Íslenskt mál og almenn málfræði - 2020, Qupperneq 174

er mjög jákvætt gagnvart tungumáli og menningu annars málsamfélags,
og öfugt ef viðhorfin eru neikvæð (Thomason 2010:37). Viðhorf málnot-
enda eru því meðal þess sem hefur áhrif á framtíð og lífvænleik tungu-
mála eins og nefnt var í inngangi (Sigríður Sigurjónsdóttir 2019:60; Hakuta
og D’Andrea 1992).
Krashen (1982:66–67) hefur bent á að ílag þurfi ekki einungis að vera
í ákveðnu magni eða af ákveðnu tagi heldur þurfi málhafanum að þykja
það gagnlegt og ekki síst áhugavert svo það hafi áhrif á máltileinkun, sér-
staklega við tileinkun annars eða erlends máls. Þetta hafa verið kölluð
óbein ílagsáhrif. Þannig er líklegt að ílag og notkun á ákveðnu máli aukist
ef málhafa þykir það bæði gagnlegt og skemmtilegt. Að sama skapi kemur
fram í yfir litsgrein Pearson (2007) að neikvætt viðhorf til máls geti leitt til
minna ílags á því máli, til dæmis með þeim hætti að börn, unglingar og
ungmenni velji minna af bókum eða sjónvarpsefni á máli sem þau hafa
neikvætt viðhorf til og leitist síður við að eiga í samskiptum við aðra á
málinu. Það sama hlýtur þá að eiga við ef þessu er öfugt farið, þannig að
jákvæð viðhorf leiði til þess að einstaklingar leitist sérstaklega eftir því að
heyra og nota tungumálið við ýmsar aðstæður. Í þeim rannsóknum sem
áður var vísað til um tengsl enskunotkunar og enskufærni við tölvuleikja-
spilun og netnotkun kom einmitt fram að þátttakendum fyndist enska
bæði vera skemmtileg og mikilvæg (Sylvén og Sundqvist 2012). Þeir
notuðu hana í tómstundum sínum á eigin forsendum, í því sem þeim
fannst skemmtilegt að gera og höfðu áhuga á.
Pearson (2007) segir að í tvítyngdum samfélögum geti annað málið átt
undir högg að sækja ef viðhorf málnotenda til hins málsins eru mun
jákvæðari. Þótt íslenskt málsamfélag teljist ekki vera tvítyngt miðað við
venjulega mælikvarða er ljóst að enska er orðin mjög áberandi í samfélag-
inu eins og hefur komið fram og viðhorf til hennar skipta því miklu máli
í þessu sambandi. Í grein Sigríðar Sigurjónsdóttur og Eiríks Rögn valds -
sonar (2018b:12) segir að leiða megi líkum að því að hvatinn til að tileinka
sér ensku hafi aldrei verið jafnmikill á Íslandi og nú, á tímum alþjóða -
væðingar, snjalltækjabyltingar, talstýrðra tækja og fjölgunar fólks með
annað móðurmál en íslensku. Rannsóknir hafa einmitt sýnt að viðhorf
Íslendinga, og þá sérstaklega yngra fólks, til ensku eru mjög jákvæð og
jafnvel eru viðhorf sumra jákvæðari til ensku en til íslensku (Ólöf Björk
Sigurðardóttir og Sigríður Sigurjónsdóttir 2020; Sigríður Sigurjónsdóttir
og Eiríkur Rögnvaldsson 2018b:12; Lilja Björk Stefánsdóttir 2018). Það
stafar líklega af því að ungt fólk sér ensku sem lykilinn að heiminum og
tengir hana við það sem er skemmtilegt, svo sem tækni og afþreyingu og
Dagbjört Guðmundsdóttir o.fl.174