Fréttablaðið - 05.05.2021, Blaðsíða 14

MARKAÐURINN
ÚTGÁFUFÉLAG Torg., Kalkofnsvegur 2, 101 Reykjavík, sími 550 5000
Netfang rit stjorn@markadurinn.is | Sími 550 5051
Ritstjóri Hörður Ægisson hordur@frettabladid.is
Ábyrgðarmaður Björn Víglundsson
Netfang auglýsingadeildar auglys ing ar@frettabladid.is Veffang frettabladid.is
Töluverðar verðhækkanir á timbri eru í kortunum innan-lands, en gríðarhröð verð-
hækkun timburs á heimsmarkaði
er ekki að fullu komin fram hér á
landi. Konráð Vilhjálmsson, vöru-
flokkastjóri hjá Byko, sem annast
meðal annars innf lutning fyrir
timbursölu Byko, segir að verð-
hækkun erlendis frá því í september
síðastliðnum og fram í apríl á þessu
ári sé um 60 prósent, sé miðað við
innkaupsverð Byko.
Á sama tíma hafi söluverð timb-
urs hjá Byko aðeins hækkað um 10
til 13 prósent. Því er einsýnt að verð
muni hækka töluvert hér á landi
yfir sumarmánuðina.
Pétur Andrésson, framkvæmda-
stjóri vörusviðs Húsasmiðjunnar,
hefur svipaða sögu að segja og nefn-
ir að Húsasmiðjan hafi þegar hækk-
að verð á timbri um 20 prósent og í
jafnvel meira fyrir ákveðnar vöru-
tegundir. „Það sem við heyrum af
markaðnum að utan er að verðið
muni frekar halda áfram að hækka
í sumar ef eitthvað er. Við höfum
þegar þurft að hækka verð og ef
heldur fram sem horfir þarf líklega
að endurtaka leikinn í sumar eða
haust,“ segir Pétur.
Heimsmarkaðsverð á timbri er
nú í sögulegu hámarki og er fimm
til sex sinnum hærra en það hefur
verið á undanförnum árum.
„Hækkunin á heimsmarkaði er
ekki næstum því að fullu komin
fram, enda tekur einn til þrjá mán-
uði að velta öllum lagernum,“ segir
Konráð. Hann nefnir einnig að
vanalega séu timburverð ákvörðuð
á ársfjórðungsgrundvelli, en núna
séu verðbreytingar kvikari og allar
pantanir taki jafnan mið af stund-
arverði (e. spot) timburs á hverjum
tíma.
Miklar verðhækkanir á timbri á
heimsmarkaði megi rekja til bæði
framboðs- og eftirspurnardrifinna
þátta. Allnokkrar timburmyllur
hafi hætt starfsemi í Evrópu um
skeið á síðasta ári, sem gerði það að
verkum að mjög gekk á birgðastöðu
í álfunni.
Á sama tíma hefur eftirspurn
aukist mikið í Bandaríkjunum
vegna mikils uppgangs á fasteigna-
markaði þar í landi. Svo mikil er
eftirspurnaraukningin í Banda-
ríkjunum að fyrirtæki þar hafi
leitað inn á Evrópumarkað í mjög
auknum mæli.
Konráð telur þó ekki að Íslend-
ingar þurfi að líða timburskort á
komandi mánuðum, þrátt fyrir
að markaðurinn sé með heitasta
móti. Íslenskir timburinnflytjendur
njóti margra áratuga viðskiptasam-
banda við erlendra birgja sem muni
tryggja framboð. Þar að auki sé
timburnotkun á Íslandi lítil í hinu
stóra samhengi og því ekki meiri-
háttar mál að finna nægilega mikið
magn til að uppfylla eftirspurn á
Íslandi. – thg
Töluverð verðhækkun á
timbri væntanleg í sumar
Það sem við heyr-
um af markaðnum
að utan er að verðið muni
frekar halda áfram að
hækka í sumar
ef eitthvað er.
Pétur Andrésson,
framkvæmda-
stjóri vörusviðs
Húsasmiðjunnar
FJÁRFESTING Í SJÓÐUM
ER GÓÐUR VALKOSTUR
TIL AÐ ÁVAXTA PENINGA TIL
SKEMMRI OG LENGRI TÍMA
Kynntu þér árangur og úrval
ÍV sjóða á WWW.IV.IS
✿ Verðbólguþrýstingur
8,0%
7,5%
7,0%
6,5%
6,0%
5,5%
5,0%
4,5%
4,0%
3,5%
3,0%
2,5%
2,0%
1,5%
1,0%
0,5%
0,0%
-0,5%
-1,0%
1.
1.
12
1.
4.
12
1.
7.
12
1.
10
.1
2
1.
1.
13
1.
4.
13
1.
7.
13
1.
10
.1
3
1.
1.
14
1.
4.
14
1.
7.
14
1.
10
.1
4
1.
1.
15
1.
4.
15
1.
7.
15
1.
10
.1
5
1.
1.
16
1.
4.
16
1.
7.
16
1.
10
.1
6
1.
