Storð : heimur í öðru ljósi - 01.04.1983, Side 72

Eftir Sigurgeir Jónsson
Ljósm. Sigurgeir Jónasson
Það er dýrðlegt á sumardegi
að sigla á báti umhverfis
Vestmannaeyjar og fylgjast
með fuglalífinu. Þar ber auðvitað
mest á svartfugli og þá einkum
lunda og langvíu, að stuttnefju og
álku ógleymdum. Athugulir fugla-
skoðarar munu þó taka eftir einni
svartfuglategund enn, sem mjög
lætur lítið yfir sér og ekki sést í
jafn-stórum hópum og hinir fyrr-
nefndu. Þetta er teistan.
Teistan er dæmigerður svartfugl,
en í sumarbúningi er hún svo til
alsvört nema hvítar skellur á
vængjum og skærrauðir fætur. Að
sköpulagi líkist hún verulega
frænku sinni langvíunni, en er þó
miklu smávaxnari, á stærð við
lundann. Og lifnaðarhættir hennar
eru sérstæðir meðal svartfuglanna.
Hún er að mestu leyti staðfugl og
byggir norðlægar slóðir og í Evr-
ópu hittist hún sjaldan sunnan 56.
brciddargráðu. A íshafssvæðum er
hún algeng, og hún er sögð finnast
í öðrum heimshlutum suður við
Japan og Kaliforníu, þótt merki-
legt kunni að virðast. Fyrir kemur
að hún flækist að ströndum
Vestur-Evrópu.
Fyrirferöarlítil og hlédræg
Þótt teistan sé algengur fugl
hér við land hefur henni
aldrei verið jafn-mikill
gaumur gefinn og frændliði henn-
ar, svo sem lundanum. Líklegasta
skýringin á því er sú hve fyrirferð-
arlítil og hlédræg hún er, en sama
verður ekki sagt um ættingja
hennar. Einkum er langvían hávær
á bjargsyllum sínurn, og þá getur
lundinn látið í sér heyra í „byggð-
inni“, eins og siður er að nefna
varpstöðvarnar. Hlédrægni og
blíðleiki teistunnar hefur án efa
oft orðið henni til lífs, þar sem
hún er nær algjörlega látin í friði
af veiðimönnum. Meira að segja
þeir aðgangshörðustu í hópi þeirra
beina hvorki byssu að teistu né
seilast til hennar með háfnum,
enda hefur teistuveiði aldrei verið
talin til hlunninda í Vestmanna-
eyjum og aldrei stunduð á borð
við veiðar á öðrum sjófuglum.
Teistan dvelst eins og aðrir svart-
fuglar á og við sjó allan ársins
hring. En hún heldur sig hins veg-
ar miklu nær landinu en ættingjar
hennar og velur sér bústað neðar í
björgunum. Getur hún því ekki
talist dæmigerður bjargfugl.
Yfirlcitt eru svartfuglar félags-
lyndir og er gjarna þétt setinn
bekkurinn á bjargsyllunum svo
margan undrar hvernig slíkur
fjöldi fær komist þar fyrir. Þá er
líka þröng á þingi í byggð lund-
anna svo sem flestir vita.
En þessu er öfugt farið um teist-
una. Hún virðist kunna einlífinu
mætavel hvort heldur er á sjó eða
landi, og stórir hópar af henni eru
sjaldséðir, sem áður segir. Hún
verpir dreift eða í smáum byggð-
um í holum, urðum, hellum og
björgum. f Vestmannaeyjum mun
stærsta teistuvarpið vera í
svonefndum Teistuhelli í Hamrin-
um norðarlega, en einnig er all-
nokkuð um teistu í Elliðaey og
raunar víðar. Hreiðurgerðin er
ekki vönduð frekar en gerist um
svartfugla, og hreiðurstæðið er
jafnan valið þannig að illmögulegt
er að komast að því, enda er teist-
unni lítið um óviðkomandi gesti
STORÐ 70