Syrpa - 01.05.1949, Blaðsíða 7

og stéttarbræður þeirra. Þá hafa þingskrifarar á
Alþingi sama kaup, án tillits til þess, hvort starf-
er unnið af karli eða konu.
Allt er þetta eins og vera ber, en svo nær hið
fjárhagslega jafnrétti kynjanna heldur ekki mik-
ið lengra á kaupgjaldssviðinu.
Samkvæmt launalögum ríkisins virðist það að
vísu vera tilætlunin, að konur fái að öðru jöfnu
sama kaup og karlar, en í framkvæmdinni fer því
yfirleitt fjarri, að svo sé. í flestum ríkisstofnun-
um finnast fáar konur í hæstu launaflokkum.
Þær virðast alls ekki hafa verið færðar upp eftir
starfsaldri samkvæmt sömu reglu og karlmenn.
Þess vegna eru konur æ því fjölmennari eftir því
sem neðar kemur í launastigann. Og í þeim
launaflokki ríkisstofnana, sem nefndur er III.
flokks skrifarar, má heita, að karlmenn fyrirfinn-
ist ekki. — Það eru launakjör, sem aðeins þykja\
konum boðleg.
Sams konar ósamræmi á sér stað í launakjörum
karla og kvenna við hvers konar iðnaðar-, verzl-
unar. og skrifstofustörf hjá einkafyrirtækjum.
Verður þó ekki séð, hvaða réttlæti sé í því að
greiða fyrsta flokks vinnu um hraða og öryggi t. d.
við vélritun eða bókhaldsstörf, miklu lægra verði,
ef verkið er framkvæmt af stúlku, en greiða yrði
fyrir það, ef karlmaður væri fenginn til verksins.
Sama er niðurstaðan, ef litið er á störf piltsins og
stúlkunnar í búðinni, eða á störf karla og kvenna
í margs konar verksmðjuvinnu, þar sem hand-
flýtir, lægni, iðni og samvizkusemi ráða fremur
afköstum en afl og líkamsþrek. — Hver sá, sem
t. d. kemur í hraðfrystihús og lítur á karla og
konur vinna þar að fíökun og innpökkun, mundi
jafnvel verða í nokkrum vafa um, hvort réttlætis-
grundvöllur fyndist fyrir mismunandi kaupi
karla og kvenna á þeim víðtæka vettvangi at-
vinnulífsins.
í almennri daglaunavinnu er það nú algeng-
ast, að konur liafi aðeins 65—70 % af kaupi karla
við sömu vinnu. Þar, sem mismunurinn er allra
minnstur, nær kvenmannskaupið þó 75% af
karlmannskaupinu, en þeir staðir eru líka til,
þar sem.kvenmannskaupið er aðeins röskur helm.
ingur af kaupi karla. Áþekk þessu eru líka hlut-
föllin í flestum greinum iðju og iðnaðar.
Þannig mætti lengi telja. En um það þarf ekki
að fjölyrða frekar. Hér er um auðsætt og áber-
andi misrétti að ræða. — Misrétti, sem fyllsta
ástæða er til að ráðast oæsm af alefli.
o o
í þeirri baráttu ættu einkum þær konur að
hafa forustuna, sem þegar hafa hlotið sömu laun
fyrir sína vinnu og karlmenn. Það er og víst, að
verkalýðshreyfingin mun veita þessu máli fullan
stuðning. Þá þarf heldur enginn að efa það, að
kvenfélögin muni fylgja jafnréttismálum kvenna
fast eftir, enda er það sannfæring mín, að ekki
líði á löngu, þar til fullur sigur vinnst.
Það mega íslendingar líka vita, að þeir eru
ekki einir í för um að stíga lokaskrefið í jafnrétt-
ismálum kvenna. Að því stefna nú flestar liinar
bezt menntu þjóðir heimsins, og mætti það vel
verða heiður þessarar litlu þjóðar að stíga þar
lokasporið á undan þeim, sem stærri eru.
Það skal fyllilega játað, að lögfesting á algeru
jafnrétti kvenna og karia, mundi af sér leiða veru-
legar breytingar í þjóðfélagi okkar. En það er
jafnframt trúa mín, að þær breytingar hefðu gott
eitt í för með sér. En samt eru sjálfsagt margir í
vafa í þessum málum.
Lítum því snöggvast á þróunarsögu málsins hér
á landi í örstuttu yfirliti og hyggjum að, hvort
aukin mannréttindi kvenna á liðnum áratugum
muni hafa leitt til góðs eða ills. N iðurstaða þeirra
athugana gæti orðið okkur vísbending:
Hver mundi nú vilja svipta konur aftur kosn-
ingaréttinum? Hver mundi nú vilja útiloka stúlk-
ur frá námi í æðri skólum landsins? Hver mundi
nú vilja innleiða bann við því, að stúlkur fengju
að sanna þekkingu sína við prófborðið? Hver
mundi nú vilja svipta konur rétti til embætta?
Hver mundi nú vilja ætla dætrum sínum hálfan
arf á móti sonunum? Hver mundi nú vilja inn-
leiða það „réttlæti“ á ný, að karlmenn hefðu
fimmfalt kaup á móti konum?
Sjálfsagt enginn. — Slíkur afturhaldsraftur fyr-
irfinnst vafalaust enginn meðal íslenzku þjóðar.
innar, þótt leitað væri frá innstu dölum til yztu
nesja.
Allt þetta hefur verið í réttlætisátt. Ekkert þess-
ara skrefa má stíga til baka. Þetta eru bara sjálf-
sagðir hlutir, mundu menn vafalaust keppast um
að viðurkenna.
„En“. — Já, eru þeir í sannleika mjög margir,
sem segja ,,en“ þegar að því kemur að taka af-
stöðu til þess, hvort þessari þróun skuli fram
haldið með það lokatakmark fyrir augum, að hér
skuli ríkja algert stjórnmálalegt jafnrétti karla og
kvenna, — jafnrétti karla og kvenna í atvinnu-
SYRPA
79