Íslenskt mál og almenn málfræði - 2020, Side 268

the population. Rather, innovations are the attempts of numerous speakers
with “weak tie” status in the community to judge what is desirable and
copiable in another system they are intimately familiar with, and to shape
their own systems according to these patterns, not for the improvement of
the system, but for their own social enhancement or connection.
(Drinka 2017:18)
Við þetta bætir Drinka að sú endurtekna gjörð að koma upp með nýjung („the
(manifold) act of innovation“) feli þegar í sér ákveðna útbreiðslu og að tilbrigði
sem af henni leiðir séu ekki handahófskennd heldur séu þau háð málfélagslegum
hvötum (e. motivation). Þetta atriði tengist einnig ólíkum áherslum kenninga-
kerfa þar sem handahófskennd uppkoma tilbrigða, áhrif innri þátta, endurtúlkun
og „þrýstingur“ innan málkerfa eru helstu hvatar málbreytinga í þeirri hefð sem
HÞ lýsir en í félagsmálfræði er síður litið til slíkra hvata. Þar er jafnvel dregið í
efa að innri þættir leiki jafnstórt hlutverk og til dæmis málkunnáttufræðingar
vilja vera láta. Ég taldi ekki rétt að taka neina yfirlýsta afstöðu með eða gegn ólík-
um hugmyndum af þessu tagi enda var ætlun mín frekar að sameina en sundra
þegar kemur að því að reyna að kanna félagsmálfræðileg og setningafræðileg
atriði saman í einni ritgerð. Fyrir vikið varð þetta atriði hins vegar svolítið fljót-
andi og eðlilegt og réttmætt að athugasemd sé gerð við það.
Svar við spurningu 1b:Hér er vísað til þess þegar barn á máltökuskeiði prófar sig
áfram með tilgátur (þ.e. „málfræðir“ eða málfræðilegar greiningar) og metur
þessar tilgátur með tilliti til hæfni (e. fitness). Hæfnin felst þá í hve vel eða illa
málfræðin fellur að ílaginu, einkum hvort og að hve miklu leyti málfræðin mynd-
ar ótvírætt strengi sem gætu aðeins verið myndaðir af þeirri tilteknu málfræði en
ekki ein hverri annarri. Þær kenningar sem ég nýti mér þarna fela því í sér að ef
barn á máltökuskeiði finnur málgögn í ílagi sínu sem eru í samræmi við ein-
hverja málfræði sem er í minnihluta innan málsamfélagsins verði sú málfræði
ofan á á endanum ef hún nær utan um (myndar) hærra hlutfall ótvíræðra setn-
inga en sú málfræði sem hún er í samkeppni við (sjá Heycock og Wallenberg
2013:136). Það er samt ekki þar með sagt að breyting hafi ekki orðið fyrr en allir
hafa tileinkað sér þessa málfræði, heldur mætti frekar kalla öll skref í þá átt
breytingu, og þess vegna sé hún sögð vera í gangi (e. ongoing).
Svar við spurningu 2: Vissulega væri hægt að leggja þá merkingu í þau ummæli
um nýjungar í máli sem vísað er til í spurningunni og rétt að nefna að þau koma
upprunalega hvort úr sinni áttinni. Ég svara því samt neitandi að þarna sé um
mótsögn að ræða, því ég tel ekki endilega að svo sé, sbr. orðin „(not) strongly“ og
„tend“. Þó að nýjungar hafi tilhneigingu til þess að koma upp meðal þeirra sem
eru neðarlega í þjóðfélagsstiganum fara þær hægt af stað. Sennilega er því aldrei
Heimir Freyr van der Feest Viðarsson268