Rit Landbúnaðardeildar : B-flokkur - 01.10.1954, Blaðsíða 22

20
veður og' snjókoma mikil. Þar, sem snjór féll á þíða jörð og tók ekki
upp í lengri tíma, urðu víða skemmdir af roti og köfnun.
Allan veturinn 1951 var óhemjumikill snjór bæði norðan-, vestan-
og suðaustanlands. Þennan snjó var víða lengi að taka upp. Lágu skaflar
lang't fram á vor.
Vorið 1952 var kalt og snjóasamt, en jörð fór þó að grænka á Norð-
urlandi um miðjan maí. Aðfaranótt liins 27. maí gerði þá fárviðri mik-
ið ineð krapahríð, og' kól þá gróðurinn nokkuð.
Af þessu má vera Ijóst, að lágu hitastigi síðiistu ára er fyrst og
fremst um kalið að kenna, en einnig hefur svell og snjóhula nokkur
áhrif með því að einangra grassvörðinn og halda honum freðnum um
lengri tíma, með því að skerða gróðurinn beinlínis við snertingu og
með því að liggja sem farg yfir honum og varna eðlilegri öndun, en
gefa myglusveppum góða aðstöðu til þess að ráða niðurlögum hans.
Rannsóknir á kali síðustu ára.
Hér að framan hefur verið getið helztu orsaka kalsins og' hvern þátt
kal hefur átt í grasbresti fyrri alda. Einnig hefur verið gerður saman-
burður á veðurfari áranna 1948—1952 og sýnt fram á, hvaða áhrif breytt
veðurfar hefur haft á auknar kalskemmdir í túnum.
Það hefur þó verið álit margra, að þótt harðari veðráttu hafi fvrst
og fremst verið um að kenna, sé ekki fengin næg skýring á því,
hvers vegna tnn séu mismunandi mikið kalin og' sumir blettir sama
túns meira kalnir en aðrir. Af þeim sökum var efnt til rannsókna á
þessum atriðum. Var tilgangur þessara rannsókna sá að fá meiri vit-
neskju um, hve mikinn þátt aðrar ástæður en veður hafa á myndun
kalsins. Bæru rannsóknirnar nokkurn árangur, gæti sú þekking auðveldað
mönnum að finna einhverjar úrbætur eða ráð til þess að minnka kal-
hættuna, þótt ekki væri unnt að koma í veg fyrir hana. Veðurfari get-
ur maðurinn lítið ráðið við að breyta til hins betra þegar um svo stór
svæði, sem marga hektara túns er að ræða, en það er hægt að haga
jarðvinnslu og ræktunaraðferðum þannig, ef viðfangsefnin eru kunn, að
kalhætta túnanna verði minni og hinna skaðlegu áhrifa veðurfarsins
gæti ekki eins mikið.
Þcir þættir, sem helzt komu til greina, að athugaðir væru í sam-
bandi við kalið, voru:
1. Staður á landinu.
2. Hæð yfir sjó.
3. Halli túnsins og hallastefna.
4. Yfirborð túnsins.
5. Jarðvegur.
6. Raki.