Íslenskt mál og almenn málfræði - 2020, Qupperneq 205

(2) Hvaða viðhorf hafa þátttakendur til ensku og enskunotkunar?
(3) Hvernig er enskunotkun þátttakenda háttað?
(4) Að hve miklu leyti skýra stafrænt ílag og viðhorf enskunotkun
íslenskra unglinga?
Niðurstöður kortlagningarinnar leiddu í ljós að allir þátttakendurnir fá
mikið stafrænt ílag. Í öllum aldurshópum er það einkum óvirkt, þ.e. í
gegnum áhorf. Yngri aldurshópar (13–30 ára) horfa frekar en þeir eldri á
efni sem nálgast má á netinu, þar sem mikið er um efni á ensku, oft
ótextað, t.d. á YouTube. Eldri þátttakendur (46 ára og eldri) horfa aftur á
móti frekar á efni á íslenskum sjónvarpsstöðvum. Yngri þátttakendur
(13–20 ára) fá líka meira virkt stafrænt ílag en þeir sem eldri eru, þ.e. með
spilun tölvuleikja þar sem návist við ensku er mikil. Spilun tölvuleikja
með samskiptum við aðra spilara felur í sér virka málnotkun og þeir sem
taka þátt í slíkum leikjum a.m.k. tvisvar í viku eru langflestir undir tví-
tugu. Þá voru viðhorf þátttakenda til ensku og virkrar notkunar á henni
skoðuð. Sú athugun leiddi í ljós að ungt fólk á aldrinum 13–30 ára var
yfirleitt jákvæðara gagnvart virkri enskunotkun en þeir eldri. Loks var
spurt hversu oft þátttakendur notuðu ensku en þar kom í ljós að ensku-
notkun er tíð í öllum aldurshópum og að óvirk notkun (hlustun og lestur)
er meiri en virk notkun (tal og skrif). Töluverður munur reyndist vera á
virkri notkun ensku eftir aldri þátttakenda. Hún er meiri hjá yngra fólki
en eldra og mest meðal þeirra sem eru undir þrítugu (sjá mynd 9).
Stafrænt málsambýli íslensku og ensku virðist sífellt verða nánara í
málheimi ungs fólks á Íslandi. Rannsóknir sem fjallað var um í 2. kafla
sýna að það sama gildir um máláreiti sem fólk verður fyrir í gegnum staf-
ræna miðla og um máláreiti almennt, að magn þess og gæði hafa mikið að
segja um áhrif þess á tileinkun máls og þá færni sem fólk öðlast í málinu.
Virk stafræn málnotkun, t.d. við spilun tölvuleikja og notkun samfélags -
miðla, hefur meiri áhrif á málfærni en óvirk notkun, t.d. sjónvarpsáhorf
(t.d. De Wilde o.fl. 2019; Sylvén 2009). Rannsóknir sýna jafnframt að
viðhorf hafa mikið að segja í málsambýlisaðstæðum og að jákvæð viðhorf
til máls geti leitt til þess að notkun þess eykst á öllum sviðum (t.d. Pear -
son 2007) og það getur svo aftur aukið færni í viðkomandi máli.
Niðurstöður okkar leiða í ljós að ungt fólk notar stafræna tækni mikið
og hún felur í sér æ virkari málnotkun. Ungt fólk er líka jákvæðara gagn-
vart enskunotkun en eldra fólk. Við vildum því athuga hvort og hvernig
þessir þættir hefðu áhrif á það hversu mikið ungt fólk notar ensku (sjá
myndir 8–11) og tókum sérstaklega til athugunar unglinga á aldrinum 13–
Stafrænt málsambýli íslensku og ensku 205