Storð : heimur í öðru ljósi - 01.04.1983, Page 108

um jafnfáum áhorfendum og
þarna voru. Oftast voru þeir tveir,
stundum einn, og aldrei fleiri en
þrír. Slík grafarþögn ríkti tíðum í
herberginu að menn hrukku í kút
ef einhverjum varð á að ræskja sig.
í fyrstu skákinni miðri hringdi
síminn í herberginu og verkaði
það eins og lúðri Almannavarna
hefði verið komið fyrir í ljósakrón-
unni. Eftir það var alltaf gengið úr
skugga um áður en skákirnar hóf-
ust að síminn væri ekki í sam-
bandi
Hegðun meistaranna meðan á
skákunum stóð, var með nokkuð
ólíkum hætti. Einbeiting Spasskys
virtist fullkomin. í upphafi skákar
kom hann sér fyrir í stól sínum og
sat síðan sem fastast þá 4—7
klukkutíma sem skákirnar tóku, ef
frá er talið að tvisvar í hverri skák
brá hann sér fram á baðherbergið.
Hann bragðaði hvorki vott né
þurrt meðan á skákunum stóð,
þótt veitingai af ýmsu tagi væru
til staðar. Og aldrei virtist hugur-
inn hvarfla frá reitunum 64 —
hann leit ekki einu sinni af skák-
borðinu þegar hann kveikti sér í
sígarettu. Reykingar Spasskys eru
pfSlík qrafarþögn
rikti tíoum í
herberginu að menn
hrukku í kút ef ein-
hverjum varð á
að ræskja sigíí
raunar með nokkuð öðrum brag en
gengur og gerist. Dags daglega
reykir hann alls ekki, en aftur á
móti linnulaust þegar hann teflir
kappskák — og þá með dálítið
sérkennilegum hætti. Þess verður
nefnilega ekki vart að hann blási
reyknum nokkurn tímann frá sér.
Með forundran horfði ég á hann
taka stór og mikil sog þannig að
glóðin hljóp upp eftir sígarettunni,
en aldrei sá ég neitt af reyknum
skila sér aftur í fráblæstrinum.
Þessi ráðgáta er enn óleyst.
En það var ekki bara meðan á
skákunum stóð sem allt háttalag
Spasskys var í föstum skorðum. A
hverjum morgni fór hann á fætur
klukkan níu og gaf sér góðan tíma
til að borða morgunverð. Milli
klukkan tíu og tólf talaði hann við
blaðamenn. Þá tók við klukkutími
eða svo í Laugardalslaugunum,
trúr þeirri kenningu sinni að næst
því að kunna mannganginn sé mik-
ilvægast fyrir skákmeistara að
vera vel á sig kominn líkamlega —
síðan hádegisverður og loks hvíldi
hann sig þangað til skákirnar hóf-
ust, en það var á slaginu þrjú.
Ekkert fékk truflað þetta úrverk
hjá Spassky þá daga sem hann
stóð hér við, — kannski er skák-
meisturum það eðlislægt að þurfa
sífellt að gera sér áætlanir til að
fylgja um alla skapaða hluti.
Friðrik virtist eiga erfiðara með að
einbeita sér að skákunum. Hann
stóð oft upp og gekk um gólf -
fékk sér kaffibolla og kökusneið
og leit jafnvel í dagblað sem lá á
sófaborði. Kannski cngin furða
þótt hugurinn hefði reikað frá
skákborðinu — forsetakjör í
FIDE skammt undan og kosninga-
baráttan í algleymingi. Friðrik
notaði líka mun meiri tíma en
Spassky. Þegar Friðrik var búinn
með þær 150 mínútur sem hann
hafði á fyrstu 40 leikina, átti
Spassky aldrei minna en hálftíma
og allt upp í klukkutíma eftir á
sinni klukku.
Stundum gat maður ekki varist
þeirri hugsun að trúlega skorti
þessa tvo heiðursmenn einn þann
eiginleika sem æskilegur þykir í
fari skákmeistara: drápsfýsnina.
Þessa ómótstæðilegu hvöt til að
sigrast á andstæðingnum og sjá
hann liggja í valnum. Sumir meist-
arar hafa lýst fjálgum orðum
þeirri vellíðan sem gagntekur þá
þcgar þeir hafa náð kverkataki á
mótherjanum og geta síðan smám
saman hert á takinu uns yfir lýkur.
Um Spassky hcfur raunar verið
sagt að eitt það óhcppilegasta sem
geti hent hann á skákmótum sé að
lenda á móti góðum vini sínum, —
hann eigi svo erfitt með að neita
honum um jafntefli þótt staðan
gefi ekkert tilefni til að þiggja
slíkt boð. Þetta kemur heim og
saman við það að eftir þær skákir
sem hann vann gegn Friðrik sáust
aldrei á honum nein gleðimerki —
ekki einu sinni vísbending um að
honum væri léttir að því að hafa
unnið. Þvert á móti varð hann hálf
vandræðalegur og maður fékk á
tilfinninguna að honum væri skapi
næst að biðjast afsökunar á sigrin-
um.
99 kannski er
skákmeistur-
um það eðlislægt að
þurfa sífellt
að gera sér áætl-
anir til að
fylgja um alla
skapaða hlutiíi
Þarna var sem sagt ekki tefld nein
fjandskák. Andrúmsloftið var
óþvingað og vinsamlegt þótt hver
skák væri tefld í botn nema sú
síðasta sem litlu máli skipti og
endaði í rólyndislegu jafntefli.
Eftir að skákunum lauk, sátu
meistararnir drykklanga stund og
könnuðu þær. Hverjir voru afleik-
irnir? Hvaða leikur hefði gefið
unnið tafl? Með hvaða leik breytt-
ist jafnteflisstaða í tapaða stöðu?
Eða í stuttu máli: hvað skildi á
milli feigs og ófeigs? Þegar meist-
ararnir höfðu svarað þessum og
þvílíkum spurningum fengu þeir
sér gjarnan kvöldverð sem þeir
snæddu saman í ró og næði. Eða
eins og skrifað stendur: f góðsemi
vegur þar hver annan.
STORÐ 106