Vinnan - 01.07.1964, Page 18

-----------------l/inncin ----------------
ÞAGNAÐUR ER SVANUR SÁ"
Fagraskógar-skáldið er láíið
„Til kjalfestu í lestina iæt ég
ljóð mín, ást mína og synd“
Þjóðskáldið, Davíð Stefánsson frá
Fagraskógi, lézt í Fjórðungssjúkrahús-
inu á Akureyri 1. marz síðastliðinn,
69 ára að aldri.
Þjóðin öll harmar skáld sitt.
Davíð var fæddur að Fagraskógi við
Eyjafjörð 21. janúar árið 1895. For-
eldrar hans voru Stefán Stefánsson
bóndi og alþm., í Fagraskógi og kona
hans Ragnheiður Davíðsdóttir, systir
Ólafs Davíðssonar, hins þjóðkunna
þjóðsagnasafnara og fræðimanns.
Vorið 1919 lauk Davíð stúdentsprófi,
og þá um haustið heilsaði hann þjóð
sinni sem skáld. Þá kom út fyrsta
ljóðabók hans „Svartar fjaðrir“. Upp
frá þeirri stundu átti hann hug og
hjarta allra þeirra landa sinna, sem
ljóðum unna.
Var þar lögð áherzla á nauðsyn þess að
breyta hinu úrelta fyrirkomulagi í
þessum málum — meistarakerfinu —
og koma á verknámsskólum, sem ann-
ist bæði bóklega og verklega kennslu
í sem allra flestum iðngreinum.
Stjórn sambandsins skipa þessir
menn:
Snorri Jónsson formaður, Guðjón
Jónsson varaformaður, Sigurgestur
Guðjónsson ritari, Kristinn Hermanns-
son vararitari, Helgi Arnlaugsson
gjaldkeri.
Meðstjórnendur voru kjörnir: Hann-
es Alfonsson, Tryggvi Benediktsson,
Hreinn Ófeigsson, Haraldur Sigurðs-
son, Halldór Arason, Guðmundur
Halldórsson, Árni Magnússon, Garðar
Gíslason, Björn Kristinsson og Ásgeir
Hafliðason.
Þingslit fóru fram á sunnudags-
kvöld.
Það er hafið yfir allan efa, að stofn-
un þessara þriggja sambanda er
merkisviðburður. Dreifðir kraftar verða
betur sameinaðir. Skyldustu öflin leidd
í sameiginlegan farveg. — Heildsala-
blaðið Vísir hefur orðið eitt um þá
kenningu, að hér væri háskaleg sundr-
ungarstarfsemi á ferðinni.
Nýtt tímabil í ljóðabókmenntum ís-
lendinga var hafið.
Seztu hérna hjá mér,
systir mín góð.
1 kvöld skulum við vera
kyrrlát og hljóð.
í kvöld skulum við vera
kyrrlát og hljóð.
Mamma ætlar að sofna,
systir mín góð.
Og móðir skáldsins fékk fleiri kveðj-
ur frá syninum, í Svörtum fjöðrum:
„Ég blundaði hljótt við brjóst þitt,
móðir,
sem blómið um lágnættið.
Þú söngst um mig kvæði; við sungum
bæði
um sakleysi, ástir og frið.
Þú gafst mér þann eld, sem ég ennþá
í kveld
get ornað hjartanu við.
Þú hófst mína sál yfir hégóma og tál
og hug mínum lyftir mót sól.
Þú gafst mér þrá, sem ég göfgasta á
og gleði, sem aldrei kól.
Ef ég hallaði mér að hjarta þér,
var mér hlýtt; þar var alltaf
skjól.
Áhrifin frá íslenzkum þjóðsögum
sjást víða í Svörtum fjöðrum.
„í fyrrinótt fannst mér einhver
yfir fletið mitt halla sér;
svo fundust mér gaddkaldar greipar
grípa um hálsinn á mér.
í nótt fann ég kveljandi nálykt
af nöktu brjóstinu á mér;
að sál minni hljótt og helkalt
húmið nísti sér.“
Og þulu-formið leikur líka á vörum
Davíðs:
Fyrir löngu, löngu bjó
ljúflingsmey í steini,
hjúfraði og hörpu sló,
svo hljómurinn barst út að sjó
til eyrna ungum sveini;
eitthvert töfraafl hann dró
yfir skriður, holt og mó
að Ljúflingssteini.
En þá varð hörpuhljómurinn
að heitu, sáru kveini:
Heima á Felli,
heima á Felli, —
dapurt var að dvelja þar
og deyja úr gigt og elli,
því amma gamla önduð var,
sem um mig gerði bögur,
við mig kvað á veturna
um vorkvöldin fögur,
alein mig á örmum bar
og yljaði um hjartaræturnar,
— sagði mér sögur.
Opnir stóðu álfheimar;
ungmey sat á steini,
handlék strengi hörpunnar
og hló til mín í leyni:
Eg skal verða Önnu litlu
í Efstakoti að meini.
Komdu hingað, komdu, vinurinn eini.
Gamla amma er gröfinni í
og garðurinn undir klaka.
Bí, bí og blaka.
Og ástaljóð Davíðs unnu strax hug
og hjörtu unga fólksins:
„Saman okkar sálir runnu.
Sama hjarta í báðum sló.
Af sama eldi augun brunnu,
en allar taugar skuflu af fró.
Heitar varir eiða unnu
í unaðsfullri sæluró.
Enginn sveinn í æsku sinni
auðugri né sælli var.
Eina nótt af æsku þinni
á örmum mínum þig ég bar.
Ég var guð í gleði minni
og gaf þér allar stjörnurnar."
Karlmannlegur og nýstárlegur var
tónninn í sögu- og ástaljóðinu: Caesar
við bókhlöðurústirnar í Alexandríu:
Hví grætur þú Caesar? Hví sefur þú ei
í sænginni hjá þinni egypzku mey?
Ertu að gráta yfir gömlum morðum
í Galiíu eða á Sikiley,
eða bókunum, sem þú brenndir forðum
og blöðum með spekiorðum?—