Hinsegin dagar í Reykjavík - 01.08.2021, Blaðsíða 54

hátt vegna þess að ég bý hér. En á þeim
tíma, þá var ég ennþá í miklum tengslum
og þá sagði hann [vitnar í grein]: „Ég hef
staðið frammi fyrir hugmyndafræðilegum
árásum frá vestri og heima fyrir.“ Þannig
að þau nota líka oft þetta „vestrið er
eitthvað slæmt“... Fyrir nokkrum árum
sagði Jarosław Kaczyński að danska
þingið leyfi þér að vera barnaníðingur,
í grundvallaratriðum, og sagði að það
yrði eins í Póllandi. Og danska sendiráðið
sagði: „Hey, það er ekki leyft, um hvað
ertu að tala?“ Og hann sagði: „Vestrið er
vont. Það er gott ef að við erum að flytja
eitthvað út til þeirra eða þegar að ESB
gefur okkur pening, en við viljum ekki
hugmyndafræði þeirra.“ Þau segja einnig
að við verðum að vernda börnin okkar
vegna þess að þetta samkynhneigða fólk
mun kenna þeim að fróa sér eða... Þetta
er eins og eitthvað frá miðöldum.
Ég hef regnbogafánann minn í
glugganum hérna en ég efa að ég myndi
gera það í Póllandi. Það er gott að fólk
sé að setja þá í gluggann en það er
möguleiki á því að það verði kastað í þig
steinum vegna þess að stjórnmálafólk
leyfir hómófóbíu í Póllandi.

Þú minnist þó nokkuð á trúarbrögð.
Telur þú að þau spili stóran þátt í
ástandinu í Póllandi?
Þau spila mjög stóran þátt. Fyrir það
fyrsta, þá þurfum við að byrja fyrir 30 og
eitthvað árum síðan, þegar kommúnismi
var ennþá í Póllandi. Við vorum
háð Sovétríkjunum. Fólki líkaði það
augljóslega ekki og vildi vera frjálst ríki
með sinn eigin forseta, forsætisráðherra
og hvaðeina. Á þeim tíma í pólsku
kaþólsku kirkjunni kom fólk saman og
trúði á stofnunina. Margir prestar og
biskupar eru viðriðnir stjórnmálin. Í
messum eru þeir að segja það sem þeir
hugsa. Einn biskup, ég held í Kraká,
sagði: „Fyrir mörgum árum síðan vorum
við sýkt rauðum sjúkdómi (sem þýðir
kommúnismi), en núna erum við sýkt af
regnboga-plágu.“ Hann er að segja þetta
um manneskju sem hann kannski þekkir.
Og auðvitað eru þeir að segja að það sé
synd eða að við séum gölluð eða okkur
skorti eitthvað. Ég hætti að fara í kirkju
eftir að ég gekk til skrifta og sagðist vera
að deita mann. Presturinn sagði, auðvitað
„það er stærsta syndin bla bla bla,“ en
hann mælti með að ég færi og „læknaði“
það einhvern veginn. Og ég sagði „það er
ekki mitt vandamál.“ Ég ræddi þetta ekki
frekar við hann því ég vissi að það væri
ekki fyrir mig, að standa í þessu, en það
var trigger. Þannig að ég sagði við hann:
„Þessi kirkja var að missa eitt sóknarbarn.“

Hvað telur þú að Pólland geti gert til
að bæta ástandið?
Ég held að þau þurfi að skipta um
stóran hluta stjórnmálafólksins. Það
væri frábært ef að ungt fólk væri virkara
í stjórnmálum. Síðustu 20 ár hefur það
meira og minna verið sama fólkið. Ég
meina, það hefur breyst smá en það eru
meira og minna sömu andlitin. Gamlir,
hvítir, gagnkynhneigðir menn. Ég er
kominn með nóg af því. Ég vil fleiri konur,
fleira litað fólk (jafnvel þó að þar búi ekki
margt litað fólk). Samfélagið er mjög
einsleitt, allt nýtt fyrir þeim er skrítið og
þau vita ekki hvernig þau eigi að eiga við
það. Ég held að stjórnmálafólkið þurfi að
breytast, en ég tel að skaðinn sé skeður
fyrir LGBTQ+ samfélagið. Það mun taka
mörg ár að bæta stöðuna, tiil að laga
það sem hefur gerst. Við þurfum nýjan
forseta, nýjan forsætisráðherra og í raun
bara nýja ríkisstjórn. Næstu kosningar eru
eftir þrjú ár þannig að það er nægur tími.
En í hreinskilni þá efa ég það stórlega að
stjórnarandstaðan vinni næstu kosningar.
Ég er vonlítill, alveg gríðarlega vonlítill.
Fólk kýs ekki vinstri stjórn vegna þess að
fólk álítur vinstri stefnu vera það sama og
kommúnisma.

