Fréttablaðið - 08.10.2022, Qupperneq 16

Sif
Sigmarsdóttir
n Mín skoðun
n Gunnar
ÚTGÁFUFÉLAG: Torg ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Helgi Magnússon FORSTJÓRI OG ÚTGEFANDI: Jón Þórisson RITSTJÓRI: Sigmundur Ernir Rúnarsson ser@frettabladid.is, FRÉTTASTJÓRAR: Aðalheiður Ámundadóttir adalheidur@
frettabladid.is , Garðar Örn Úlfarsson gar@frettabladid.is . Fréttablaðið kemur út í 80.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslun um á landsbyggðinni.
Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. ISSN 1670-3871 FRÉTTABLAÐIÐ Kalkofnsvegur 2, 101 Reykjavík Sími: 550 5000, ritstjorn@frettabladid.is
VEFSTJÓRI: Einar Þór Sigurðsson einarthor@frettabladid.is, MARKAÐURINN: Guðmundur Gunnarsson ggunnars@frettabladid.is, HELGARBLAÐ: Björk Eiðsdóttir bjork@frettabladid.is MENNING: Þorvaldur S. Helgason
tsh@frettabladid.is ÍÞRÓTTIR: Hörður Snævar Jónsson hoddi@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Anton Brink anton@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Sæmundur Freyr Árnason sfa@frettabladid.is
Stærsta
spurn-
ingin er
nefnilega
þessi: Er
umhverfis-
vænn sam-
hljómur í
því að afla
grænnar
orku með
því að
ganga á
landið?
Ég lærði
tvennt á
stuttri við-
dvöl minni
í stjórn-
málum:
1) Fjórir
bjórar á
kvöldi er
hámarkið
mitt. 2) Það
er í nefnd-
um sem
vonin um
betri veröld
er jörðuð.
Sigmundur Ernir
Rúnarsson
ser
@frettabladid.is
Fráfall Elísabetar Englandsdrottningar í
síðasta mánuði virtist koma flestum í opna
skjöldu. „Það sem við héldum að myndi
aldrei gerast hefur nú gerst,“ lýstu fréttaskýr-
endur yfir unnvörpum rétt eins og þeir hefðu
haldið að drottningin væri goðsagnavera,
einhvers konar blendingur einhyrnings og
uppvaknings. En þótt drottningin hafi ekki
reynst yfirskilvitleg átti sér stað dularfullur
atburður í kjölfar andláts hennar. Bók eftir
sérfræðing í franskri miðaldasögu skaust
upp metsölulistann í Bretlandi. Bókin kom út
árið 2006 og er túlkun höfundar á spám hins
meinta sjáanda Nostradamusar sem uppi
var á 16. öld. Þar spáir Nostradamus því, með
aðstoð skýrandans, að Elísabet II. andist „um
það bil árið 2022, í kringum 96 ára aldurinn.“
Móttillögur hinna settlegu
Um síðustu aldamót gekk ég til liðs við ung-
liðahreyfingu hins nýstofnaða stjórnmála-
flokks Samfylkingarinnar. Þótt meginhvöt
mín hafi verið partíin, fyllti hreyfinguna
urmull af ungmennum sem hugðust breyta
heiminum til hins betra. Ekki leið þó á löngu
uns tvær grímur tóku að renna á unga eld-
huga. Á fundum stjórnmálaflokksins var
tilfinningaþrungnum tillögum ungliðanna
iðulega mætt með móttillögu hinna settlegu
um að setja málið í nefnd. Ég lærði tvennt á
stuttri viðdvöl minni í stjórnmálum: 1) Fjórir
bjórar á kvöldi er hámarkið mitt. 2) Það er
í nefndum sem vonin um betri veröld er
jörðuð.
Svandís Svavarsdóttir matvælaráðherra
skipaði nýverið fjölmennustu nefnd Íslands-
sögunnar sem ætlað er að „greina áskoranir
og tækifæri í sjávarútvegi“. Svandís sagði
djúpstæða tilfinningu ríkja meðal almenn-
ings um óréttlæti innan sjávarútvegsins. „Sú
tilfinning tel ég að stafi aðallega af tvennu:
Samþjöppun veiðiheimilda og þeirri tilfinn-
ingu að ágóðanum af sameiginlegri auðlind
landsmanna sé ekki skipt á réttlátan hátt.“
Í vikunni var tilkynnt um að matvælaráðu-
neytið hefði falið samkeppniseftirlitinu
að kortleggja eigna- og stjórnunartengsl í
íslenskum sjávarútvegi.
Þótt útópía ungmenna Samfylkingarinnar
væri grafin í nefnd skynjaði ég engu að síður
barnslegan ákafa um einn málaflokk þar
sem ég rölti við upphaf aldarinnar á sam-
komum hins nýja flokks í leit að ókeypis
bjór. Alls staðar var hvíslað um eitthvað sem
kallaðist „fyrningarleið“ eins og um væri að
ræða endurkomu Krists. Fyrningarleiðinni
var ætlað að kollvarpa fiskveiðistjórnunar-
kerfinu og tryggja ævarandi eignarhald
þjóðarinnar á auðlindum sjávar.