1.
17
1.
4.
17
1.
7.
17
1.
10
.1
7
1.
1.
18
1.
4.
18
1.
7.
18
1.
10
.1
8
1.
1.
19
1.
4.
19
1.
7.
19
1.
10
.1
9
1.
1.
20
1.
4.
20
1.
7.
20
1.
10
.2
0
1.
1.
21
1.
4.
21
n Innlent verðlag fyrir utan húsnæði – Árstaktur % n Verðbólgumarkmið 2,5%
Unnið er að því að leggja skýrslubeiðni fyrir Alþingi sem felur í sér að Ríkisend-
urskoðun geri stjórnsýsluúttekt á
starfsemi Samkeppniseftirlitsins.
Þetta herma áreiðanlegar heimildir
Markaðarins.
Frumkvæðið áttu Óli Björn Kára-
son og Brynjar Níelsson, þingmenn
Sjálfstæðisf lokksins og nefndar-
menn í efnahags- og viðskiptanefnd
Alþingis, en væntingar standa til
þess að þingmenn fleiri flokka komi
að skýrslubeiðninni. Níu þingmenn
þarf til þess að leggja fram slíka
beiðni.
Eftir því sem Markaðurinn kemst
næst mun stjórnsýsluúttektin bein-
ast að þeirri starfsemi Samkeppnis-
eftirlitsins sem snýr að samrunum
fyrirtækja. Þannig verður lagt mat
á eftirlitshlutverk stofnunarinnar,
árangur samrunamála og hvernig
þeim hefur verið háttað á síðustu
árum.
Samtök atvinnulífsins hafa kallað
eftir stjórnsýsluúttekt á Samkeppn-
iseftirlitinu en Halldór Benjamín
Þorbergsson, framkvæmdastjóri
SA, sagði í samtali í mars í Frétta-
blaðinu að samskipti Festar og
Samkeppniseftirlitsins, vektu upp
áleitnar spurningar.
Vísaði hann þar til mikils kostn-
aðar Festar af óháðum kunnáttu-
manni, sem var skipaður í kjölfar
sáttar við Samkeppniseftirlitið, og
örðugleika í samskiptum smásölu-
félagsins og eftirlitsstofnunarinnar.
Þá var í lok mars haft eftir Óla
Birni að skynsamlegt væri, jafnt
f y rir Samkeppniseftirlitið og
atvinnulífið, að óskað yrði eftir því
við Ríkisendurskoðun að vinna
stjórnsýsluúttekt á stofnuninni.
„Fyrir þingið er mikilvægt að
ítarlegar og góðar upplýsingar um
starfsemi, frammistöðu stjórn-
valda, ekki síst eftirlitsstofnana,
liggi fyrir á hverjum tíma. Stjórn-
sýsluúttekt er eitt mikilvægasta og
öflugasta verkfærið sem löggjafinn
hefur í eftirliti með framkvæmdar-
valdinu,“ sagði Óli Björn.
Hann tók fram að tilefnið ein-
skorðaðist ekki við ágreining Festar
og eftirlitsstofnunarinnar. Ræða
þyrfti almennt um störf stofnunar-
innar, rammann sem hún starfaði
eftir og traust í hennar garð. – þfh
Biðja um úttekt á Samkeppniseftirlitinu
Páll Gunnar Pálsson er forstjóri
eftirlitsins. FRÉTTABLAÐIÐ/EYÞÓR
Heimsmarkaðsverð á timbri er þessa dagana í sögulegu hámarki.
Verðbólguþrýstingur-inn kann að vera margþættari en apríl-mæling Hagstofunnar gefur til kynna. Enn er skrið á þrengri mæli-
kvörðum sem undanskilja húsnæðis-
liðinn á sama tíma og efnahagshorfur
fara batnandi víða um heim og skarp-
ar hækkanir hrávöruverðs draga úr
þeim hjaðnandi áhrifum sem gengis-
styrkingu er ætlað að hafa.
Hagstofan greindi frá því í síðustu
viku að vísitala neysluverðs hefði
hækkað um 0,71 prósent í apríl. Tólf
mánaða verðbólga hækkaði því úr
4,3 prósentum í 4,6 prósent. Verð-
bólgumælingin var langt umfram
væntingar greinenda.
„Ef við skoðum aprílmánuð einan
og sér þá var framlag húsnæðisliðarins
töluvert. En verðbólguþrýstingurinn
er margþættur,“ segir Birgir Haralds-
son, sjóðsstjóri hjá Akta sjóðum.
Hækkandi fasteignaverð er megin-
drifkraftur verðbólgunnar í apríl, en
reiknuð húsaleiga hækkaði um 2,5
prósent í mánuðinum sem hafði áhrif
til 0,4 prósent hækkunar á vísitölu
neysluverðs.
Birgir varar við að einblína um
of á þróun fasteignaverðs. Innlent
verðlag án húsnæðis, sem hefur 45
prósent vægi í vísitölu neysluverðs,
hafi sem dæmi farið úr 1,8 prósenta
árshækkun í júlí og upp í 3,4 prósent
í apríl. Þessi liður er því kominn vel
yfir 2,5 prósenta verðbólgumarkmið
Seðlabankans og hefur árshækkunin
á innlendu verðlagi ekki verið meiri
síðan í byrjun árs 2015.
