Fréttablaðið - 08.10.2022, Qupperneq 66

Jóna og Yngvi eru í fyrsta sinn í 54 ára farsælu sambandi aðskilin, en Yngvi fékk nýverið inni á
Hrafnistu eftir að Alzheimer-sjúkdómurinn náði yfirhöndinni og Jóna gat ekki annast hann ein.
Jóna Björg Jónsdóttir býr
nú ein í fyrsta sinn en Alz-
heimer-sjúkdómurinn hefur
stolið eiginmanninum, Yngva
Þór Loftssyni, af henni. Yngvi
flutti á Hrafnistu um leið og
Jóna flutti í nýja íbúð þeirra
hjóna á Kársnesinu, og þekkir
ekki lengur eiginkonu sína,
hvað þá glæsileg verk sín sem
prýða borgina.
Blaðamaður komst á snoðir
um Jónu í Hagsmunahópi
LÍN-greiðenda á Face-
book en þar sagði hún
stuttlega frá stöðu þeirra
hjóna. Því þrátt fyrir að Yngvi viti
ekki hvaða dagur er og hafi ekkert
fjármálalæsi, er honum enn gert að
greiða af námsláni sem hann tók
þegar hann var í námi í Kanada árið
1983. Láni sem upphaflega var rétt
rúmar fimm milljónir og stendur
nú í rúmum níu, þó greitt hafi verið
af því samviskusamlega í 33 ár. Jóna
hefur farið fram á að lánið verði fellt
niður í ljósi aðstæðna, en fengið þau
svör að ekki sé lagaheimild til þess.
Saga Jónu og Yngva og aðrar af
sama tagi hafa greinilega náð til
f leiri. En þingmenn Pírata lögðu
undir lok síðasta mánaðar fram
þingsályktunartillögu um heim-
ild til niðurfellingar námslána og
sagði þingmaðurinn Björn Leví
Gunnarsson við það tilefni að oft
og lengi hefði verið rætt um þetta í
um ræðu hópum þeirra sem eru með
náms lán.
Skrifað í stjörnurnar
„Leiðir okkar Yngva lágu saman í
Gagnfræðaskóla Kópavogs þegar
við vorum á sextánda ári. Ég held að
það hafi verið skrifað í stjörnurnar
að við ættum samleið,“ rifjar Jóna
upp, en nákvæmlega mánuður er á
milli hjónanna. „Hann er fæddur 11.
febrúar 1952 og ég 11. mars 1952.“
Ástin blómstraði í gagnfræða-
skólanum og síðan var ferðinni
heitið í Menntaskólann í Reykjavík.
„Fljótlega eftir að við hófum nám
f lutti Yngvi inn til mín. Ég hafði
fengið leigða risíbúð á Suðurgötu
8, því merka húsi. Þaðan var stutt
í skólann og eldhúsklukkan okkar
var sú stærsta á landinu, sjálf Dóm-
kirkjuklukkan, sem sást svo vel út
um þakgluggann á eldhúsinu sem
var um einn fermetri. Þar komst
fyrir ein Raf ha-eldavél og lítill
ísskápur,“ rifjar hún upp, en fyrsta
árið elduðu þau í útilegupottum.
„Við vorum alltaf hamingjusöm
þó að þægindin væru af skornum
skammti. Fórum til dæmis með
þvottinn okkar í strætisvagni til að
þvo hann hjá móður Yngva í Kópa-
vogi. Yngvi vann í Skógræktinni
um jólin þar sem sumarlaunin
okkar nægðu ekki allan veturinn.
Eitt sinn kallaði Guðni rektor mig
upp á skrifstofu til sín og spurði
mig hvernig búskapurinn gengi. Ég
sagði að hann gengi bara ágætlega.
Hann hafði einhvern grun um að
við hefðum ekki mikla peninga á
milli handanna og vildi því bjóða
mér vinnu við að þrífa tilrauna-
glösin í efnafræðistofunni.“
Jóna af þakkaði boðið enda
átti hún nóg með námið, en fyrir
jólin sama ár barst parinu bréf frá
Bræðrasjóði skólans.
„Guðni hafði þá grafið upp gamla
reglugerð um húsaleigustyrk til
nemenda skólans,“ segir Jóna, en
unga parið munaði um allt og voru
þau innilega þakklát rektornum.
Látlaust brúðkaup
Eftir útskrift frá MR lá leið þeirra
beggja í Háskóla Íslands þar sem
Yngvi fór í landafræði og Jóna lét
æskudrauminn rætast og skráði
sig í læknadeildina.
„Þarna skildu leiðir okkar í fyrsta
skipti yfir skóladaginn því við
sátum ekki lengur saman í skóla-
stofunni.“
Námið sóttist vel hjá Yngva,
en var að sögn Jónu strembið hjá
henni svo hún ákvað að skipta um
Hann er ástin í lífi mínu
stefnu og færði sig yfir í lífeinda-
fræði.
„Á þessum tíma f luttum við í
Garðastræti 4. Það var algjör lúxus,
alvöru eldhús, svo ekki sé talað
um sturtuna. Þarna bjuggum við
þangað til að við lukum námi.“
Árið 1978 giftu Jóna og Yngvi sig
hjá sýslumanni, þangað var stutt að
fara enda skrifstofan í sömu götu og
þau bjuggu.
