Strandapósturinn


Strandapósturinn - 01.06.2020, Blaðsíða 68

Strandapósturinn - 01.06.2020, Blaðsíða 68
67 tínd úr honum heystrá, fjaðrir og annað rusl. Besti dúnþurrkur er, þegar á er sunnan andvari og hlýtt en sólarlaust. Í sólskini upplitast dúnninn, ef honum er ekki snúið stöðugt, og þá féll hann í verði. Við þurrkunina náðist mikið af ruslinu úr honum en alltaf var þó töluvert eftir. Að þurrkun lokinni var dúninum skipt á milli bænda. Skiptin fóru þannig fram að losað var úr mörgum pokum í stóra hrúgu og henni síðan skipt í fjórar hrúgur. Þegar því lauk, var kastað á, sem kallað var. Það fór þannig fram að hver aðili valdi sér einhvern smáhlut, spýtu eða eitthvað álíka og var krakki fenginn til þess að kasta þessum hlut, einum á hverja hrúgu. Átti sá, sem hlutinn hafði valið, þá hrúguna, sem hann lenti á. Að þessu loknu tók hver sinn hlut heim. Ef tími gafst, var dúnninn þurrkaður og hristur aftur og alltaf náðist rusl úr honum. Hreinsun á dún fór í mínu ungdæmi alltaf fram að hausti. Við hana þurfti dúngrind og hræl. Dúngrindin var trérammi 1 metri á lengd og 80 cm á hæð. Á báða enda voru boruð göt með tveggja cm bili, í þau var þrætt snæri og það strengt eins og kostur var. Hrællinn var gerður úr hörðum viði. Hann var um 30 cm á lengd og 10 cm breiður. Gat var gert á hann þannig að smeygja mátti báðum höndum í það, hliðar og endar voru rúnnaðir í mjúka egg. Hrællinn var ekki mikið notaður. Hann reif dúninn og gerði hann lausari en vissulega flýtti hann hreinsuninni. Við hitunina var notuð olíueldavél, tveggja hólfa. Járnplata var sett yfir eld- hólfin og dúnninn hitaður á henni. Honum varð að snúa stöðugt til að hann brenndist ekki. Við hitun urðu öll strá og þang stökk og molnuðu þegar dúninum var strokið um strengi grindarinnar. Það tók sama tíma að hita dúninn eins og að hreinsa hann. Að lokinni hreinsun var dúnninn fjaðratíndur og þá var hann söluhæfur. Smávegis af dún var selt til einstaklinga, þá venjulega eitt kíló en það er hæfilegt í góða sæng. Mest af honum var selt í kaupfélagið. Verð sem fékkst fyrir hann var mjög misjafnt frá ári til árs, frá því að vera mjög gott til þess að hann seldist ekki. Um miðja 20. öld setti Samband Íslenskra Samvinnufélaga á stofn dúnhreinsistöð og þá var heimahreinsun hætt. Fornar heimildir um dún eru fátæklegar. Í Gróttusöng segir „sofi hann á dúni“ og í Guðmundarsögu Arasonar er getið dúnklæða, þegar Aron Hjör- leifsson kom að Svínafelli á flótta eftir Grímseyjarför Sighvats og Sturlu 1222 (Biskupasögur I bls. 537). Í Sturlungu er getið dúnklæða eftir Flugu-
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146

x

Strandapósturinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Strandapósturinn
https://timarit.is/publication/1641

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.