Strandapósturinn - 01.06.1998, Blaðsíða 52

ævinlega blettur á Vestfirðingum, sem seint verður afmáður og
allir vilja helst gleyma.
Að sunnanverðu skerast margir og langir firðir inn í landið.
Það er líkt og skaparinn hafi verið að gera þetta að gamni sínu
til þess að sýna hvers hann væri megnugur. Löng hefur leiðin
verið þreyttum ferðamönnum sem þurftu að kafa ófærðina með
þungar byrðar frá Isafirði og inn í Djúp, eða allar götur norður
á Strandir. Yst stendur Stigahlíðin vörð, með sín svörtu hamraþil
sem hafa staðið af sér veður og vinda í milljónir ára.
I Djúpinu hafa um aldir verið ein fengsælustu fiskimið hér við
land, enda var Djúpið kallað bjargvættur Vestfirðinga eða gull-
kistan og þangað sóttu menn í verið allstaðar að af Vestþörðum.
I eyjunum var mikið fuglalíf, þaðan fengu rnenn dún og egg,
fjör og kraft, oft eftir langan vetur. Hinum megin á skaganum
voru matarbúrin miklu, Hornbjarg og Hælavíkurbjarg. Þangað
var mikið torleiði, um ferleg fjöll að fara, snarbrött fjallaskörð
og einstigi, en slíkt settu menn ekki fyrir sig, þegar björgin var
annars vegar. Allt gekk þetta út á að kornast af, sem gat verið
býsna snúinn hlutur í þann tíð. Drýgsti bjargræðisvegurinn var
samt sjórinn eða Djúpið. Þangað sóttu menn björg í bú, vetur,
sumar, vor og haust, og jusu úr gullkistunni góðu, sem menn
töldu ótæmandi. Djúpið er varðað gömlum verstöðum frá botni
til ystu nesja, þær eru nú moldu orpnar og grasi grónar. Aðeins
eru eftir minningar og gamlar þjóðsögur um það líf sem þar var
lifað, um þá baráttu sem þar var háð, um sigra og ósigra og von-
ir og þrár sem bærðust í brjóstum skinnklæddra sjómanna sem
reyndu að draga björg í bú sitt eða húsbænda sinna. Ur gullkist-
unni var ausið öld eftir öld, allt þar til græðgin og tæknin gengu
svo nærri henni að menn voru farnir að skrapa botninn og gull-
molarnir er á land bárust urðu sífellt færri og smærri.
Verstöðunum inni í Djúpinu fækkaði, þar var engan fisk að
hafa lengur og menn færðu sig því utar, til Bolungarvíkur og
Hnífsdals. Þar var útræði erfitt, fýrir opnu hafi og lendingar
slæmar, enda þurftu sjómenn að greiða Ægi drjúgan toll árlega
í mannslífum.
Þrátt fýrir að menn færðu sig utar, hélt aflinn áfram að rýrna.
Skipin stækkuðu, togararnir skófu og skröpuðu upp í landsteina
50