Þá bendir hann á að kjarnaverð-
bólga hafi hækkað enn meira í apríl
og árstakturinn sé nú 5,3 prósent.
Kjarnaverðbólga er þrengri mæli-
kvarði á almennar verðlagsbreytingar.
Hún undanskilur þannig áhrif þátta
sem Seðlabankinn hefur enga stjórn
á, til dæmis verðum á innfluttum mat-
vælum og bensíni sem ráðast á heims-
markaði, auk þeirra þátta sem hann
hefur bein áhrif á með vaxtaákvörð-
unum sínum.
„Krónan hefur verið að styrkjast
en ef við skoðum hrávöruvísitölur þá
hafa verðin samt hækkað í krónum
þrátt fyrir þessa gengisstyrkingu því
afurðaverð heldur áfram að hækka.
Nýjustu kannanir á iðnfyrirtækjum
á heimsvísu sýna einnig að verð á full-
unnum afurðum þeirra hefur aldrei
hækkað eins skarpt í einum mánuði
Margt leggst á eitt við
að þrýsta upp verðlagi
Verðbólguþrýstingurinn kann að vera margþættari en síðasta mæling gefur
til kynna. Sjóðsstjóri hjá Akta varar við því að einblína um of á húsnæðis-
liðinn. Kjölfesta verðbólguvæntinga sé ekki eins traust og hún var fyrr í vetur.
og í apríl frá því að mælingar hófust
2009. Styrking krónunnar,“ bætir
Birgir við, „hefur því ekki endilega
haft jafn hjaðnandi áhrif á innflutta
verðbólgu og ætla mætti.“
„Þessar tölur bera með sér að
verðbólgan verði þrálátari en áður
var búist við,“ segir Ingólfur Snorri
Kristjánsson, forstöðumaður skulda-
bréfastýringar hjá Íslandssjóðum.
„Styrking krónunnar gæti togað hana
eitthvað niður en ég er ekki viss um að
það dugi eitt og sér.“
Birgir nefnir að erlendir seðlabank-
ar, til dæmis Seðlabanki Svíþjóðar í
síðustu viku, hafi hækkað hagvaxt-
arspár fyrir heimsbúskapinn fyrir
þetta og næsta ár. „Það er ekki ólík-
legt að spárnar frá Seðlabankanum
sýni svipaða þróun eftir tvær vikur.
Ef hagvaxtarspár batna hérlendis þá
gæti framleiðsluslakinn sem spáð er
2022 horfið að fullu. Þá verður erfitt að
horfa fram hjá því að kjarnaverðbólga
sitji í 5,3 prósentum,“ segir Birgir.
Þegar Seðlabankinn lækkaði vexti
í nóvember var vísað til þess að kjöl-
festa verðbólguvæntinga væri traust.
Síðan þá hafa verðbólguvæntingar, á
markaði og samkvæmt könnunum á
heimilum og fyrirtækjum, hækkað.
„Það virðast vera meiri líkur en
minni á því að þær hækki enn frekar
á næstu vikum. Kjölfesta verðbólgu-
væntinga er því alls ekki eins traust
og hún var fyrir nokkrum mánuðum
síðan,“ segir Birgir.
„Það verður skýrara með hverjum
degi hvað þarf að gera og það er ekki
endilega vinsæl ákvörðun,“ segir
Birgir og á þar við vaxtahækkun.
„Bankinn má ekki við því að fólk missi
trú á verðbólgumarkmiðinu.“
Þjóðhagsráð, sem er skipað for-
ystumönnum ríkisstjórnarinnar og
stéttarfélaganna, seðlabankastjóra
og framkvæmdastjóra SA, mun koma
saman til fundar á morgun samkvæmt
heimildum Markaðarins. Þjóðhagsráð
fjallar um samhengi opinberra fjár-
mála, peningastefnu og kjaramála í
tengslum við viðfangsefni hagstjórnar
hverju sinni.
Spurður hvort Seðlabankinn sé lík-
legri til að hækka vexti heldur en að
herða veðsetningarhlutföll fasteigna-
lána til að kæla fasteignamarkaðinn
bendir Birgir á að það virðist alls ekki
vera mikil bólumyndun á fasteigna-
markaðinum. „Nærtækara væri að
hækka vexti ef Seðlabankinn vill
vinna á verðbólgunni og halda verð-
bólguvæntingum í skefjum.“
Ingólfur Snorri segir að bankinn
muni örugglega  grípa til þjóðhags-
varúðartækja. „Hann getur hækkað
vexti en atvinnuleysi er hátt og fyrir-
tæki þurfa enn á lágum vöxtum að
halda til að koma fjárfestingu af stað.“
thorsteinn@frettabladid.is
5 . M A Í 2 0 2 1 M I Ð V I K U D A G U R2 MARKAÐURINN