Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.2002, Síða 30

Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.2002, Síða 30
Múlaþing stóra kláfa sem tóku 5-6 hneppi eða íjórðunga af heyi. Svo vóru búnar til stórar hlóðir í eldhúsi sem náðu útyfir kláfmn. I þessar hlóðir var raðað taði og kveikt í og þegar það var nokkum veginn útbrunnið var kláfurinn tekinn og hengdur uppyfir glóð- ina, nokkuð frá því nú byrjaði breiskingin fyrir alvöru. Þegar nú breiskingin þótti orðin nóg vóru teknir nokkrir sauðarklippingar og breiddir á eldhúsgólfíð og grösin Iátin á þá; þvínæst lagðist maður á bæði knje og barði ofan á binginn eða hrúguna með hand- leggjunum og mölnuðu þau þá gjörsamlega. Svo var tekið sáld, sem kallað var, og var til á hverju heimili og um teningsalin á vídd, en 3-4 þuml. á vídd.7 Neðan á það var þan- inn bjór sem stungin vóru göt á og grösin sigtuð á því; sigtuðust þá mestöll óhreinindi frá þeim, og seinast vóru þau látin í trog og það hrist til. Settist þá enn fínt dust á botn- inn, sem var blásið í burtu, og svo gengið frá grösunum síðast í tunnu og í hana troðið eða stappað með trjehnalli. í tunnuna átti að fást úr klyfsekk. Svo var þetta látið útá grauta með mjöli. Stundum var það haft eintómt útá ysta áagrauta og stundum var safnað mikilli mjólk og hún hleypt með blöndu og grösin látin í áður; svo var þessi grautur geymdur til vetrarforða í tunnum og brúkaður sem ofanílát í mjólk. Jón heldur að þessi verkun á grösum sje frá landnámatíð. Þetta segir Jón um skógana í Fljótsdal og á Hjeraði Hann segist hafa heyrt ungur að skógar hafi eyðst eða fallið í Fljótsdal um 1625-30 af maðki. Hann segir eptir Sólveigu Pálls- dóttur, ömrnu sinni á Melum, að Margrjet móðir hennar hafi þekkt kerlingu í sínu ungdæmi sem sagði að þegar hún var ung hafi Stuliuflatarnes verið hvítt af sprekum. Eptir því sem Jón segir um aldur þeirra hefur þetta verið snemma á 17ndu öld. Páll faðir Jóns segir í sínu ungdæmi hafi verið svo mikill skógur á Melum að opt hafí orðið leit úr kúnum út og upp á Stekkabölum. Nú er þar ekki nokkur kvistangi til. Jón segist hafa heyrt að Eiríkur Bárðarson bóndi, sem bjó á Hrafnkellsstöðum fram að aldamót- um, hafi höggvið braut af Kirkjuhamrinum (hann er við Jökulsána fyrir utan Hrafn- kellsstaði) austur yfir háls að Gilsá og hlaðið garð úr skóginum til varnar því að lömbin slyppu inneptir. Þau hafði hann á Rananum fyrir utan. Fyrir aldamótin bjó á Arnaldsstöðum Einar Rollantsson; hann fjekk bóndann í Víðivallagerði til að höggva skóg með sjer einn dag fyrir utan og ofan bæinn. Þeir hjuggu 300 rapta um daginn og afkvistuðu og bunkuðu. Síðan fúnaði þetta allt niður og segist Jón hafa sjeð þess glögg merki og þau muni jafnvel sjást enn. Um 1810 var skógurinn svo þjettur á Arnaldsstöðum að Guðmundur Árnason, sem þar bjó þá, hjó braut í gegnum skóginn til að geta komið fje til beitar út í Múlann. Heitir þar síðan Götuhjalli. Jón segir að mestur skógur hafi verið hjer í sveitinni í öllum Suðurmúla utan frá Langhúsum alla leið innst í Þorgerðar- staðahlíðar. Stöppuskógur8 í Þorgerðarstað- hlíðum var stórvaxnastur eða stærstur en Valþjófsstaðaprestar ljetu höggva hann miskunnarlaust því árlega vóru fluttir þangað heirn 100 hestar. Mest ljetu þeir höggva hann síra Vigfús og síra Stefán og mun það enda hafa haldist talsvert við þar 7 Líklega misritun. Hlýtur að vera átt við að sáldið sé alin á hvern veg og 3 til 4 þumlungar á dýpt. 8 Þetta örnefni er nú týnt en þekkt er Stöppusel, Stöppuklif og Stöppufoss á Þorgerðarstaðadal. 28
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140
Síða 141
Síða 142
Síða 143
Síða 144
Síða 145
Síða 146
Síða 147
Síða 148
Síða 149
Síða 150
Síða 151
Síða 152
Síða 153
Síða 154
Síða 155
Síða 156
Síða 157
Síða 158
Síða 159
Síða 160
Síða 161
Síða 162
Síða 163
Síða 164

x

Múlaþing: byggðasögurit Austurlands

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Múlaþing: byggðasögurit Austurlands
https://timarit.is/publication/1153

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.