Margar nefndir hafa fjallað um fiskveiði-
stjórnunarkerfið síðan. Síðasta skýrsla leit
dagsins ljós í fyrra. Þar tókst þáverandi
sjávarútvegsráðherra, Kristjáni Þór Júlíus-
syni, listilega upp við að koma sér hjá því að
svara þeim spurningum sem lagt var upp
með. Hanna Katrín Friðriksson, þingmaður
Viðreisnar og fyrsti f lutningsmaður skýrslu-
beiðninnar, sagðist ekki vita hvort hún ætti
að hlæja eða gráta.
Svandís Svavarsdóttir sér það sem allir
sjá. Kvótinn hefur safnast á hendur fárra og
þjóðin nýtur ekki nægilega góðs af sjávar-
auðlindinni. Nefnd til að kanna hið augljósa
er aðeins til þess fallin að drepa málinu á
dreif.
Mannkynið er haldið þeim órum að það
geti sagt fyrir um framtíðina. Ég er enginn
eftirbátur flóna fortíðar og hyggst því henda
í spádóm: Mér segir svo hugur um að Íslend-
ingar muni bíða jafnlengi eftir breytingum
á fiskveiðistjórnunarkerfinu og mannkynið
eftir endurkomu Krists.
Kannski, ef Íslendingar eru nógu óheppn-
ir, mun djúpvitur 21. aldar fræðingur reka
augun í þennan pistil eftir fimm hundruð
ár, sjá að ég reyndist sannspá og útnefna mig
hinn nýja Nostradamus. En þangað til verða
skipaðar margar nefndir. n
Það sem ég lærði í stjórnmálum
Heitasta kartaflan í þjóðmála-
umræðunni á Íslandi á næstu
árum, jafnvel áratugum, varðar
grænu leiðirnar sem affarasælast
er að fara í átt að fullum orku-
skiptum.
Fyrir liggur sú pólitíska ákvörðun að skipta
eldsneyti út fyrir græna orkugjafa svo Ísland
uppfylli alþjóðlega samninga þar að lútandi
– og það er með stærri og veigameiri stefnu-
breytingum sem teknar hafa verið í stjórn-
málum hér á landi um langa hríð.
En andlag hennar er líka eitthvert flóknasta
og viðkvæmasta úrlausnarefnið sem lög-
gjafinn og þar með framkvæmdavaldið hefur
staðið frammi fyrir á síðustu tímum. Og þar er
rétt að vitna til orða forstjóra Landsvirkjunar
sem hann lét falla á Fréttavaktinni á Hring-
braut fyrr í vikunni um að frekari orkuupp-
bygging á Íslandi snúist ekki lengur um pólitík,
heldur verkfræði. Raunar bætti hann um betur
og sagði að málið hefði ekkert lengur að gera
með tilfinningar, heldur staðreyndir.
Og svo féll stóra bomban í þessu þrútna
fréttaviðtali við forstjóra Landsvirkjunar:
Ef íslensk þjóð ætlar að meina eitthvað með
fullum orkuskiptum á komandi tímum þarf að
virkja vindinn, jarðhitann og vatnsföllin hér
á landi til jafns við það sem þegar hefur verið
virkjað.
Þetta er mergurinn málsins. Og hér djarfar
fyrir samtalinu í samfélaginu sem getur reynst
því ofviða. Stærsta spurningin er nefnilega
þessi: Er umhverfisvænn samhljómur í því að
afla grænnar orku með því að ganga á landið?
Hvernig finnum við jafnvægið á þeirri örfínu
línu? Hvort vegur á endanum þyngra, óspilltar
náttúruparadísir eða stóraukin þörfin fyrir
endurvinnanlega orkugjafa?
Og erfiðasta spurningin er líklega þessi:
Munum við áfram búa í grænu landi ef við full-
nýtum græna orkumöguleika okkar?
Líklega stendur hnífurinn þarna í kúnni,
þeirri þvermóðskulegu kvígu sem á stundum
stendur svo fast í fæturna að ekkert getur við
henni hreyft. En það minnir raunar á íslenska
pólitík sem á það til að taka fýluna fram yfir
skilningsríkt samtalið.
Að endingu er það svo þversögnin. Ofan í allt
kaupið. Fáar ef nokkrar þjóðir eiga jafn ríka
möguleika á að skipta út úreltu og illa meng-
andi eldsneyti fyrir hreina og endurnýjanlega
orku og Íslendingar, en álíka fá lönd hafa jafn
mikla hagsmuni af því að gæta náttúrunnar og
eyjarskeggjarnir við ysta haf á norðurslóðum.
Og þetta er klemman. Hún gæti náð tangar-
haldi á íslenskri þjóð. n
Heita kartaflan
Gríptu með þér
Fréttablaðið
Fréttablað dagsins er í
• Bónus
• Kringlunni
• Firðinum
• Húsasmiðjunni
SKOÐUN FRÉTTABLAÐIÐ 8. október 2022 LAUGARDAGUR