Rit Landbúnaðardeildar : B-flokkur - 01.10.1954, Side 24

22
Á Suðurlandi flokkuðust þessar 147 sléttur þannig, að 70 þeirra
voru ókalnar, en 77 meira eða minna með kalblettum.
Á Suð-Vesturlandi voru 38 sléttur skoðaðar. Af þeim voru 13 ókaln-
ar, en 25 kalnar.
Á Norðurlandi skiptust þessar 103 sléttur þannig, að 47 voru ókaln-
ar, en 56 meira eða minna skemmdar. Þess ber að geta, að skiptingin
milli kalsléttna og hinna ókölnu sýnir ekki raunveruleg hlutföll milli
þeirra í landinu, þar sem jafnan voru valdar beztu og verstu slétturnar
á bæjunum, en ekki af handahófi. Eru ókölnu slétturnar nokkru færri,
sem stafar af því, að á sumum bæjum var betri sléttan jafnvel kalin,
og falla þá báðar slétturnar í kalflokkinn.
Kölnu slétturnar voru síðan flokkaðar niður eftir því, hve mikil
brögð voru að kali í þeim, og er flokkun þessi sýnd í töflu III. I flokki
1 eru sléttur með smáblettum, sem hafa dauðkalið eða smærri og stærri
blettum, sem gróa upp aftur. í flokki 2 eru sléttur, sem eru gisnar at
lcali eða með stórum, dauðkölnum blettum. í flokki 3 eru gerspilltar
sléttur.
Tafla III. Flokkun á kalskemmdum í þrem landshlutum.
Classification of ivinterkilled fields in 3 districts.
Suðurland S.-Vesturland Norðurland
S-Iceland S-W-Iceland N-Iceland
1. Smákal Stight winterkilling 43 13 34
2. Stærri blettir kalnir Medium winterkilting . 12 2 8
3. Mikið kal Severe winterkitling 22 10 14
Sléttur alls Total fietds 77 25 56
Allar kölnu slétturnar voru valdar slæmar af handahófi, svo að nokk-
uð má marka hlutföllin i kalskemmdum sléttna milli landshluta. Sést
og að smáköl, sem gróa upp, og smáblettir, sem skammkala, eru tíðir
í túnurn um allt land, en einnig ber víða á því, einkum sunnan- og suð-
vestanlands, að stórir blettir séu gersamlega eyðilagðir, og á stöku stað
allt túnið dautt að lcalla.
Kal eftir byggðarlögum.
Á árunum 1949 og 1951 hefur tjóns af völdum kals ekki gætt jafn-
mikils alls staðar á landinu. Hafa mestu kalskemmdirnar einkum
verið í ákveðnum byggðarlögum, þótt stundum komi fyrir ein og ein
dauðkalin slétta í sveit, þar sem annars ber lítið á kali. Línurit I
sýnir hlutföllin í kalmagni þeirra sléttna, sem skoðaðar voru, reiknuð
i hundraðshlutum af öllum skoðuðum sléttum sýslunnar. Að vísu gefa
tölurnar ekki nægilega ljósa hugmynd uin, hve víðtækt kalið var í
ýmsum sveitum, þar sem víða voru aðeins skoðaðar fáar sléttur. Þó
má draga þá ályktun af þessum tölum og öðrum óskráðum athugun-
um, að á Mið-Suðurlandi hafi mest kalið í Árnessýslu, og þá einkum