Stefnir - 01.05.1962, Blaðsíða 16

Eins og nánar verður vikið að, fer sýslu-
nefnd með stjórn málefna sýslunnar. Hún er
auk sýslumanns, skipuð einum manni frá
Iiverjum hreppi. Nefnist hann sýslunefndar-
maður.
Sýslunefndarmenn eru kosnir með leynileg-
um, almennum kosningum, og er heimilt að
viðhafa framboð við kosningar þeirra. Er þá
farið eftir reglum um hlutfallskosningar, eftir
því sem við á.
Sýslunefndin hefur vald á málefnum hrepp-
anna með líku móti og félagsmálaráðuneytið
fer með yfirstjórn á sumum málum kaupstað-
anna.
Sýslumaður á eins og sagt var sæti í sýslu-
nefnd og er hann oddviti eða formaður hennar.
Hefur sýslumaður atkvæðisrétt og allan sama
rétt í nefndinni og aðrir, þótt hann sé ekki
kosinn í nefndina.
Sýslunefnd er skylt að halda a.m.k. einn
fund á ári og ákveður oddviti fundartímann.
Oft standa þeir fundir nokkra daga. Aukafundi
getur sýslunefnd haldið, þegar oddviti telur
þess þörf, en skylt er að halda slíkan fund, ef
helmingur nefndarmanna krefst þess. Fundar-
stað ákveður sýslumaður. :
Oddviti sýslunefndar stjórnar fundum sýslu-
nefndarinnar og sér um, að það sem gerist á
fundum sé rétt bókað. Hann sér og um, að það
sem sýslunefndin hefur ákveðið, sé framkvæmt
og gætir þess, að réttum starfsaðferðum og lög-
um sé framfylgt.
Milli funda annast oddviti sýslunefndar störf
nefndarinnar. Hann sér og um að reiknings-
hald og fjárvarzla sýslunnar sé framkvæmd og
er það allt á hans ábyrgð. Oddvili kemur fram
fvrir sýslunnar hönd út á við, þegar þess er
hörf, og annast m.a. alla samninga fyrir sýslu-
félagið.
Formennska í sýslunefnd er aukastarf hjá
sýslumönnum, sem fyrst og fremst eru lögreglu-
stjórar og dómarar. En á þeim hvílir þó megin-
þungi alls þess, er sýslunefnd hefur með hönd-
um og sýslufélagið varðar.
Hlutverk sýslunefnda er aðallega það að hafa
eftirlit með fjárreiðum hreppanna og störfum
hreppsnefnda. Þær hafa einhver afskipti af
flestum opinberum framfaramálum viðkomandi
sýslu t.d. samgöngumálum, heilbrigðismálum,
skólamálum og ýmsum atvinnumálum. Sýslu-
nefndir semja og reglugerðir varðandi fram-
kvæmd mála þessara.
Takmarkaðir tekjustofnar sýslusjóðanna hafa
gert sýslunefndum erfitt um framkvæmdir og
þrengt kost þeirra með margvíslegu móti. Er
brýn nauðsyn á að koma á umbótum í þeim
efnum. — Sýslusjáðir þurfa að hafa rýmri
fjárhag til þess að geta sinnt framfaramálum
sýslnanna.
Eftir ákvæðum sveitarstjórnarlaganna mætti
ætla, að hreppsfélögin væru all ósjálfstæð og
yfirstjórn og umráð öll væru í höndum sýslu-
nefnda. En í rauninni er þetta þó ekki svo,
einkum ekki í framkvæmdinni.
Sjálfstæði hreppanna er meira en ætla mætti.
ef einungis er stuðzt við sveitarstjórnarlögin.
Þetta á einkum við um fjármál hreppanna. Af
þeim hefur sýslunefnd lítil afskipti önnur en
endurskoðun reikninga þeirra.
Stofni hreppur til skulda, t.d. fyrir fram-
framfærzlu eða annað, er ekki unnt að krefja
sýsluna um þá skuld eða gera kröfur til hennar,
um að hún taki að sér greiðslu skuldarinnar.
Skuld eins hrepps í sýslu, sem lánardrottinn
treystist ekki til þess að ná hjá þeim hreppi, verð-
ur því ekki greidd úr sýslusjóði. Á hinn hóginn
bera hrepparnir raunverulega ábyrgð á fjár-
málúrn sýslunefndanna.
Enn er eftir að minnast á einn meginþátt í
meðferð sveitarstjórnarmála. En það er eftirlit
með sveitarfélögunum.
Þetta eftirlit er í höndum ríkisstjórnarinnar
14 STEFNIH