Strandapósturinn - 01.06.2019, Page 80

Strandapósturinn - 01.06.2019, Page 80
79 skildinga og fasteignir upp á 7706 ríkisbankadali.20/21 Við lát Sol- veigar 1866 eru eignir hennar skrifaðar upp samtals 92 númer upp á 987 ríkisbankadali og 74 skildinga.22 20 Ríkisdalur var gjaldmiðill í Danmörku þar til komið var á samnorrænu myntbanda- lagi árið 1875 og ríkin tóku upp krónu sem gjaldmiðil. Í Danmörku var myntin kölluð ríkisbankadalur eða frá því að danski ríkisdalurinn var endurreistur eftir hrunið mikla árin 1807–1815. Skömmu fyrir myntbreytinguna 1875 var danski rík- isbankadalurinn 96 skildingar en sænski ríkisdalurinn 48 skildingar. Á 18. öld voru í Danaveldi utan þýsku hertogadæmanna aðallega tvær gerðir ríkisdala, annars vegar kúrantdalur sem var pappírsmynt og hins vegar spesía sem var mæld í silfri. Kúrantdalur var pappírsmynt gefinn út af konunglega Kúrantbankanum og var hin venjulega greiðslumynt í Danaveldi til ársins 1815. Spesían var silfurmynt sem var mæld þannig að hver ríkisdalur var 27 grömm af silfri. Á Íslandi var opinbert gangverð milli kúrantdala og spesíu frá árinu 1753 þannig að einn spesíudalur var 12,5% verðmætari en kúrantdalur. Markaðsverð spesíudala var ennþá hærra í Dan- mörku, það var 32% hærra en kúrantdalur árið 1760 og 42% hærra árið 1787 og féll kúrantdalurinn stöðugt í verði og hríðféll svo í hruninu mikla 1807–1815. Við myntbreytingu í Danmörku árið 1816 bauðst fólki að skipta á einum ríkisbankadal og sex kúrantdölum. Spesíur voru í umferð á 19. öld en ekki notaðar í venjulegum viðskiptum heldur frekar til gjafa og sem minnispeningur.[1]1 ríkisdalur (rigsdal- er) = 6 mörk (marck) = 96 skildinga (skilling). Sá gjaldmiðill var kjarninn í tveimur peningakerfum – annars vegar specie-kerfinu og kúrant-kerfinu. Specie-kerfið byggðist upp á því að 1 skilling jafngilti 263mg (1/1000 úr unsu) af fínhreinsuðu silfri, og hélst sú skilgreining skillings út allt tímabilið. Eingöngu lítil fjárupphæð var skilgreind í specie-kerfinu, en kúrant-kerfið var notað dags-daglega í verðlagn- ingu og vinnulaunum. Heimildir benda til þess að specie kerfið hafi verið bundið við þýsk Reichsthaler, en ekki er ljóst hve lengi slík binding var í gildi. 21 http://www.visindavefur.is/svar.php?id=736 : „....Miðað við þessar forsendur var einn ríkisbankadalur 1875 alls 462 nýjar krónur. En eins og fyrr er vikið að er þessi tala eitthvað of lág. Ekki er reiknað með verðbólgu fyrri hluta ársins 1991 eða 1999–2000 en væri slíkt gert næmi talan um 500 krónum. Enn fremur skal ítrekað að 500 nýkrónur á verðlagi ársins 2000 hefðu verið meira virði í fátæku samfélagi árið 1875 en í ríka samfélaginu okkar árið 2000. Ef til vill er þumalfin- gursreglan um tvöföldunina ekki svo vitlaus og því segjum við að lokum með hæfilegum fyrirvara eða óvissu: Einn ríkisbankadalur 1875 = 1000 nýkrónur árið 2000.“ Samtals hefur dánarbú hjónanna verið metið á: 8.693.000,- krónur með þeim fyrirvörum sem gerðir eru hér að ofan. Þó voru þau áður búin að gefa frá sér 12 jarðir, 9 snemmbærar kvígur og 9 hesta með öllum reiðtygjum. Munum svo eftir eftirstandandi reitum Margrétar Pálsdóttur hreppsómaga til saman- burðar, krónur 2,60. 22 Þ.Í; Sýslumaður Strandasýslu 0000-047 ED1/0002; Uppskriftarbók fyrir Kal- drananeshrepp.
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132
Page 133
Page 134
Page 135
Page 136
Page 137
Page 138
Page 139
Page 140
Page 141
Page 142
Page 143
Page 144
Page 145
Page 146
Page 147
Page 148
Page 149
Page 150
Page 151
Page 152
Page 153
Page 154

x

Strandapósturinn

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Strandapósturinn
https://timarit.is/publication/1641

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.