekendur. Bráðabirgðalög hafa verið
gefin út til fullnægingar samkomu-
laginu við ríkisstjórnina. Verða næstu
12 mánuðir að sýna, hvaða áhrif þessi
lausn mála hefur í þróun efnahags-
málanna. Þetta er tilraun, sem margir
Fyrir nokkru bar fundum mínum
saman við tvo vini mína úr röðum
samvinnumanna. Við spjölluðum um
heima og geyma. Þar á meðal barst
talið að tryggingamálum.
Annar þeirra var fróður um svo-
kallaðar hóplíftryggingar, hafði hann
kynnzt þeim erlendis, og taldi þær
hafa gefið góða raun.
Þetta varð til þess, að ég bað Kristj-
án Sturlaugsson tryggingafræðing að
skrifa stutta grein í „Vinnuna“ til
skýringar á þessu tryggingaformi.
Kristján nam tryggingafræði í Sví-
þjóð, en þar eru hóplíftryggingar í
örum vexti, sérstaklega innan sam-
vinnuhreyfingarinnar og verkalýðs-
hreyfingarinnar.
Af grein Kristjáns og viðræðum við
hann hef ég sannfærst um, að verka-
lýðsfélögin ættu gaumgæfilega að
kynna sér þetta tryggingaform, og
bezt væri, að vissir starfshópar, eða
t. d. fremur fámenn félög keyptu sér
hóptryggingu og öðluðust þannig
reynslu af slíkum líftryggingum.
Mér skilst, að iðgjöld séu mun lægri
á einstakling, þegar um hóptryggingu
er að ræða, og sé raunar samnings-
atriði. Samningurinn þarf ekki að
gilda nema til eins árs eða svo. Á-
hætta er því ekki mikil, en dýrmæt
gæti sú reynsla orðið, sem af slíkum
samningum fengist.
Ég vil eindregið hvetja forustumenn
verkalýðsfélaganna til að kynna sér
hóptryggingaformið. Og e. t. v. væri
rétt, að eitthvert tiltölulega fámennt
félag riði á vaðið og gerði fyrsta samn-
inginn, annaðhvort fyrir sérstakan
binda nokkrar vonir við. Vopnahlé
hefur það líka verið nefnt, og má það
einnig til sanns vegar færa. Hér átti
Alþýðusambandið merkilegt frum-
kívæði, sem; aldrei getur orðið því
nema til sæmdar, hver sem fram-
kvæmdin verður og efndirnar.
í því efni skal engu vantreyst að
óreyndu, og fram til þessa hefur frá
báðum hliðum verið drengilega að
málum staðið og allir viljað eigna
sér heiðurinn af því, sem gert var.
Mætti af því ætla, að það væri talið
nokkurs virði og líklegra til vinsælda,
en vantrausts og fylgistaps.
Kristján
Sturlaugsson
starfshóp eða jafnvel fyrir alla félags-
menn sína.
Það myndi ekki þykja neitt smá-
ræðis öryggisatriði, ef eitthvert stétt-
arfélag keypti öllum félagsmönnum
sínum hóplíftryggingu, en vitanlega
yrði slíku ekki áfram haldið, nema
það þætti gefa góða raun.
Hannibal Valdimarsson
Nú hefst grein Kristjáns:
Hóplíftryg-ging-ar eru upprunnar í
Bandaríkjunum, og hafa þær náð þar
stórkostlegri útbreiðslu. í mörgum
öðrum löndum hefur útbreiðsla þeirra
verið veruleg, sérstaklega þó í Svíþjóð,
en þar voru þær innleiddar árið 1948.
Byrjunin var þó heldur hægfara þar,
því að árið 1951 voru aðeins 127 þús-
und manns þar tryggðir á þann hátt,
en fór ört fjölgandi, og í árs lok 1961
voru þeir orðnir 2.625.000 og sam-
anlögð tryggingarupphæð var þá
23.978.000,000 sænskar krónur. Þetta
mótsvarar því, að við hefðum um það
bil 58.000 manns tryggða á þennan
hátt fyrir 4.450.000.000 ísl kr.
Það er því mikið starf framundan
á þessu sviði.
Jón Ólafsson, fyrrverandi fram-
kvæmdastjóri Andvöku, innleiddi hóp-
líftryggingarnar hér á landi árið 1954.
Útbreiðsla þeirra hefur þó verið lítil
til þessa. Aðeins starfsfólk Samvinnu-
trygginga og Andvöku, hefur tekið
slíka tryggingu, og er það alltof lítill
árangur af þessu brautryðjandastarfi
Jóns Ólafssonar. Hann virðist því hafa
borið plóg sinn í grýttan akur. Þó að
bætur hóptrygginganna nái skammt,
þá koma þær þó, þegar þeirra er hvað
mest þörf. Sem betur fer, hefur ekki
oft komið til útborgunar trygginga-
upphæðar innan þessa litla hóps, sem
hér er tryggður. Þó getum við sagt,
að betur var af stað farið, en heima
setið.
Hóplíftryggingar eru frábrugðnar
öðrum líftryggingum fyrst og fremst
að því leyti, að hópur manna, en ekki
Framhald á síðu 22.