Sjómannablaðið Víkingur - 01.02.2009, Blaðsíða 18

18 – Sjómannablaðið Víkingur
Hvernig slapp Raggi Kross?
Seinna um daginn fréttist að Raggi
hefði komist lifandi í land í Krossavík.
Ég sá fyrir mér að hann hefði strax séð
að vonlaust var að ná til Raufarhafnar í
þessu veðri og hefði því siglt inn með
Björgum og hafnað upp í fjöru í Krossa-
vík. Ég sá hann fyrir mér hleypandi
undan brimsköflunum og gera ráð fyrir
því að ef ein kvika gæfi honum líf þá
yrði það bara sú næsta sem tæki hann.
En Raggi var ekki feigur, hann slapp
heim í Krossavík.
Ég var viðloðandi á Raufarhöfn allan
sjöunda áratuginn, kenndi þar flesta
vetur og var á skaki flest sumur. Oft
spjölluðum við Raggi um daginn og veg-
inn en það eru ekki mannasiðir að ræða
um lífsháska sem menn hafa lent í, þessi
undursamlega björgun var því aldrei
rædd.
Í vetur bað ritstjóri Víkings mig að
lýsa reynslu minni af þessu óskaplega
veðri. Mér fannst við hæfi að afla frekari
heimilda um undursamlega björgun
Ragga Kross en hann er látinn fyrir
allmörgum árum. Ég hringdi því í Karl
bróður hans sem dvelur nú háaldraður á
elliheimili á Þórshöfn en hann var bóndi
í Krossavík á þessum tíma. Kalli sagði
þennan dag í fersku minni, hann átti
nefnilega afmæli. Þegar hann kom út um
morguninn sá hann „Sindra“ inni á Við-
arvík en brátt kom hann siglandi inn á
leguna í Krossavík. Kalli setti pramma á
flot og skrapp um borð til að heimsækja
bróður sinn. Raggi fór síðan með honum
í land og heim í bæ í afmæliskaffi. Hann
fór síðan um borð á nýjan leik en þegar
veðrið brast á var ekki um annað að
ræða en að renna „Sindra“ upp í fjöru.
Í Krossavík var gamalt handspaðaspil.
Menn festu nú taug í „Sindra“ og í
spilið, heimilisfólkið lagðist síðan á spað-
ana og dró bátinn á hverri hviku upp í
fjöruna. Þannig tókst að bjarga honum
lítið brotnum á þurrt. Nokkrum dögum
síðar síðar gerði Raggi bátinn sjófæran á
ný og sigldi honum til Raufarhafnar þar
sem fullnaðarviðgerð fór fram.
Ragnar lést árið 1979 er því ekki til
frásagnar um þessa einkennilegu sjóferð
en vegna þess að honum gat dottið eitt
og annað í hug sem ekki lá í augum uppi
læðist að manni spurning: Var tilgangur
ferðarinnar aldrei venjulegur fiskiróður
heldur prakkaralegt uppátæki, að heilsa
upp á Kalla bróður í tilefni afmælisins?
Smálægð við Tobinhöfða
Að lokum er rétt að huga að lýsingu
Veðurstofunnar á þessu veðri. Í tímariti
Veðurstofunnar, Veðráttunni 196, er að
finna stutta en greinargóða frásögn. Þar
segir: „Að kvöldi þess 8. myndaðist
smálægð við Tobinhöfða á Grænlandi.
[Tobinhöfði er á Norðausturgrænlandi,
skammt norðan við Scoresbysund. H.R.]
Þokaðist hún suðaustur á bóginn og
dýpkaði ört. Að morgni þess 9. hvessti
mjög snögglega af norðaustri á Vest-
fjörðum og upp úr hádegi hafði óveðrið
náð austur á Langanes. Samfara norð-
austanrokinu var mikil fannkoma norðan
lands og austan en léttskýjað sunnan
fjalla. Hiti lækkaði mjög ört eða um það
bil 15° á einum sólarhring. ...Var sá 10.
kaldasti dagur mánaðarins. Norðan-
áhlaupið stóð í tvo og hálfan sólarhring
en að kvöldi þess 11. lygndi nokkuð.“
Síðar í yfirlitinu kemur fram að í
áhlaupinu var vindhraði víða 10 - 1
stig, m.a. voru 10 vindstig á Raufarhöfn
þann 9.
Veðurstofan greinir svo frá sköðum og
hrakningum:
„Í óveðrinu í páskavikunni drukkn-
uðu 18 menn í grennd við Ísland. Þann
9. fórst vb. Valur frá Dalvík með 
mönnum, vb. Hafþór frá Dalvík með 5
mönnum og vb. Magni frá Þórshöfn með
 mönnum. Tvo menn tók út af vb.
Hring frá Siglufirði og drukknuðu báðir.
Þann 10. fékk vélskipið Súlan frá Akur-
eyri á sig hnút út af Garðskaga og sökk.
Fimm menn drukknuðu en sex kom-
ust af. Þann 1. tók  menn út af þýsk-
um togara við Eldey og drukknuðu tveir
þeirra. Margir sjómenn lentu í hrakning-
um í þessu veðri. Tvær trillur frá Dalvík
voru yfirgefnar norður af Gjögri. Tölu-
verðir fjárskaðar urðu vestan lands og
norðan.“
Hálfur fimmti áratugur er nú liðinn
frá þessum atburðum en ég sé enn fyrir
mér ljóslifandi þennan eina og einstaka
róður sem ég fór þetta vor. Ég hef oft
velt því fyrir mér hvort við, karlarnir á
Raufarhafnarbátunum, vorum í lífshættu
eða ekki. Sennilega hefur svo ekki verið,
leiðin af Hólsvíkinni inn á Raufarhöfn er
svo örstutt, en víst var þetta barningur
og andartökin þegar bátunum var snúið
undan veðrinu eru óskemmtileg í minn-
ingunni.
Heimildir:
Karl Björgvinsson, fyrrverandi bóndi í Krossavík
Páll Bergþórsson, veðurfræðingur
Tímaritið Veðráttan 196
Svo er allt breytt í einni andrá, sjórinn orðinn grár og fjandsamlegur. Sjaldan hafa þessi umskipti í náttúrunni orðið með jafnsnöggum hætti og vorið 1963. Því fengu
sjómenn að kynnast með sorglegum afleiðingum. - Mynd: Guðmundur St. Valdimarsson