Strandapósturinn - 01.06.2019, Page 77

76
Kristín 1817–1903, húsfreyja á Víðidalsá 1845
Guðrún 1821– 1902
Sigurður 1823–1889
Þóra 1824– fór til Vesturheims 1880 og lést þar11
Um Gísla segir svo í Strandamönnum:
„...Bóndi á Kaldbak 1810–182412 Síðan bóndi á Bæ til æviloka.
„Ráðsvinnur reglumaður, frábærlega að sér eftir standi“. Fátækur
í fyrstu, en aflamaður mikill, átti hákarlaskip gott, „var sem tvö
höfuð væru á hverju kvikindi hans“. Gerðist mjög auðugur að
lausafé og jarðeignum. Hreppstjóri frá 1810...“13
„Gísli var mikill aflamaður, sjómaður góður enda alinn upp við
sjó og sjómennsku. Í kringum 1830 [1854] lét hann smíða teinært
skip14, sem hann gerði út á hákarl og þorskveiðar og farnaðist
ætíð vel. Um aflabrögðin er þess getið að eitt sinn lágu 80 hákarl-
ar í Bæjarvörinni og biðu aðgerðar.“15
Gísli eignaðist þrettán jarðir, sumar með erfðum eins og Bæ og
Kaldbak en aðrar keypti hann. Hinar voru: Grímsey, Kleifar í
Kaldbaksvík, Gjögur, Krossnes og Munaðarnes í Árneshreppi,
Hafnarhólmur, Goðdalur og Sunndalur í Kaldrananeshreppi, Ós
11 Íslendingabók.
12 Skv. Veðmálabókum Strandasýslu eignast Gísli Sigurðsson Grímsey á Steingríms-
firði 1821. Þetta staðfestir að ákvörðun að flutningi Gísla að Bæ hafi staðið til í
nokkur ár, enda Guðmundur farinn mjög að eldast og því var það eðlileg ráð-
stöfun að Gísli fengi jörðina með því fororði að Guðmundur fengi að eyða þar
seinustu árunum. Gengið er frá eignarhaldi á jörðinni tveim árum eftir að Gísli
sest þar að. Í Íslendingabók er talið að Gísli flytji að Bæ 1810, en það verður að
teljast ólíklegt þegar horft er til þess hvenær hann er skráður eigandi Grímseyjar
og Bæjar.
13 Jón Guðnason. Reykjavík 1953; Strandamenn, æviskrár 1703–1953, bls. 386.
14 Hér stangast ártalið hjá Pétri Jónssyni á við Íslenska sjávarhætti, því þar stendur að
Gísli láti smíða áttæring 1845 og teinæring 1854, fyrst skipa í Kaldrananeshreppi.
15 Pétur Jónsson frá Stökkum. Strandamannabók bls. 209; Ísafoldarprentsmiðja
H.F. Reykjavík 1947. Fullyrðing Péturs stangast á við Íslenska sjávarhætti þar sem
sagt er frá hákarlaveiðum í Strandasýslu; Lúðvík Kristjánsson; Íslenskir sjávar-
hættir 3, bls. 344–345; Reykjavík, Menningarsjóður 1983. Þar er greint frá því að
Gísli hafi verið fyrstur til að láta smíða áttæring 1845 og tveim árum síðar hafi
áttæringarnir verið orðnir fimm. Þar er og sagt að Strandamenn hafi ekki látið
staðar numið við áttæringana og smíðað teinæringa 1854, og er alls ekki fráleitt
að láta sér detta í hug að þar hafi Gísli Sigurðsson í Bæ á Selströnd einnig verið
fyrstur manna til slíkra stórræða.