Fræðaþing landbúnaðarins - 13.02.2009, Side 328

326 | FRÆÐAÞING LANDBÚNAÐARINS 6, 2009
Þama kemur fram nokkur munur á milli svæða þó að hann sé miklu minni en
munurinn milli búa sem ijallað er um hér að framan. Astæða er til að leggja áherslu á
að hér er tæplega hægt að tala um tilviljunarkennt úrtak búa af hverju svæði þannig að
varasamt er að draga algildar ályktanir um svæðamun á grunni þessara niðurstaðna.
Þannig er um ákaflega lítið úrtak sauðfjárbúa í Skagafirði og Eyjafirði að ræða en það
er það svæði sem í þessum samanburði sýnir slakasta niðurstöðu. Lambahöldin í
þessum gögnum eru best á Vestfjörðum og á Ströndum sem er í ágætu samræmi við
miklar afurðir búa á þeim svæðum.
Þar sem ég tel mig þekkja allvel fé á öllum þeim búum sem eru með í þessari
rannsókn leyfði ég mér að flokka búin í þrjá flokka eftir því hvort fjárstofninn er að
meginhluta hyrndur, kollóttur eða blanda af þessum tveim hópum. Hér eru að
sjálfsögðu engin hrein mörk á milli þar sem á nánast öllum búum af þessari stærð er
til fé af báðum hópum.
2. tafla. Samanburður á búum eftir homalagi ijárins
Bú Lömb Nvtiahlutfall
Hymt 60 410.732 91,91
Kollótt 22 124.281 93,27
Blanda 40 264.096 91,63
Þær niðurstöður sem fengust úr þessum samanburði eru sýndar í 2. töflu. Þarna kemur
fram að á búum þar sem kollótt fé er uppistaðan í ærstofninum er nytjahlutfalla
lambanna talsvert betra en á öðmm búum. Þessar niðurstöður eru í góðu samræmi við
það sem Jóhannes Ríkharðsson (1991) fékk sem áhrif þessa þáttar á burðarerfiðleika
hjá sauðfé.
Áhrif af aldri móður lambsins
Áhrif af aldri móður voru skoðuð með því að skipta lömbunum eftir því í þrjá flokka;
lömb undan gemlingum, lömb undan tvævetlum og lömb undan eldri ám. í þessum
gögnum vom 9,5% lambanna undan veturgömlum ám og 16,7% vom lömb undan
tvævetlum. Ástæða er til að vekja athygli á því að hlutfall gemlingslambanna eykst
nær helmingi meira á þessu árabili sem rannsóknin nær til en fjöldi lamba undan
fullorðnum ám.
Meðaltölin fyrir þessa hópa í nytjahlutfalli vom 85,9%, 92,3% og 92,7%. Ekki er að
sjá nein áhugaverð samspilsáhrif ára og aldurs móður í þessum gögnum. Hin slakari
lifun lambanna undan gemlingunum en ánum er fyrir hendi fyrir alla vanhaldahópana
og hlutfalla dauðfæddra gemlingslamba þannig 3,4%, þeirra sem drepast í fæðingu
2,4%, á sauðburði 3,1% og 3,8% vantar þar af fjalli. í rannsókn Stefáns
Aðalsteinssonar og félaga (1971) fundu þeir jafnvel heldur meiri mun á vanhöldum
lamba undan gemlingum og fullorðnum ám en hér er fundinn en hópur
gemlingslambanna þar var lítill.
Það sem rétt er einnig að benda á er að vanhöld lamba í burði hjá tvævetlulömbunum
em nokkm meiri en á lömbum undan fullorðnu ánum sem líklegt er að megi skýra út
frá hærra hlutfalli einlembinga hjá tvævetlunum en þar ber oft á burðarerfiðleikum
(Jóhannes Ríkharðsson 1991).