Fréttablaðið - 10.01.2023, Síða 14

Undirrituðum fannst illt að horfa
upp á lokun Kef lavíkurvegar um
jólin, þá lífæð íslenzks þjóðfélags
sem sá vegur er, og skelfilegar
af leiðingar lokunar fyrir tugþús-
undir saklausra ferðamanna, sem
auðvitað treystu á íslenzka inn-
viði, sæmileg íslenzk gæði fyrir
ferðamenn, með sína heimsókn og
fjárfestingu í Íslandi, svo að ekki sé
talað um tugmilljarða tap okkar
sjálfra, Icelandair, Play og ann-
arra, beint og óbeint, vegna lok-
unar vegarins, en ekki munu tug-
þúsundir strandaglópa hér, margir
án rúms og eðlilegs matar sólar-
hringum saman, um háhátíðina,
bera Íslandi og Íslendingum góða
söguna og hvetja aðra til heim-
sóknar til landsins.
Ef skoða skal málefni líðandi
stundar er oft gott að líta fyrst á
bakgrunninn, forsöguna.
Vegamálastjórar 1992 til 2018
1992-2003 var Helgi Hallgrímsson
vegamálastjóri. Hann var bygg-
inga-verkfræðingur, hafði unnið
hjá dönsku verkfræðifyrirtæki
og síðan á margvíslegum sviðum
Vegagerðarinnar í 34 ár áður en
hann varð vegamálastjóri.
2003-2008 var Jón Rögnvalds-
son, byggingaverkfræðingur, með
vega- og brúargerð sem sérgrein,
frá tækniháskóla í Þýzkalandi,
vegamálastjóri. Jón hafði starfað að
málefnum Vegagerðarinnar í 37 ár,
þegar hann var skipaður.
2008-2018 var Hreinn Haralds-
son vegamálastjóri. Hann var
doktor í jarðfræði, sem auðvitað
tengist vegagerð sterklega. Hann
hafði verið starfsmaður Vega-
gerðarinnar í 17 ár, þegar hann var
skipaður.
Hjá þessum mönnum fór saman
mikil fagmenntun og fagreynsla,
sem auðvitað kom að ómetanlegu
gagni við greiningu, skipulagn-
ingu, stjórnun, eftirlit og aðhald
með starfsmönnum og starfsemi
stofnunarinnar.
Auðvitað gættu þeir ráðherrar,
sem að nefndum skipunum stóðu,
þess að, auk ríf legrar fagþekkingar,
byggju þessir umsækjendur yfir
hæfileikum og reynslu til skipu-
lags, stjórnunar og eftirlits.
Er fagþekking nauðsynleg við
stjórnun?
Stjórnun starfsmanna fyrirtækis
eða stofnunar kallar, annars vegar,
á forystuhæfileika, og, hins vegar, á
nægilega þekkingu á fyrirtækinu og
verkefnum þess, fagþekkingu, til að
stjórnandi geti rætt við aðstoðar- og
undirmenn sína um málefni, stefnu
og þarfir fyrirtækisins af viti.
Tökum dæmi: Yfirdýralæknir
vinnur einkum í því, að skipuleggja,
móta stefnu og stýra dýralækning-
um, dýravernd og dýravelferðar-
málum í landinu. Til að hann geti
gert það vel – reyndar er vel skipað í
það embætti nú – þarf hann að vera
vel inni í faginu, helzt dýralæknir.
Ekki væri skynsamlegt, að skipa
byggingaverkfræðing í starfið, þótt
góður stjórnandi væri. Hvernig
ætla menn að stjórna því vel, sem
þeir hafa lítið vit á? Nema þá, að
þeir láti ráðgjafa upplýsa og stjórna
sér. Verða handbendi sinna eigin
manna.
Vegamálastjóri 2018-dagsdato
Í júlí 2018 skipaði Sigurður Ingi
– lét reyndar varaformann sinn,
Lilju Dögg, annast skipunina vegna
náinna tengsla sinna við þann, þá
manneskju, sem til stóð að skipa –
Bergþóru Þorkelsdóttur vegamála-
stjóra.
