Bændablaðið - 28.01.2021, Qupperneq 26

Bændablaðið - 28.01.2021, Qupperneq 26
Bændablaðið | Fimmtudagur 28. janúar 202126 LÍF&STARF Ólafur Oddsson kennir fólki að tálga í tré: Fæddist með skógarbakteríuna og hefur kennt tálgun í rúmlega tuttugu ár Ólafur Oddsson hefur verið með tálguskóla og námskeið í tengsl- um við fjölmarga skóla fyrir nýja leiðbeinendur í um tvo áratugi. Á vegum hans hefst t.d. heilsárs leiðbeinendanámskeið í stað námi og fjarnámi í samvinnu við Landbúnaðarháskóla Íslands nú í febrúar. Ólafur lærði uppeldisráðgjöf í Noregi og vann m.a. við starfs- þjálfun ungmenna í skógi eftir námið. Hann starfaði síðan í Reykjavík með börnum og ung- lingum í vanda, m.a. sem for- stöðumaður Rauða kross hússins í fimm ár. „Fyrsta „Lesið í skóginn og tálgað í tré“-námskeiðið var haldið í Haukadalsskógi árið 1999. Það varð til með samstarfi okkar Guðmundar Magnússonar, þá smíðakennara á Flúðum, en hann sótti tálgutæknina og ferskar við- arnytjar á námskeiði hjá sænska Heimilisiðnaðarfélaginu. Þar höfðu svokölluðu „öruggu hnífs- brögðin“ orðið til og borist á milli kynslóða m.a. vegna tálgunar á „dalahestinum“ svokallaða. Við kenndum saman við Guð- mundur í mörg ár vítt og breitt um landið en unnum jafnframt að því að tengja tálgunina við skógarhirðu og nytjar í skólastarfi, fyrst í Flúðaskóla en síðan í gamla Kennó og í öllum landshlutum var unnið með skólum sem tóku þátt í þróunarstarfinu,“ segir Ólafur Oddsson, aðspurður hvenær hann hafi fyrst komið að tálgunámskeið- um en hann er einn færasti leið- beinandi landsins á þessu sviði. Valnámskeið hjá Háskóla Íslands Ólafur segir að Lesið í skóginn-nám- skeiðið sé búið að vera valnámskeið í grunn námi kennara menntunar hjá Mennta vísindasviði Háskóla Íslands í nær 20 ár. Á vorönn 2021 eru til dæmis 32 nemendur á nám- skeiðinu og komust færri að en vildu. Námskeiðið er líka í boði á meistarastigi og heitir „Útikennsla og græn nytjahönnun“. „Síðan við Guðmundur byr j uð- um hafa Lesið í skóginn-nám skeiðin teygt sig inn í fjölbreytta kima sam- félagsins. Í leik- og grunnskólastarfi, þar sem skógurinn hefur orðið að vettvangi skógartengds útináms, tengsl skólastiga, s.s. með ver- kefninu „Gullin í grenndinni“ í Árborg og síða í Flóaskóla. Þá má bæta við „Tálgað í takt við nátt- úruna“ í Listaháskóla Íslands og á margs konar námskeiðum hjá Landbúnaðarháskólanum enda hefur Garðyrkjuskólinn/Lbhí stutt okkur Guðmund í námskeiðahaldinu fyrir almenning og einstaka hópa, s.s. skógarbændur, sumarhúsafólk og fyrir fólk í mörgum starfsgreinum og hópum,“ segir Ólafur. Fæddist með skógarbakteríuna En hvernig byrjaði þetta allt saman, af hverju skógrækt og þessi mikli áhugi á nytjum skógarins? „Já, þú segir nokkuð, ég fæddist með skógarbakteríu og vann á sumr- in við skógrækt með námi. Ég lærði síðan uppeldisráðgjöf í Noregi og vann við starfsþjálfun ungmenna í skógi eftir námið og starfaði síðan í Reykjavík með börnum og ung- lingum í vanda, m.a. sem forstöðu- maður Rauða kross hússins í fimm ár, sem var neyðarathvarf fyrir börn og unglinga,“ segir Ólafur. „Slæmur árangur barna og unglinga í námi var oft upphafið að brotthvarfi úr skóla með aukinni hættu á vímuefnaneyslu og meiri vandamálum. Ég hef alltaf verið upptekinn af því að auka fjölbreytni í viðfangs- efnum í skólastarfi, gefa börnum og unglingum tækifæri til að tengjast náttúru og fást við verkefni tengd henni. Eftir að ég hætti sem for- stöðumaður Rauða kross hússins fór ég að vinna að kynningar- og fræðslumálum hjá Skógrækt ríkis- ins og fléttaði þar saman uppeldi og skógrækt með verkefninu „Lesið í skóginn“ sem margir skólar tóku þátt í og gerðu skólastarfið fjölbreyttara og fyrir suma nemendur árangurs- ríkara með skógartengdu útinámi. Það hefur síðan þróast í þá átt að kenna tálgun og hitt og þetta tengt skógarmenningu á fjölbreyttum nám- skeiðum og í ólíkum hópum með fjölbreyttu fólki.“ Einföld áhöld og ferskur og mjúkur viður Ólafur er því næst spurður hvaða aðferðir hann noti helst á nám- skeiðunum og hvað hann sé aðallega að kenna fólki. „Það sem vekur áhuga og ánægju fólks á námskeiðunum eru einföld áhöld, kennsla um notkun þeirra og umhirða. Einnig góð handverks- og tálgutækni, ferskur og mjúkur viður. Sköpunarþátturinn skiptir líka miklu máli og tengslin við skóg- inn sem myndast þegar fólk vinnur í skóginum við grisjun og fær fræðslu um vistfræði skógarins, fjölbreytt líf- ríki, ólíkar trjátegundir og uppsker gripi sem unnir eru úr ólíkum trjá- tegundum til ólíkra nota. Það getur svo yfirfært það á sitt eigið umhverfi, s.s. garð, sumarhúsalóð og skóg. Þessi tenging við nærumhverfi þátttakenda gefur lífsfyllingu sem Endurmenntun Landbúnaðarháskólans og Ólafur Oddsson verða með námskeiðið „Tálgað í tré“, sem ætlað er þeim sem vilja verða leiðbeinendur á slíkum námskeiðum. Námskeiðið stendur yfir allt árið 2021 en það byrjar dagana 12. og 13. febrúar. Þátttakendur læra að lesa í skógarefni og kynnast nýtingarmöguleikum íslenskra viðartegunda. Örugg hnífsbrögð, sem auka afköst og öryggi í tálgun, verða líka kennd og hvernig á að umgangast og hirða bitáhöld. Ólafur er verkefnisstjóri „Lesið í skóginn“ og fyrrverandi fræðslufulltrúi Skógræktarinnar. Mynd / Úr einkasafni Það er hægt að gera ýmsa fallega hluti úr trjánum en nú á að þjálfa upp tíu nýja leiðbeinendur til að kenna fólki réttu handbrögðin við tálgun og vinnslu trjáafurða. Mynd / Ólafur Oddsson Sandskófla úr blæösp eftir Ólaf. Mynd / Ólafur Oddsson

x

Bændablaðið

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Bændablaðið
https://timarit.is/publication/906

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.