„Brúðkaupsundirbúningurinn
var einfaldur, ég notaði kjól sem ég
átti og kunni vel við, og Yngvi gat
notað stúdentsfötin sín. Ég bakaði
eins og enginn væri morgundagur-
inn og við fengum leyfi til að tína
blóm í brúðarvöndinn í garði á
Laufásveginum.“
Námsárin í Kanada
Fjölskyldan stækkaði á næstu árum
og eignuðust þau tvær dætur. Yngvi
starfaði hjá Þróunarstofnun Reykja-
víkur sem svo varð Borgarskipulag
Reykjavíkur en árið 1983 fékk hann
námsleyfi til að bæta við sig námi
í landslagsarkitektúr. Fjölskyldan
lagði þá af stað til Kanada, nánar
tiltekið til Guelph í Ontario.
„Farangurinn var ekki stórbrot-
inn, bara það allra nauðsynlegasta
var sett í ferðatöskurnar,“ segir Jóna
og rifjar upp að þau hafi keypt allt
það helsta til heimilishalds á nytja-
mörkuðum og garðsölum. „En við
leyfðum okkur að kaupa ný rúm.“
Yngvi fékk sérherbergi til að læra
sem mest heima fyrir, sem Jóna segir
hafa verið mikinn styrk enda þriðja
barnið á leiðinni.
„Lánasjóðurinn var mjög erfiður
á þessum tíma. Yngvi þurfti stöðugt
að fá alls konar staðfestingarbréf
frá háskólaskrifstofunni og starfs-
fólkið þar var alveg hætt að skilja
það. Móðir Yngva hafði tekið að sér
að annast okkar mál á Íslandi og sat
löngum stundum á biðstofu LÍN til
að fá fund svo við fengjum lánin á
réttum tíma. Þá voru engar tölvur og
allt gert meira og minna handvirkt
og bréfin oftast um hálfan mánuð
að berast til Íslands,“ rifjar Jóna upp
en þau fengu lán fyrir skólagjöldum
og framfærslu fjögurra manna fjöl-
skyldu.“
Saumagallerí í þvottahúsinu
Að loknu námi fór Yngvi aftur til
Borgarskipulags Reykjavíkur og
fjölskyldan f lutti f ljótt í parhús í
vesturbæ Kópavogs þar sem þau
hjón bjuggu í 35 ár. Jóna vildi vera
heima hjá börnunum þremur
meðan á barnaskólagöngu þeirra
stæði en vildi finna sér eitthvað
fleira að gera.
„Það varð úr að ég fór að hanna og
framleiða barnafatnað og Sauma-
gallerí jbj varð til. Framleiðslan fór
fram í þvottahúsinu og afurðirnar
voru til að byrja með seldar í Kola-
portinu sem þá var undir Arnar-
hóli.“
Það leið ekki á löngu þar til Jóna
var búin að breyta bílskúrnum í
vinnustofu og gallerí.
„Nú var ég orðin útivinnandi,
þótt aðeins væru fimm metrar í
vinnuna,“ rifjar hún upp, en við-
skiptavinir lögðu leið sína þangað
til að kaupa endingargóð barnaföt.
„Mig langaði til að koma með
eitthvað nýtt á markaðinn, svo ég
fór að hanna ungbarnasundföt í
samráði við Snorra ungbarnasund-
kennara. Svo varð ég þess áskynja
að það vantaði fyrirburafatnað,
trúlega var markhópurinn svo lítill
að honum var ekki sinnt, en þessi
framleiðsla hentaði vel hjá mér. Ég
var í góðu sambandi við ljósmæður
á vökudeildinni og þessi vinna gaf
mér mikið.“
Minnsta búðin á Laugaveginum
Þegar Jóna sá litla búð auglýsta á
Laugavegi 8 stökk hún á tækifærið
enda börnin orðin stór og tími kom-
inn að gera eitthvað nýtt.
„Ég fór til bankastjóra og sagði
honum að þetta væri tækifæri lífs
míns og að mig vantaði lán til að
hrinda þessu í framkvæmd. Hann
svaraði: „Hvað viltu mikið og til
hve langs tíma? Þá var það ákveð-
ið, búðin var keypt og ég orðin
verslunar eigandi á Laugaveginum.
Þetta var minnsta búðin á Lauga-
veginum, en sumir sögðu með
stærsta hjartað.“
Eftir fimm ár ákvað Jóna að nóg
væri komið enda álagið mikið.
„Ég byrjaði að sauma heima
Björk
Eiðsdóttir
bjork
@frettabladid.is
Jóna Björg hefur óskað eftir því að LÍN felli niður námslán sem eiginmaður hennar tók árið 1983. Hann hefur greitt
samviskusamlega af rúmlega fimm milljóna króna láni í 33 ár en enn standa níu eftir. FRÉTTABLAÐIÐ/SIGTRYGGUR ARI
Það væri allt of langt
mál að telja upp þau
verkefni sem Yngvi tók
þátt í, en ég veit að
honum þykir vænst
um hönnun og skipu­
lag Nauthólsvíkur,
gönguleiðir um Öskju­
hlíð og Ægisíðu­
göngustíginn.
34 Helgin 8. október 2022 LAUGARDAGURFRÉTTABLAÐIÐ