Fréttablaðið - 10.03.2021, Blaðsíða 20

Þórður
Gunnarsson
thg@frettabladid.is
Ál f heiðu r Ág ú st s­dóttir hefur starfað hjá Elkem nánast alla sína starfsævi, en hún hóf fyrst störf hjá fyrirtækinu sem
sumarstarfsmaður árið 2006. Hún
byrjaði í fullu starfi hjá fyrirtækinu
árið 2009 og hafði unnið á fjármála­
sviði þess um nokkurra ára skeið
áður en hún tók við sem forstjóri í
september síðastliðnum.
Rekstur Elkem á Íslandi fór ekki
varhluta af kórónakreppu síðasta
árs, en árið var hið strembnasta í
sögu fyrirtækisins frá upphafi að
sögn Álfheiðar. „Grunnreksturinn
hjá Elkem á Íslandi hefur alltaf
gengið í sveiflum og frá árinu 2017
hefur hann verið brösóttur. Síð­
asta ár var hins vegar afskaplega
grimmt. Þegar fyrsta bylgja farald­
ursins reið yfir urðum við vör við
krampakennd viðbrögð hjá birgjum
okkar og mikið af pöntunum barst
til okkar. Mikið stökk var í sölu og
við keyptum inn stóra lagera af hrá­
efni til framleiðslunnar.
Nokkrum vikum seinna hrundi
eftirspurnin svo algjörlega. Sölu­
teymið okkar stóð sig hins vegar
afskaplega vel við að koma út
afurðum til að koma í veg fyrir að
verksmiðjan þyrfti að stoppa. Við
tókum einn ofn af þremur úr rekstri
í um tvo mánuði en svo gátum við
sett í gang aftur vegna þess hve
söluteymið stóð sig vel. Auðvitað
voru verðin ekki góð þessum tíma
en þetta varð engu að síður til þess
að við gátum haldið öllu gangandi.
Við þurftum því ekki að fara í upp­
sagnir eða annað slíkt sem var mjög
ánægjulegt,“ segir Álfheiður
Um 170 manns starfa hjá Elkem
Ísland en svo eru aðrir 50 til 60
verktakar sem starfa á verksmiðju­
svæðinu á hverjum degi, að sögn
Álf heiðar: „2020 var hins vegar
af koma verksmiðjunnar verst frá
upphafi. Verð voru lág á markaði
og kostnaður okkar vegna raforku­
kaupa hefur verið síðan afar hár
eftir að gerðardómur um raforku­
verð okkar lá fyrir.“
Álf heiður segir að fyrirtækið
sé ýmsu vant. „Við lítum á þetta
sem áskoranir og við leitum sífellt
lausna og reynum að nýta tækifæri
sem nýjar aðstæður skapa okkur,“
segir hún enn fremur.
Verðhrun á mörkuðum
Nánast allar hrávörur hrundu í
verði síðasta vor eftir að iðnaðar­
framleiðsla stöðvaðist víða um
heim. Verð á kísilmálmi hefur hins
vegar leitað upp á við að undan­
förnu: „Verðin eru á fínum stað
núna og hafa verið að stíga hratt á
síðustu mánuðum. Verðið stendur
núna í 1.360 evrum á tonnið sem er
ágætt verð fyrir okkur. Væntingar
standa til þess að verðið haldist út
annan ársfjórðung. Lagerstaðan
á heimsvísu er ansi lág um þessar
mundir en það mun eflaust breytast
á síðari hluta ársins, eftir því sem
framleiðsla eykst víða um heim í
kjölfar rekstrarstöðvana á síðasta
ári.
Við erum hins vegar vön miklum
verðsveif lum. Eins og ég horfi á
þennan rekstur þá koma góð ár og
slæm ár og þess vegna þarf að horfa
á meðalarðsemina yfir lengra tíma­
bil. Ef núverandi verð á kísilmálmi
helst verður arðsemi á verksmiðj­
unni í ár. Hins vegar er spurning
hvort arðsemin í ár verði nægilega
mikil til að bæta upp fyrir tap síð­
ustu tveggja ára (rekstrartap ársins
2018 var 135 milljónir norskra
króna).
Ársreikningur síðasta árs er
tilbúinn og rekstrartap ársins var
um 150 milljónir norskra króna
(2,2 milljarðar íslenskra króna).
Það hefur verið saga þessarar verk­
smiðju að það koma slæm ár og góð
ár en meðalarðsemin yfir lengri
tíma hefur verið viðunandi. En
miðað við okkar kostnaðarum­
hverfi núna, sérstaklega með tilliti
til raforkuverðsins, þá lítur út fyrir
að góðu árin verði töluvert magrari
en við eigum að venjast.“
Gerðardómur kom illa út
Nýlega náðust samningar milli
Landsvirkjunar og Rio Tinto um
breytingar og viðauka við raforku­
sölusamning álversins við Straums­
vík. Álverðstenging var aftur tekin
upp í samningunum, en stefna
Landsvirkjunar síðustu ár hefur
verið að tengja raforkuverð því sem
gengur og gerist á evrópskum orku­
mörkuðum fremur en að tengja raf­
orkuverðið við álverð. Nú er hins
vegar komið annað hljóð í strokk­
inn og Landsvirkjun hefur lýst sig
reiðubúna til að taka aukna verð­
Erfitt ár að baki á Grundartanga
Álfheiður Ágústsdóttir tók nýverið við sem forstjóri Elkem á Íslandi, en fyrirtækið á sér langa sögu á Íslandi. Gerðardómur um raf-
orkuverð til fyrirtækisins sem féll árið 2019 gróf undan samkeppnishæfni þess, en mettap varð á rekstri fyrirtækisins í fyrra.
Álfheiður Ágústsdóttir, forstjóri Elkem á Íslandi, segir að mögulegt sé að nýta affallsgufu frá framleiðslunni til uppsetningar á 25 megavatta virkjun. Í Noregi hefur hið opinbera komið að fjármögnun slíkra verkefna. FRÉTTABLAÐIÐ/STEFÁN
Saga Elkem á Íslandi í
tæplega hálfa öld
Elkem er rótgróið fyrirtæki á Ís-
landi með langa sögu. Fyrirtæk-
ið var stofnað af íslenska ríkinu
árið 1975 af ríkisstjórn Geirs
Hallgrímssonar, þá undir heitinu
Íslenska járnblendifélagið hf. í
samvinnu við fyrirtækið Union
Carbide. Elkem kom að rekstri
fyrirtækisins árið 1976 þegar
upphaflegur samstarfsaðili
íslenska ríkisins dró sig út úr
verkefninu. Elkem átti þá 45
prósenta hlut á móti íslenska
ríkinu sem hélt á 55 prósenta
hlut. Um skeið var hið japanska
Sumitomo meðal hluthafa.
Elkem var orðið meirihluta-
eigandi árið 1997, en árið 1998
var fyrirtækið skráð á markað.
Íslenska ríkið átti hlut í fyrir-
tækinu allt til ársins 2002, þegar
það seldi 10,5 prósenta hlut
sinn til Elkem, sem tók félag-
ið svo af markaði árið 2003 og
breytti nafni fyrirtækisins í
Elkem Ísland.
1 0 . M A R S 2 0 2 1 M I Ð V I K U D A G U R6 MARKAÐURINN