Storð : heimur í öðru ljósi - 01.04.1983, Side 54

Eiginlega skilur maður þetta ekki og
er þó oft búinn að hugsa út í það sem
nokkurn veginn fullorðin og vitiborin
manneskja, á hverju fólk lifði á þess-
um litlu búum, til dæmis hérna
frammi í dölunum. Þú veist að dalur-
inn skiptist í tvennt hérna fram frá,
Skíðadal og Svarfaðardal fram. Þar
voru búin mörg smá og jarðnæðið
minna en hér niðri í sveitinni. Ég get
ekki sagt nákvæmlega hvað þau voru
stór, en ég held það hafi ekki verið
meira en fjörutíu til sextíu ær og
kannski tvær, þrjár kýr víða á bæjum
og á þessu lifðu stórar fjölskyldur.
Maður spyr sjálfan sig oft hvernig í
ósköpunum hafi verið hægt að lifa á
þessu, kaupa það sem þurfti og afla
þess matar sem þurfti og svarið við því
er náttúrlega nýtni og sparsemi, að
fara vel með, og svo nálægðin við sjó-
inn.
Kristján horfði út eftir dalnum í átt til
Dalvíkur sem var lítið þorp á æskuár-
um hans. Svo hélt hann áfram:
— Svarfdælingar drógu mikla björg
úr sjó alla tíð. Þeir fóru niður á Sand,
sem kallað var, á vorin og haustin og
lágu þar við, voru þar kannski hálfan
mánuð og reru annaðhvort á bátum
sem þeir áttu sjálfir eða komu sér í
skiprúm hjá þeim sem báta áttu. Faðir
minn var einn af þeim sem reru stund-
um til fiskjar af Sandinum og við
strákarnir höfðum afskaplega gaman
af að fara með honum út á fjörð. Það
er enginn vafi á því að þetta sjávar-
fang gerði muninn. Það var hægt að
lifa á þessu. Vitanlega var það spar-
semdarlíf, en ekkert eymdarlíf samt.
Og Dalvík byggðist upp í kringum
þetta útræði. Einhvers staðar urðu
menn að hírast meðan þeir voru við
róðra og þá reistu þeir sér sjóbúðir
sem smám saman breyttust í bústaði
þar sem fólk gat hafst við árlangt. Það
var þurrabúðarfólkið sem ekki hafði
neinar kýr, en átti kannski fáeinar ær
og byggði afkomu sína á sjónum.
Sama sagan gerðist um allt land að
heita mátti. Mörg kauptún eiga upp-
runa sinn í þessum búðum, þessum
verstöðvum, og þannig var um Dalvík-
ina um síðustu aldamót. Svo settist
Jón Stefánsson þar að, mikill merkis-
maður og dugnaðarmaður sem oftast
er kallaður „faðir Dalvíkur". Hann var
smiður, völundur mikill, og byggði sér
stórt íbúðarhús sem enn stendur og
svo tók Þorsteinn sonur hans við,
Þorsteinn kaupmaður sem kallaður
var, og fór að fást við útgerð þegar
vélbátarnir komu. Auðvitað ekki
Þorsteinn einn, heldur ýmsir aðrir, en
hann var einn af frumkvöðlunum og
síðan er það segin saga að Dalvík hef-
ur verið að vaxa smátt og smátt og nú
síðustu árin alveg sérstaklega ört. Þeg-
ar ég man fyrst eftir voru þar nokkur
hús, það hafa kannski átt þar heima
hundrað manns, en það er gaman að
sjá þá þróun sem orðið hefur á Dalvík.
Við gamlar húsatóftir í
túninu á Tjörn. Kristján
hafði orð á því að
sennilega hafi þessar
tóftir átt sinn þátt í því
að kveikja með honum
áhuga á fornleifum.
STORÐ 52