Hinsegin dagar í Reykjavík - 01.08.2021, Blaðsíða 8

Hinsegin
orðaforði
Hver er ég? Til þess að geta svarað
þessari spurningu þurfum við tungumál.
Nánar tiltekið þurfum við orð - litla
flokkunarstimpla - til þess að geta talað
um heiminn eins og hann blasir við okkur,
reynslu okkar, upplifanir og tilfinningar.
Til að svara spurningunni um það hver
við erum nýtum við þess vegna mörg
svokallaðar skilgreiningar, orð sem lýsa
hinsegin upplifun okkar. Skilgreiningum
sem tilheyra hinseginleikanum hefur
fjölgað á undanförnum árum, enda
höfum við hinsegin fólk líklega aldrei
haft meira frelsi til þess að uppgötva og
kanna eigin tilfinningar.

Til þess að mismuna þarf þó einnig að
nota tungumálið og til þess að móðga og
særa þarf sannarlega að nota orðaforða.
Í tungumálinu og notkun þess má finna
allt í senn: valdeflingu, valdbeitingu,
sýnileika og ósýnileika. Barátta
minnihlutahópa er því mjög gjarnan
samofin baráttunni við orð og baráttu
fyrir orðum. Hinsegin barátta er þar
sannarlega engin undantekning, enda
hefur umræða um hinsegin orðaforða
staðið yfir í áratugi á Íslandi og gerir enn.

Skilgreiningarvaldið
Baráttan fyrir orðunum snýst í grunninn
um að færa skilgreiningarvaldið til þeirra
sem orðin vísa til, enda ekki óeðlilegt að
líta svo á að þau eigi orðin umfram aðra.
Það á að vera undir fólki sjálfu komið
hvort orð ná flugi, hvort þau brotlenda
eða hvort þau eru einfaldlega skotin
niður.

Val tiltekins samfélags á orðum fer
þó sjaldnast fram á formlegum fundi,
heldur verða til hefðir hægt og rólega.
Gömlum orðum, særandi orðum eða
lélegum tillögum er hafnað og ný orð
eru tekin upp. Það er t.d. trans fólk sjálft
sem hefur ákveðið að þau vilji ekki vera
kölluð kynskiptingar heldur trans fólk,
hommar og lesbíur höfnuðu tillögum
gagnkynhneigðra um að vera kölluð
hómar, lespur og kynhvarfar. Orðið sem
notað var við stofnun Samtakanna ‘78,
hómósexúalfólk, hvarf líka á endanum
og kynvillingur hefur misst bitið og er
sjaldan notað á niðrandi hátt lengur.
Á sama máta hefur pankynhneigt fólk
hafnað tillögum á borð við alkynhneigð
og tvíkynhneigt fólk kallar sig bæjara
aðallega í gríni. Intersex fólk hefur haldið í
alþjóðlega hugtakið á meðan eikynhneigt
fólk hefur meira að segja íslenskað
styttinguna ace (af e. asexual) og myndað
nafnorðið ás.
Það var líka hinsegin fólk sjálft sem ákvað
að endurheimta gamla skammaryrðið
hinsegin.

ÖRVIÐTAL
Nafn, fornafn, aldur?
Sigur Helga (Sigrún), hann, hán,
(hún), 18 ára.

Hver er þín helsta hinsegin
fyrirmynd?
Mínar helstu hinsegin
fyrirmyndir eru Páll Óskar,
Gógó Starr, Ingileif og María,
Demi Lovato, vinir mínir, fólkið
í kringum mig og listinn heldur
áfram og áfram. Allt þetta fólk
hefur sýnt mér að það er í lagi að
vera maður sjálfur og maður eigi
ekki að fela það og einnig að allir
eru frábærir á sinn hátt.

Hvernig viltu taka þátt í
hinsegin samfélaginu?
Hvernig ég vil taka þátt í
hinsegin samfélagi er með því
að passa að allir fái sömu réttindi
og líði sem best, vinna meira
sjálfboðastarf og jafnvel verða
jafningjafræðari. Mér finnst
svo ótrúlega mikilvægt að vera
sem mest virkur/virkt/virk í
samfélaginu því þannig fer mest
af stað.

Hvað gleymdist að segja þér
þegar þú varst ungmenni?
Það sem gleymdist að segja mér
þegar ég var ungmenni er að
það er í lagi að taka sinn tíma að
finna sjálfan sig, að ekki allir vita
hverjir þeir eru á ungum aldri
og allt getur breyst. Þótt mér var
sagt að allir eru öðruvísi þá var
mér ekki mikið kennt að finna
mig og hver ég er. Ungmenni í
dag eru miklu fljótari að finna
þau sjálf heldur en mín kynslóð.
Texti: Þorbjörg Þorvaldsdóttir, hún, 31 árs
8