Strandapósturinn - 01.06.1979, Síða 98

minningu þess, að þann dag var tekinn úr jörðu heilagur dómur
Þorláks biskups Þórhallssonar hins helga. Hann var eins og
kunnugt er biskup í Skálholti frá 1178 til 1193 og var dýrkaður
mikið, bæði á íslandi og víða annarsstaðar.
Maríumessa hin síðari. Var hátíðisdagur mikill hjá kaþólskum
mönnum. Sagan segir, að einsetumaður einn guðhræddur hafi á
hverju ári heyrt englasöng í kofa sínum þennan dag. Hann
ákallaði því guð og bað hann heitt og innilega að birta sér
hvernig á þessu stæði. Honum var svarað, að þetta væri
afmælisdagur Maríu guðsmóður. Hann gjörði það síðan heyrum
kunnugt og upp frá því er mælt, að farið hafi verið að halda
þennan dag heilagan.
Jakobsmessa er í minningu um Jakob postula hinn eldri,
Zebedeusson, sem Heródes Agrippa lét höggva 40 árum eftir
Krist. Hann hefur verið tignaður mest á Spáni og við hann er
kennd borgin St. Jago de Compostella og honum helguð kirkja
þar. Þangað sóttu íslendingar oft í fornöld til áheita við postul-
ann. Á íslandi var honum helguð kirkja í Þerney, Innra-Hólmi
og víðar. Um hann er til saga á íslensku í Postulasögum.
Krossmessa á hausti er til minningar um krossinn helga, sem
Helena móðir Konstantíns keisara mikla, á að hafa fundið á
Golgata. Hún lét reisa krossinn á sama stað og hún fann hann og
byggja kirkju yfir. Þrjú hundruð árum síðar tóku Persar
Jórsalaborg og þar með krossinn, en Heraklíus keisari náði
borginni og krossinum aftur árið 361 og stofnaði þessa kross-
messu í minningu þess. Á Norðurlöndum var hátíð þessi þó fyrst
í lög leidd árið 1377 eftir boði Gregors páfa ellefta.
Allraheilagramessa var mikil merkis hátíð, hún er mjög gömul og
ætla sumir að hún eigi rót sína að rekja til Rómverja hinna fornu
og hafi staðið í sambandi við algoðahús þeirra Pantheon, sem
Fóka keisari á að hafa látið Bonifacíus páfa fjórða hafa fengið.
Páfinn gerði hofið að kirkju og á svo upp úr því að hafa stofnað
96