Syrpa - 01.05.1949, Blaðsíða 33

að viðurkenna jafnréttiskröfur kvenna — a. m. k. á
pappírnum.
I. J.: Gott.
K. Ó.: Ég tel alveg sjálfsagt, að konur og karlar búi við full-
komið jafnrétti í þjóðfélaginu, hafi sömu aðstöðu tii
að neyta krafta sinna við hvaða störf sem er, sömu rétt-
indi, sömu skyldur og sömu laun fyrir sömu vinnu. Ég
er því fylgjandi frumvarpi þessu.
M. B.: Ég álít að það sé að mestu komið undir ábyrgðartil-
finningu kvenna sjálfra hvort, eða hvenær, fullkomið
jafnrétti fæst. Ég tel það rétt að konur fái sama kaup
og karlar, ef þær óska þess, enda eru menn þá lausir
við alla samkeppni úr þeirri átt.
3. Beiðni þeirra Einars Ol. Sveinssonar, Gylfa Þ. Gísla-
sonar, Klemensar Tryggvasonar, Pálma Hannessonar
og Sigurbjarnar Einarssonar um heimild Alþingis til
málshöfðunar gegn Olafi Thors fyrir meiðyrði í þing-
ræðu?
1. Tilefnið?
2. Tíminn, sem fór í umræðurnar?
I. J.: Beiðnin hefði ekki átt að koma fram.
1. Ósæmilegt.
2. Alltof langur.
A. Þ.: 1. Þegar litið er á umrnæli þingmannsins, er auðsætt að
tilefni til málshöfðunar er ærið. Samt sem áður tel ég,
að þessir ágætu menn hefðu ekki átt að biðja Alþingi
að rjúfa þinghelgina, svo að þeir gætu lögsótt umrædd-
an þingmann. Þeir, er láta þjóðmál til sín taka geta allt-
af vænzt þess að verða níddir og ærumeiddir af mönn-
um, er telja sig þurfa á slíkum vopnaburði að halda.
2. Um tíma þann (og þá um leið fé), er fór í þessar um-
ræður, er það helzt að segja, að hann virðist í allgóðu
samræmi við vinnubrögð Alþingis á ýmsum öðrum
málum.
B. S.: 1. Tilefnið var aðdróttun frá Ólafi Thors, básúnuð út í
blöðum og til þess ætluð að hræða almenning frá að tala
eins opinskátt um utanríkismál og landráð og þeir menn
höfðu gert, sem O. Th. nafngreindi. Hótun var fólgin í
aðdróttuninni, og markmið hennar verður að sjást í því
ijósi, en ekki í hinu ljósinu, sem dómstólar gátu tendr-
að. Ónóg var að sanna, að ásökunin var röng, þegar urn
seinan var orðið að fyrirlryggja verkanirnar, sem hún
hafði þegar haft á þorra hinna dómgreindarlitlu í land-
inu. Menn ólíkustu skoðana trúðu Ólafi strax. Ihalds-
sálir hugðu marga háskólakennara orðna að bióðþyrstum
kommum, og kommúnistar tveir fóru við áeggjan þessa
að mæla menntaskólarektor að vallarsýn til að sjá, hve
þungri kylfu hann mundi sveifla í slag með verka-
mönnum.
Markmið þessa tiltækis Ólafs Thors var pólitískt og
ekki unnt að mæta því að gagni nema með fræðslu um
stjórnmálaaðferðir. Dómsniðurstaða og sektir væru þeirri
fræðslu hjálp, en ekki hið eina nauðsynlega.
Á hinn bóginn er þinghelgi þingmanna svo sögulegur
og ómissandi þáttur þingræðis, að glapræði hefði verið
að rifta henni af þessu tilefni og fórna þannig meira
verðmæti fyrir hið minna. Niðurstaða Alþingis að vísa
beiðninni frá var rétt.
2. Þegar niðurstaða verður rétt, má fyrirgefa þinginu
langmælgi, fremur en þegar beitt er ýmist langmælgi eða
umræðubanni til að þvæla illu máli gegnum þing.
F. Ó.: Það er, að sjálfsögðu, brot á öllum velsæmisreglum að
alþm. svívirði utanþingsmenn á þann grófasta hátt er
tungan leyfir af þeirri einu ástæðu að þeir eru honum
ekki sammála í stjórnmálum. Beiðni þeirra félaga um
leyfi til þess að höfða mál gegn Ólafi Thors er því ekki
annað en tilraun til þess að hazla Ólafi völl, þar sem
báðir aðilar geta sótt og varizt. Þinginu bar því skylda
til þess að veita þetta leyfi, svo framarlega sem það vill
ekki lögvernda óheiðarlega og ódrengilega málefnabar-
áttu. Úrslit málsins sýndu hins vegar að meirihluti
þingmanna vildi ekki sleppa þessum forréttindum og
verður hver og einn að geta sér til um það hugarfar,
sem liggur til grundvallar slíkri ákvörðun.
G. C.: Ræða þingmannsins er tilraun til þess að hræða menn
frá hinu frjálsa orði. Tel þó ekki rétt að skapa fordæmi
með því að svipta hann þinghelgi, enda hefur það sýnt
sig, að hér er ekki þörf að leita álits dómstólanna. Þing-
maðurinn hefur þegar hlotið sinn dóm.
K. Ó.: Það mun því miður ekkert einsdæmi að þingmenn ger-
ist úr hófi fram hvassyrtir um utanþingsmenn í ræðum
sxnum. Naumast myndi þó bæta úr skák að svipta þá
þinghelgi, og ekki myndi við það verða friðvænlegra í
þjóðfélaginu, enda nokkur hætta á, að slíkt yrði mis-
notað. Eflaust hefði Alþingi getað varið betur þeim
tíma, sem fór í þessar umræður.
M. B.: Það er leiðinlegt að slíkt skuli ske. En ég skil ósköp vel
að þeir herrar alþingsmenn vilji ekki bera ábyrgð á því,
er þeir segja á þingi.
4. Tillaga Fjárveitinganefndar um lækkun styrkja til
skálda, rithöfunda, listamanna, vísindamanna og
fræðimanna?
Á. Þ.: Hér virðist urn smásmygli að ræða.
B. S.: Gerð móti betri vitund flestra þingmanna, eins og sann-
aðist við úrbót þá, sem þeir gerðu við 3. umræðu fjár-
laga.
F. Ó.: Mér eru Ijósir erfiðleikar fjárveitinganefndar við að
klamlxra saman fjárlögum, enda hefur það verk verið
alltorsótt, þar sem fjárlög fyrir yfirstandandi ár eru enn
óafgreidd, hins vegar held ég að hin vísa nefnd hafi
ekki ráðizt á garðinn þar sem hann er hæstur, þegar
hún leggst á skáld og fræðimenn; að vxsu virðist manni
nú vandséð hvaða erindi sumir Jxeirra eiga í víngarðinn,
en allt um það höfum við lengst af stært okkur af þess-
um fulltrúum okkar og ég myndi gera tilraun með að
setja þá á, enda eiga sumir Jxeirra það margfaldlega
skilið. Hins vegar er mér það ljóst, að sú regla sem und-
anfarið hefur gilt um úthlutun styrkja til þessara
S YRPA
105