Fréttablaðið - 10.03.2021, Síða 35

Up p h a f l e g a v a r S u n n e f a f r u m -sýnd á Egilsstöðum þann 19. september og frumsýna átti seinna um haustið
í Reykjavík. Einhver örlagahendi
virðist vera yfir leikhópnum Svip-
um, þannig að sýningardagar leik-
verks um ævi, dauða og áhrif kven-
skörungsins Sunnefu Jónsdóttur
lentu í byrjun mars á þessu ári, en
8. þessa mánaðar var Alþjóðlegur
baráttudagur kvenna.
Árni Friðriksson semur leikritið
með aðstoð frá leikhópnum og Þór
Tulinius leikstýrir, en alltof langt
er síðan við fengum að sjá hinn
síðarnefnda á leiksviðinu. Saga
Sunnefu er ansi merkileg og eitt af
mýmörgum dæmum um meðferð
kvenna, ekki einungis í samfélag-
inu og réttarkerfinu heldur einnig
í sagnfræðinni. Þeir nýta sér tækni
frásagnar- og söguleikhússins þar
sem aðalpersónan segir sína sögu
sjálf, sem er römmuð inn með ein-
faldri sviðsmynd. Til að gera langa
sögu stutta þá var Sunnefa dæmd til
dauða ekki einu sinni heldur tvisvar
fyrir að eignast barn með bróður
sínum þegar þau voru einungis
unglingar. En ekki er allt sem sýnist.
Leikkonurnar Tinna Sverrisdóttir
og Margrét Kristín Sigurðardóttir
standa sig vel í leikverki Árna, sem
ræðst ekki á garðinn þar sem hann
er lægstur. Tinna leikur hina blá-
fátæku Sunnefu frá unglingsaldri
til dauðadags. Hún kemur ágætlega
til skila hvernig Sunnefa þroskast
og breytist við þetta ómannúðlega
mótlæti. Vald hennar á textanum
er líka gott, ekki auðvelt verk miðað
við magnið sem hún þarf að koma
til skila. Margrét Kristín leikur nán-
ast allar aðrar persónur verksins og
semur hljóðmynd og tónlist, sem
hún flytur að stórum hluta meðan á
sýningunni stendur. Kristín, vinnu-
konan á Skriðuklaustri, er þó eftir-
minnilegust úr persónugalleríinu
sem hún sinnir. Þó er raddbeitingu
þeirra beggja stundum ábótavant
þá sérstaklega þegar þær eiga að
vera að leika konur um þrítugt, en
gera þær töluvert eldri. Samvinna
þeirra þegar þær bregða sér úr hlut-
verkunum til að ræða málin sín á
milli og setja söguna í samhengi er
ansi góð, þannig draga þær áhorf-
endur nær sögunni.
Saga Sunnefu hefur innistæðu
fyrir töluvert dýpri og yfirgrips-
meiri umræðu um stöðu kvenna í
íslensku samfélagi heldur en höf-
undur ber hér á borð. Þær voru
keyptar og seldar, nauðgað og mis-
þyrmt, þrælað út og barnsburður
leiddi þúsundir til dauða. Þessi
örlög kvenna einskorðast ekki við
sautjándu og átjándu öldina heldur
frá því að land var numið. Árni
snertir á þessum málefnum en
gleymir sér of oft í málalengingum,
svo sem að tíunda hinar og þessar
persónur frekar en að rýna rækilega
í samfélagið sem þær spretta upp úr.
Af þessum sökum verða margir kar-
akterar tvívíðir og tækifæri týnast.
Hvað leikstjórnina varðar gerir
Þór ýmislegt laglega þá helst hvern-
ig atriðin flæða áfram, en vankantar
eru á heildarmyndinni. Í fyrri hluta
sýningarinnar stöðva leikkonurnar
reglulega framvinduna til að ræða
málin, greina gögnin og gera létt
grín. En þegar líða tekur á seinni
hlutann hverfur þessi áhersla eigin-
lega alveg og hefði mátt þræða betur
inn í verkið. Þrátt fyrir að blóð-
skammarþulan sé vel með farin
í f lutningi Tinnu, þá er tónlistar-
atriðið óþarfa stílbrot og hefði leik-
stjóri átt að færa atriðið í annan
farveg.
Leikmynd og lýsing Egils Ingi-
bergssonar þjónar frásagnarformi
sýningarinnar vel þar sem einfald-
leikinn ræður ríkjum. Leikmunir og
hljóðfæri umkringja leikkonurnar
sem grípa til þeirra hluta sem þær
þurfa til að undirstrika mál sitt. Þó
standa upp úr forláta skjáir tveir sem
er stillt upp sem bakgrunni. Á þeim
kvikna eftirminnilegar teikningar
Móeiðar Helgadóttur sem gæða
sýninguna óvæntu lífi, sjón er sögu
ríkari. Búningar Beate Stormo þjóna
verkinu sömuleiðis vel, enda fjöl-
nota, þar sem einfaldur klútur getur
fært persónurnar til og frá í tíma.
Sunnefa Jónsdóttir lifði og dó á
milli 1722/1723 og 1757/1758. Eins og
margar hennar kynsystur lifði hún
ekki lengi, en ekki tókst karlfausk-
unum að aflífa hana. Hennar sögu
á að deila, ræða og rannsaka. Allar
kvennasögur reyndar. Af nægu er að
taka. Leikhúsið er hinn prýðilegasti
vettvangur fyrir slíka söguskoðun og
sýningin Sunnefa skilar hennar sögu
þokkalega en hefði þolað bæði stytt-
ingu og meiri dýpt.
Sigríður Jónsdóttir
NIÐURSTAÐA: Áhrifamikil saga
sem hefði þurft dýpri skoðun og
djarfari umgjörð.
SAMVINNA ÞEIRRA
ÞEGAR ÞÆR BREGÐA
SÉR ÚR HLUTVERKUNUM TIL AÐ
RÆÐA MÁLIN SÍN Á MILLI OG
SETJA SÖGUNA Í SAMHENGI ER
ANSI GÓÐ.
LEIKHÚS
Sunnefa
Árni Friðriksson og Leikhópurinn
Svipir
Tjarnarbíó
Leikstjórn: Þór Tulinius
Leikarar: Tinna Sverrisdóttir og
Margrét Kristín Sigurðardóttir
Leikmynd og lýsing: Egill Ingi-
bergsson
Búningar: Beate Stormo
Teikningar: Móeiður Helgadóttir
Tónlist og hljóðmynd: Margrét
Kristín Sigurðardóttir
Blóðskammarþululag: Kristín
Hrönn Waage, Margrét Kristín
Sigurðardóttir og Tinna Sverris-
dóttir
Sviðshreyfingar: Aðalheiður Hall-
dórsdóttir og Elín Signý Ragnars-
dóttir
STÆRSTA OG SKEMMTILEGASTA
GOLFMÓT
ÁRSINS Á STÖÐ 2 GOLF
11.-14. MARS Tryggðu þér áskrift í dag á stod2.is
Feðraveldið og líf kvenna
Leikkonurnar Margrét Kristín Sigurðardóttir og Tinna Sverrisdóttir standa
sig vel, að mati dómarans. MYND/GUNNLÖÐ RÚNARSDÓTTIR
M E N N I N G ∙ F R É T T A B L A Ð I Ð 19M I Ð V I K U D A G U R 1 0 . M A R S 2 0 2 1