Strandapósturinn - 01.06.2020, Qupperneq 65

64
Rauðmagaveiði
Rauðmagaveiði var oftast stunduð við Eyjuna. Yfirleitt var lagt inn af
Litluey í Kvörninni og norður með Vesturbakkanum, tvö eða þrjú net, 30
faðmar hvert. Dufl voru á báðum endum og alltaf vitjað um móti vindi.
Veiði var aldrei mikil en oftast næg til matar. Rauðmaginn var yfirleitt
borðaður soðinn og var þá lifrin soðin með. Þegar veiði var treg, var hveljan
stundum soðin. Þá var sogskálin skorin af, hveljan síðan sett í sjóðandi vatn
í smátíma, síðan tekin og skafin með hníf og þá soðin í 10 mínútur. Rauð-
magi var einnig reyktur. Þá var hann látinn liggja í salti í sólarhring. Síðan
var hann tekinn og spyrtur, settur á rá og þurrkaður í 4 – 5 sólarhringa
og að lokum settur í reyk. Grásleppa veiddist einnig. Hún var oft borðuð
og þá alltaf steikt á pönnu. Fram yfir 1950 var allur afgangur hrognkelsa
skorinn í bita, soðinn og gefinn kindum. Fátítt var að æðarfugl kæmi í
netin en veiði var alltaf hætt í apríllok.
Eggjataka
Í apríllok fór æðarfuglinn að setjast upp í varplöndin. Þó fór það nokkuð
eftir tíðarfari; í köldu og vætusömu veðri seinkaði komu hans um nokkra
daga. Þegar fuglinn var sestur upp, fóru bændur í varpið og hreinsuðu úr
hreiðrum, aðallega í hólmunum, þar sem sjór ber þang og möl í þau. Venja
var að hafa með úthey í poka til að setja í hreiðrin og þar sem svo var gert,
brást varp aldrei. Varpið var gengið á þriðjudögum og föstudögum eftir
hádegi. Fjórir menn fóru í hvert skipti og tók þetta 3 – 4 tíma. Í byrjun
varps fór hver maður með eina fötu undir eggin en er varpið jókst þurfti
tvær fötur. Hver maður hafði sína ákveðnu göngu og vissi nánast um öll
hreiður á sínu svæði. Í fyrstu eggjagöngum voru alltaf skilin eftir tvö egg í
hreiðri en þegar líða tók á varpið voru skilin eftir fjögur. Fuglinn var mjög
gæfur og flestar kollurnar fóru ekki af hreiðrinu fyrr en komið var fast að
þeim. Einstaka kolla flaug þó út á sjó en við öðrum þurfti að ýta til að fá
þær af hreiðrinu. Blikinn hvarf úr varpinu fljótlega eftir að það byrjaði.
Í fyrstu eggjaleit var alltaf eitrað fyrir vargfugl. Keypt var stryknin hjá
lækninum í Hólmavík. Farið var með 10 - 20 hænuegg og eitrið sett í þau.
Einnig voru nokkur æðaregg eitruð ásamt með nokkrum lundum. Þessu
var dreift um Lundahól, Illamó og suður um Kjöl. Eftir eitrun hvarf allur
vargfugl úr varpinu í nokkra daga en kom svo aftur og þá var eitrunin