Fréttablaðið - 12.06.2021, Page 20

Tónlistarkonan Unnur Birna
Björnsdóttir þjáist af tókófó-
bíu, sjúklegri hræðslu við
meðgöngu og fæðingu. Hún
hélt því að hún yrði aldrei
móðir en örlögin gripu í
taumana.
Unnur Birna býr nú í snotru einbýlishúsi í Hveragerði ásamt sam-býlismanni sínum og barnsföður, Sigurgeiri
Skafta Flosasyni, og sex mánaða
gamalli dóttur þeirra. Unnur sleit
barnsskónum á Laugum í Suður-
Þingeyjarsýslu en þegar hún stálp-
aðist flutti fjölskyldan inn til Akur-
eyrar. Það var þó listin sem dró Unni
svo til Reykjavíkur en hún lærði ung
að leika á bæði fiðlu og píanó. „Árið
2007 fékk ég hlutverk í uppsetningu
Borgarleikhússins á Jesus Christ
Superstar og f lutti þá suður, sem
var erfitt því ég er mikil pabba- og
mömmustelpa.“
Það sannaði sig enn frekar þegar
foreldrar Unnar tóku ákvörðun um
að flytja austur fyrir fjall árið 2014
og Unnur fylgdi eftir ári síðar. „Ég
ætlaði ekkert að flytja í Hveragerði
en mygla kom upp í íbúðinni sem
ég leigði í Vesturbænum og var farin
að hafa slæm áhrif á rödd mína. Ég
var þá að fara út að spila með Ian
Anderson og varð bara að f lytja
út,“ segir Unnur Birna, en fyrir þá
sem ekki vita er téður Ian söngvari
sveitarinnar Jethro Tull.
„Svo sá ég þetta hús til sölu á 17,9
milljónir og við fyrrverandi eigin-
maður minn ákváðum að bjóða í
það og hugsuðum með okkur að ef
tilboðið yrði samþykkt ættum við
að flytja.“ Svo fór að tilboðinu var
tekið og þau f luttu í Hveragerði.
Þegar þau svo skildu nokkrum árum
síðar keypti Unnur Birna fyrrverandi
eiginmanninn út. „Og hér er ég enn,“
segir hún, sátt á sínum stað.
„Þetta er að verða aftur lista-
mannabær og minnir mig svolítið á
Szentendre, rétt fyrir utan Búdapest,
sem við amma heimsóttum einu
sinni til að skoða gallerí og annað.
Ég fæ svolítið þessa tilfinningu fyrir
Hveragerði og það mætti markaðs-
setja bæinn þannig.“
Unnur Birna og Skafti kenna bæði
við Tónlistarskóla Rangæinga. „En
giggin eru úti um allt og við erum því
miðsvæðis upp á það að gera. „Hver-
gerðingar eru opnir fyrir nýju fólki
og nýjungum og menningarfull-
trúinn hefur tekið mjög vel á móti
okkur öllum,“ segir Unnur en faðir
hennar, Björn Þórarinsson, betur
þekktur sem Bassi í Mánum, hefur
meðal annars staðið fyrir Harmón-
ikkuhátíð í bænum. „Hann getur
ekki hætt og er 77 ára enn að kenna
tónlist í bílskúrnum hjá sér.“
Ákváðu að opna hjónabandið
Hljómsveit Unnar Birnu og Bjössa
Thor hefur haslað sér völl í djass-
senunni hér á landi undanfarin ár
en sveitin er auk Unnar skipuð Birni
Thoroddsen gítarleikara, Skúla
Gíslasyni, mági Unnar, á trommum
og Skafta, sambýlismanni hennar,
á bassa. „Þetta er mjög fjölskyldu-
vænt,“ segir Unnur og hlær en sveitin
mun í sumar leika bæði á Suðurlandi
og í Reykjavík.
