Strandapósturinn - 01.06.2019, Side 80

Strandapósturinn - 01.06.2019, Side 80
79 skildinga og fasteignir upp á 7706 ríkisbankadali.20/21 Við lát Sol- veigar 1866 eru eignir hennar skrifaðar upp samtals 92 númer upp á 987 ríkisbankadali og 74 skildinga.22 20 Ríkisdalur var gjaldmiðill í Danmörku þar til komið var á samnorrænu myntbanda- lagi árið 1875 og ríkin tóku upp krónu sem gjaldmiðil. Í Danmörku var myntin kölluð ríkisbankadalur eða frá því að danski ríkisdalurinn var endurreistur eftir hrunið mikla árin 1807–1815. Skömmu fyrir myntbreytinguna 1875 var danski rík- isbankadalurinn 96 skildingar en sænski ríkisdalurinn 48 skildingar. Á 18. öld voru í Danaveldi utan þýsku hertogadæmanna aðallega tvær gerðir ríkisdala, annars vegar kúrantdalur sem var pappírsmynt og hins vegar spesía sem var mæld í silfri. Kúrantdalur var pappírsmynt gefinn út af konunglega Kúrantbankanum og var hin venjulega greiðslumynt í Danaveldi til ársins 1815. Spesían var silfurmynt sem var mæld þannig að hver ríkisdalur var 27 grömm af silfri. Á Íslandi var opinbert gangverð milli kúrantdala og spesíu frá árinu 1753 þannig að einn spesíudalur var 12,5% verðmætari en kúrantdalur. Markaðsverð spesíudala var ennþá hærra í Dan- mörku, það var 32% hærra en kúrantdalur árið 1760 og 42% hærra árið 1787 og féll kúrantdalurinn stöðugt í verði og hríðféll svo í hruninu mikla 1807–1815. Við myntbreytingu í Danmörku árið 1816 bauðst fólki að skipta á einum ríkisbankadal og sex kúrantdölum. Spesíur voru í umferð á 19. öld en ekki notaðar í venjulegum viðskiptum heldur frekar til gjafa og sem minnispeningur.[1]1 ríkisdalur (rigsdal- er) = 6 mörk (marck) = 96 skildinga (skilling). Sá gjaldmiðill var kjarninn í tveimur peningakerfum – annars vegar specie-kerfinu og kúrant-kerfinu. Specie-kerfið byggðist upp á því að 1 skilling jafngilti 263mg (1/1000 úr unsu) af fínhreinsuðu silfri, og hélst sú skilgreining skillings út allt tímabilið. Eingöngu lítil fjárupphæð var skilgreind í specie-kerfinu, en kúrant-kerfið var notað dags-daglega í verðlagn- ingu og vinnulaunum. Heimildir benda til þess að specie kerfið hafi verið bundið við þýsk Reichsthaler, en ekki er ljóst hve lengi slík binding var í gildi. 21 http://www.visindavefur.is/svar.php?id=736 : „....Miðað við þessar forsendur var einn ríkisbankadalur 1875 alls 462 nýjar krónur. En eins og fyrr er vikið að er þessi tala eitthvað of lág. Ekki er reiknað með verðbólgu fyrri hluta ársins 1991 eða 1999–2000 en væri slíkt gert næmi talan um 500 krónum. Enn fremur skal ítrekað að 500 nýkrónur á verðlagi ársins 2000 hefðu verið meira virði í fátæku samfélagi árið 1875 en í ríka samfélaginu okkar árið 2000. Ef til vill er þumalfin- gursreglan um tvöföldunina ekki svo vitlaus og því segjum við að lokum með hæfilegum fyrirvara eða óvissu: Einn ríkisbankadalur 1875 = 1000 nýkrónur árið 2000.“ Samtals hefur dánarbú hjónanna verið metið á: 8.693.000,- krónur með þeim fyrirvörum sem gerðir eru hér að ofan. Þó voru þau áður búin að gefa frá sér 12 jarðir, 9 snemmbærar kvígur og 9 hesta með öllum reiðtygjum. Munum svo eftir eftirstandandi reitum Margrétar Pálsdóttur hreppsómaga til saman- burðar, krónur 2,60. 22 Þ.Í; Sýslumaður Strandasýslu 0000-047 ED1/0002; Uppskriftarbók fyrir Kal- drananeshrepp.
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132
Side 133
Side 134
Side 135
Side 136
Side 137
Side 138
Side 139
Side 140
Side 141
Side 142
Side 143
Side 144
Side 145
Side 146
Side 147
Side 148
Side 149
Side 150
Side 151
Side 152
Side 153
Side 154

x

Strandapósturinn

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Strandapósturinn
https://timarit.is/publication/1641

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.