Vinnan - 01.07.1964, Blaðsíða 5

---------------- i 'uinan ---------- u
Uppgjör launamála voríð 1964
Á miðstjórnarfundum Alþýðusam-
bandsins dagana 14. og 16. apríl voru
rædd drög að ályktun um kjaramál.
Á síðari fundinum hlaut ályktunin
lokaafgreiðslu, og var þegar ákveðið
að senda hana forsætisráðherra, en
að því búnu skyldi hún send blöðum
og útvarpi til birtingar.
Samkvæmt þessari ákvörðun mið-
stjórnar, var forsætisráðherra þann 17.
apríl ritað svohljóðandi bréf.
Alþýðusamband íslands. 17. apríl 1964.
Hjálagt sendist ályktun mið-
stjórnar Alþýðusambandsins um
kjaramál, svo sem hún var sam-
þykkt á miðstjórnarfundi 16. apríl
síðastliðinn.
Virðingarfyllst,
F.h. Alþýðusambands fslands,
Hannibal Valdimarsson.
Til forsætisráðherra
Bjarna Benediktssonar,
stjórnarráðshúsinu, Reykjavík.
Ályktun miðstjórna ASf um kjaramál
Á undanförnum árum hafa verka-
lýðssamtökin æ ofan í æ bent á hætt-
una af sívaxandi dýrtíð. Þau hafa
skorað á stjórnarvöld landsins að
beita sér fyrir stöðvun dýrtíðarinnar,
en tryggja jafnframt næga atvinnu
og sanngjarna hækkun á kaupmætti
launa.
Verkalýðssamtökin hafa alltaf, þeg-
ar þau hafa barizt fyrir bættum kjör-
um meðlimum sínum til handa, lagt
á það áherzlu, að þau vildu meta sem
kauphækkun hverja þá ráðstöfun,
sem miði að lækkun verðlags, eða öðru
því, sem raunverulega færði vinnandi
fólki kjaraþætur.
Verkalýðshreyfingin hefur því allt-
af verið og er enn á móti verðbólgu-
þróun í efnahagskerfinu og varar
sterklega við afleiðingum hennar
bæði fyrir launþega og þjóðfélagið í
heild.
Þróun verðlagsmálanna síðustu 4 ár-
in veldur flestum hugsandi mönnum
áhyggjum. Á þeim tíma hefir verð-
bólgan magnazt meir en dæmi eru
til um áður, á jafn skömmum tíma.
Reynt hefir verið að skella skuld-
inni af þessari óheillaþróun á verka-
lýðssamtökin í landinu. Því er þá hald-
ið fram, að þau hafi gert óbilgjarnar
kröfur um kauphækkanir og knúið
Bjarni Benediktsson og Emil Jónsson
undirrita.
fram meiri hækkanir á kaupi, en efna-
hagskerfið fái staðizt. Hér er stað-
reyndum beinlínis snúið öfugt, og röng
skýring gefin á því, hver er raun-
veruleg orsök hinnar gífurlegu dýrtíð-
ar.
Hér skal nú rakin í stuttu máli þró-
un verðlags- og kaupgjaldsmála síð-
ustu árin, og verður þá svo augljóst,
að ekki verður um villst, að hækkun
á kaupi verkamanna er ekki orsaka-
valdurinn að þeirri dýrtíðarþróun, sem
hér hefir átt sér stað.
Til glöggvunar verður verðhækkun-
um og kauphækkunum síðustu 5 árin
skipt í 4 tímabil, svo að samanburð-
ur verði sem auðveldastur.
1. tímabil (janúar 1959 — júní 1961)
í janúarmánuði 1959 voru samþykkt
lög á Alþingi um að lækka umsamið
kaup verkafólks um 13,4% frá 1. febrú-
ar 1959 að telja. Þegar tekið var fullt
tillit til endurbóta á tryggingum, nið-
urgreiðslu og öðrum ráðstöfunum, sem
fylgdu, viðurkenndu stjórnarflokkarn-
ir, að skerðing kaupsins næmi 5,4%.
í febrúarmánuði 1960 var síðan sam-
þykkt mjög mikil gengislækkun, og
fleiri efnahagsráðstafanir voru gerð-
ar, sem hlutu að verka til mikillar
verðhækkunar. Þar á meðal var mikil
vaxtahækkun og hækkun söluskatts.
Með þessari löggjöf var bannað að
bæta Iaunþegum ársfjórðungslega vax-
andi dýrtíð með vísitöluálagi. En það
var þá kenning hagfræoinga ríkis-
stjórnarinnar, að við slíka ráðstöfun
mundi stöðvast víxlhækkun verðlags
og kaupgjalds.
1 febrúarmánuði 1960, þegar geng-
islækkunin var gerð, var vísitala vöru-
verðs og þjónustu 100 stig.
1 júnímánuði 1961 var sú vísitala
orðin 118 stig, eða hafði hækkað um
18%.
Á tímabilinu frá janúar 1959 til júní
1961 urðu þó engar kauphækkanir.
Kaupmáttur launa hafði því á þessu
nær 2V2 árs tímabili lækkað, fyrst um
5,4% og síðan um 18%, eða samtals
um rúm 23%.
Útilokað er með öllu að kenna hækk
un kaupgjalds um þá þróun verðlags-
málanna, sem varð á þessu tímabili.
2. tímabil (frá júní 1961 til júní 1962).
Þeirri þróun, sem átti sér stað á
1. tímabilinu, gátu verkalýðssamtökin
alls ekki unað, allra sízt, þegar þess
var gætt, að þjóðarframleiðslan fór
vaxandi, og árferði var gott.
1 júní 1961 var því samið um 11—
12% hækkun á kaupi verkafólks. Sú
hækkun var augljóslega miklu minni,
en sem næmi þeim raunverulegu kaup-
lækkunum, er yfir höfuð gengið næstu
2V2 árin á undan.
Þessar kauphækkanir vildi ríkis-
stjórnin ekki þola. Hún lækkaði þá,
þrátt fyrir yflrlýsingu hennar um að
blanda sér ekki í þau mál, gengi krón-
unnar enn á ný í byrjun ágústmán-
aðar þetta sumar. Afleiðingar þeirrar
gengislækkunar urðu auðvitað nýjar
og almennar verðhækkanir á öllum
sviðum.
t júlímánuði 1962 var vísitala vöru-
verðs og þjónustu komin upp í 135
stgi, eða hafði hækkað alls um 25 stig,
en um 17 stig síðan kaupið var hækk-
að síðast í júní 1961. Á því tímabili
hafði kaupið þó lækkað um 5,4% og
hækkað um 11—12%, eða alls aðeins
hækkað um 5,6 eða 6,6%. — Getur
nokkur haldið því fram, að sú kaup-
hækkun hafi valdið 35% verðhækkun?
3. tímabil (frá júlí 1962 til júlí 1983)
Verðhækkun, sem nam 17 vísitölu-
stigum í viðbót við það, sem á undan
var gengið, gat verkafólk ekki borið
bótalaust. Samið var því um kaup-
hækkun í júlí 1962, sem nam 6—9%.