Unnur og Skafti kynntust fyrst
í Tónlistarskóla FÍH. „Hann segist
þá hafa orðið skotinn í mér en ég
leit auðvitað ekki við honum enda
var hann bara 18 ára,“ segir Unnur,
sem er fjórum árum eldri, í léttum
tón. „Við hittumst svo löngu síðar í
gegnum tónlistina og urðum góðir
vinir.“ Unnur var þá enn í hjóna-
bandi en segir að farið hafi verið að
fjara undan því. „Hjónabandið var
í raun búið, ástríðan horfin en við
vorum enn bestu vinir. Við tókum
því ákvörðun um að opna samband
okkar, sem varð svo til þess að ég
varð ástfangin af Skafta og var hrein-
skilin um það við þáverandi eigin-
mann minn.
Ég myndi aldrei vera í opnu sam-
bandi í dag, þetta er í raun það fárán-
legasta sem mér hefur dottið í hug að
Karlar myndu
aldrei gera þetta
Björk
Eiðsdóttir
bjork
@frettabladid.is
Áráttu- og þrá-
hyggjuröskun
og tókófóbía
hafa stjórnað
lífi Unnar Birnu.
FRÉTTABLAÐIÐ/
SIGTRYGGUR ARI
gera. En ég fann það snemma í kring-
um Skafta að hann væri maðurinn
minn.“ Ákvörðunin um skilnað kom
í beinu framhaldi og segir Unnur
hana hafa verið í fullri sátt. „Hann
kemur hingað í heimsókn og meira
að segja hjálpaði okkur aðeins með
pallinn,“ segir Unnur sem er nýbúin
að sýna blaðamanni forláta pall sem
prýðir garðinn. „Ef allir skilnaðir
gætu bara verið svona.“
Sjúkleg hræðsla við fæðingar
Unnur er eins og fyrr segir haldin
tókófóbíu, sjúklegri hræðslu við
meðgöngu og fæðingu. „Fyrir mér
var hugmyndin um að ganga með og
fæða barn álíka spennandi og fyrir
þér er að fara út í garð og kveikja í
þér. Ég skildi ekki hvernig nokkur
kona gat viljað gera þetta.“ Unnur
segist hafa bælt niður löngun um
barneignir. „Ég man þó eftir að hafa
haldið á litlu frænku minni, grátið
og hugsað með mér: „Af hverju vil
ég þetta ekki? Af hverju get ég ekki
gert þetta?““
Eftir að Unnur og Skafti fóru að
rugla saman reytum árið 2017 seg-
ist Unnur hafa farið að leiða hugann
að því að það væri gaman að eiga
barn saman. „En ég bægði þessum
hugsunum jafnóðum frá mér því ég
vissi að ég gæti hreinlega ekki farið
í gegnum þessa reynslu,“ útskýrir
Unnur. „Konur með þessa fóbíu eiga
oft mjög erfitt með að fæða barn og
lenda þær því oft í bráðakeisara
enda streitist líkaminn á móti.“
Hræðslan er að sögn Unnar í
hennar tilfelli bæði tengd með-
göngu og fæðingu. „Ég get ekki einu
sinni horft á kálf fæðast. Ég man
þegar ég var í grunnskóla og við
vorum látin horfa á fæðingu í tíma.
Það endaði með því að kennarinn
leyfði mér að fara út enda var að líða
yfir mig, snjóhvíta og kaldsveitta.“
Hefði aldrei fætt um fæðingarveg
Unnur segist hafa fundið alþjóð-
legan Facebook-hóp með konum
höldnum sömu fóbíu og þangað
hafi hún sótt styrk. „Það skiptir máli
fyrir okkur að vita að við erum ekki
einar, þetta er bara eitt af því sem
fyrirfinnst í heiminum.“ Unnur fór
í framhaldi að opna sig um reynslu
sína á Instagram-reikningi sínum og
fékk mikil viðbrögð frá íslenskum
konum í svipaðri stöðu. „Fyrst ég
fór í gegnum þetta og lifði þetta af
þá geta þær mögulega hugsað sér að
eignast barn í dag.“
Stærsta baráttumálið í huga
Unnar er að konur fái sjálfar að velja
hvernig þær komi barni í heiminn.