Hvernig eru hlutirnir á Íslandi?
Mér finnst það að vera samkynhneigður
hér vera allt í lagi, það er auðvelt. Þegar
ég fór fyrst í gleðigönguna fyrir fjórum
árum þá var ég agndofa yfir því hversu
margir voru viðstaddir og allt svo vinalegt
og indælt. Gangan hér á Íslandi er ekki
bara um samkynhneigða, mér finnst
hún vera fjölskylduhátíð. Ég hugsa ekki
á hverjum degi búandi hér „einhver gæti
hreytt fúkyrði í mig á götunni“ eða „ég
get ekki haldið í höndina á kærastanum
mínum.“ Eða þegar ég er að hitta
einhvern: „Halda þau að við séum par?“
Ég hef ekki þessar áhyggjur hér. Í Póllandi
erum við vinir, við erum bræður, ekki par.
Ég hugsa ekki út í það hér.

Hefur þú orðið fyrir miklum fordómum
frá Íslendingum hér? Hvað með frá
Pólverjum?
Þegar ég vann fyrst með Íslendingum
myndaði ég góð sambönd við þá. Ég hélt
mig við Íslendingana þó að það væru
aðrir Pólverjar að vinna á sama stað.
Mín hugsun var sú að „ég yfirgaf Pólland
ekki til þess að vera með Pólverjum.
Ég vil bara vera hér. Því fleiri ný tengsl,
því betra.“ Þetta fólk var mjög opið og
jafnvel eldra fólk, það var ekkert mál.
Þetta er bara ekki umræðuefni, þannig
er það bara. Ég fann ekki fyrir fordómum
frá Pólverjum en ég hef tekið eftir því
að sumir Pólverjar sem koma til Íslands
eru með hómófóbíu vegna þess að þau
ólust upp við það. Það að búa hér breytir
stundum viðhorfum þeirra vegna þess að
þau sjá að þetta er ekki endalok heimsins
og Ísland er ekki að hrynja. Það er góð
lexía fyrir fólk. En ég er ekki umkringdur
hómófóbum. Ég er ekki að segja að
hómófóbía sé ekki hér því auðvitað er
hún það, en ég er að hugsa meira um
transfóbíu á Íslandi. Það er að batna og
þetta er ekki versti staðurinn til að vera
trans, en ég tel að transfólk þurfi á meiri
stuðningi frá samfélaginu að halda.
Samfélagið okkar og ríkisstjórnin þarf
að gera það eins einfalt og mögulegt er.
Til dæmis í Póllandi, ef þú vilt löglega
breyta um kyn þá þarftu að fara í mál við
foreldra þína fyrir að „gefa þér“ vitlaust
kyn. Þú þarft að fara fyrir dómstóla og þú
þarft að berjast gegn foreldrum þínum.
Þú gætir átt í góðu sambandi við foreldra
þína og þeir samþykkt þig, en þú þarft
samt að fara í mál við þá.

Er eitthvað annað sem þú vilt bæta
við?
Það voru sjö tilraunir gerðar til að kjósa
um staðfesta samvist og auðvitað fór
engin þeirra í gegn. Sú fyrsta var árið
2013. Á þeim tíma var versti flokkurinn
ekki við stjórn. Það voru fleiri frjálslyndir,
en samt, við erum svo mikið til hægri og
þessir frjálslyndu voru mjög íhaldssamir
þannig að þau gátu ekki sammælst um
það. Og við erum ekki einu sinni að tala
um hjónabönd. Einnig, í júlí 2020 kærði
ríkisstjórn Póllands Ikea fyrir að reka
starfsmann fyrir alvarleg hómófóbísk
ummæli sem hann lét falla á innra
neti fyrirtækisins. Dómsmálaráðherra
sagði beinlínis að það væri réttur hans
að vera hómófóbískur. Þetta mál var
svo heitt fyrir stjórnmálafólk í Póllandi
og dómsmálaráðuneytið stóð með
starfsmanninum. Það er sama hvaða
regnbogamálefni um ræðir, þau stýra því.
54