„Ef við viljum, af hverju megum við
ekki velja keisara? Ég hefði aldrei
farið í gegnum þessa meðgöngu
hefði ég þurft að fæða barnið um
fæðingarveg. Aldrei nokkurn tíma!“
Unnur segist hafa rætt málið við
kvensjúkdómalækni fyrir nokkrum
árum. „Ég á mjög erfitt með að fara
til kvensjúkdómalæknis og í fyrsta
skiptið öskraði ég af hræðslu þegar
ég sá græjurnar, svo hrædd var ég.“
Unnur ræddi við kvensjúkdóma-
lækninn um að framkvæma á henni
ófrjósemisaðgerð sem hún hafði
fyrst íhugað við 18 ára aldur. „Hún
benti mér þá á að ég væri haldin
þessari fóbíu og til væru leiðir fyrir
konur eins og mig. Hún lofaði mér
því að ef ég yrði einhvern tímann
ólétt gæti ég fengið að fara í keis-
araskurð.“ Það var léttir en í huga
Unnar var meðganga og fæðing enn
útilokuð.
„Þetta plantaði þó einhverju fræi
um að ég gæti átt barn. Við ræddum
þetta, við Skafti, og ég var í rosa-
legu limbói þar sem ég sveif laðist
á milli þess að vilja og þora ekki.
Við megum fara í brjóstastækkun
og magaminnkun. Það eru aðgerðir
og þeim fylgir áhætta. Af hverju
megum við velja um slíkt en ekki
um þetta? Við fáum ekki að velja
og ef við fáum það af læknisfræði-
legum ástæðum þá er okkur látið
líða illa með það. Keisaraskurður er
stærsta kviðarholsaðgerð sem gerð
er. Það er ekkert auðvelda leiðin,“
segir hún ákveðin um leið og hún
veltir upp spurningunni um hvernig
þessu væri háttað ef karlar gengju
með og fæddu börnin.
Varð óvænt barnshafandi
Unnur hætti að taka getnaðarvarna-
pilluna vegna hættunnar á blóð-
tappamyndun eftir langa notkun.
„Ég notaði þá bara frábært app, Flo,
til að fylgjast með tíðahringnum.“
En eitthvað fylgdist hún ekki nægi-
lega vel með og komst að því að
hún væri með barni og fylgdi því
mikill ótti „Mér fannst tilhugsunin
um fóstureyðingu líka hræðileg og
fannst ég því föst.“
Næstu tveir mánuðir einkenndust
af hræðslu og vaknaði Unnur Birna
oft á nóttu í hræðslukasti. „Ég grenj-
aði í baði hvert kvöld og hljóp upp
á fjall þar sem ég reyndi að hoppa
þetta úr mér.“
Unni leið þó vel líkamlega og
ákvað að halda barninu. „Ég hafði
samband við lækninn minn, tók
einn dag í einu og notaði jóga mikið.
Ég fékk góðan stuðning frá heil-
brigðisstarfsfólki fyrir utan eina
ljósmóður sem vildi setja mig á geð-
lyfið Sertral til að ég myndi treysta
mér í fæðingu. Ég hef aldrei tekið
lyf og fannst það útilokað á fimmta
mánuði meðgöngu.“
Unnur segist hafa verið dugleg að
minnka kvíðann á meðgöngunni
með jóga og eins hafi heilbrigðis-
starfsfólk sýnt henni ríkan skilning
enda hafi hún oftar en einu sinni
fengið kvíðaköst í mæðraskoðun.
„Það að ég skyldi verða ólétt var
jafn líklegt og að köttur yrði forseti.
En að heilbrigðiskerfið hafi staðið
með mér og boðið mér upp á keis-
Ég myndi
aldrei vera
í opnu
sambandi í
dag, þetta
er í raun
það fárán-
legasta sem
mér hefur
dottið í
hug að
gera.
Fyrir mér var hug-
myndin um að ganga
með og fæða barn álíka
spennandi og fyrir þér
er að fara út í garð og
kveikja í þér.
20 Helgin 12. júní 2021 LAUGARDAGUR