Bergþóra er með kandídatspróf
í dýralækningum frá Kaupmanna-
hafnar-háskóla, var þar samtímis
Sigurði Inga, og munu þau vera
miklir og góðir vinir, sem er auð-
vitað fínt og í lagi, en hún hafði líka
stundað nokkurt nám í markaðs-
fræði og rekstrar-/viðskiptafræði.
Reynsla Bergþóru mun vera mest
úr þremur fyrirtækjum:
Líf landi-Kornax, 2005-2012, en
það er sölu- og dreifingarfyrirtæki
fyrir hráefni fyrir bakara o.f l.
2012-2015 fór hún yfir til Fastus,
sem framkvæmdastjóri, en Fastus
er innflutnings- og heildsölufyrir-
tæki, sem sérhæfir sig í tækjabún-
aði fyrir heilbrigðisþjónustuna,
hótel, veitingastaði o.f l.
Loks fór Bergþóra til ÍSAM ehf,
þar sem hún var forstjóri 2015-
2018. ÍSAM er gamalt heildsölu-
fyrirtæki með ýmis járn í eldinum.
Hjá ÍSAM endaði ferill Bergþóru
þó brátt og ógæfulega í marz 2018,
þegar í ljós kom að ÍSAM hafði
tapað 300 milljónum króna 2017.
Varla stjórnun upp á 10 það.
Ráðningarferli
vegamálastjórans nýja
Sigurður Ingi skipaði hæfnisnefnd
til að meta hæfni umsækjenda. Í
nefndinni voru Ari Kristinn Jóns-
son, rektor HR, Aðalsteinn Ingólfs-
son, forstjóri Skinneyjar-Þinganess
(bróðursonur fyrrverandi for-
manns Framsóknarf lokksins), og
Guðný Elísabet Ingadóttir, mann-
auðsstjóri í samgönguráðuneytinu
(starfsmaður Sigurðar Inga).
Hæfnisþættirnir, sem hæfnis-
nefnd vann með, voru fyrir undir-
rituðum skrýtnir:
Menntun var metin á núll, hafði
ekkert, 0%, vægi.
Almenn stjórnunar-, rekstrar- og
stefnumótunarreynsla hafði, hins
vegar, alls 55% vægi.
Svo kom önnur reynsla, nefni-
lega reynsla af þátttöku í alþjóða-
samstarfi plús hæfileikar til að
miðla upplýsingum, plús kunnátta
í ensku og Norðurlandamáli, með
alls 30% vægi.
Fagleg þekking á samgöngum
eða atvinnulífi hafði mögur 15%
vægi.
Fyrir mér hefðu þessir hæfnis-
þættir og útfærsla öll átt bezt
heima í Íslenzkri fyndni.
Meðumsæk janda Bergþór u ,
Magnúsi Val Jóhannssyni, bygg-
ingaverk fræðingi frá HÍ, með
meistaragráðu í rekstri/stjórnun
frá Englandi, sem hafði 36 ára fag-
og stjórnunarreynslu í stofnuninni
sjálfri, síðustu árin sem fram-
kvæmdastjóri mannvirkjagerðar,
var hafnað.
Ábyrgðin á lokun
Keflavíkurvegar
Sigurður Ingi, sem innviðaráð-
herra, ber auðvitað pólitíska
ábyrgð á lokuninni. Praktíska
ábyrgð ber vegamálastjóri og
reyndar líka Lögreglustjórinn á
Suðurnesjum.
Ætla má að forðast hefði mátt
lokun ef þessir embættismenn
hefðu náð betur saman um skipu-
lag, stjór nun og f ramk væmd
aðgerða til að halda veginum
opnum.
Frumkvæði að slíku hlýtur að
hafa legið hjá vegamálastjóra.
Aukin fagþekking hefði örugglega
komið þar að gagni, þó að ekki
skuli fullyrt, að hún hefði breytt
útkomu.
Sigurður Ingi ber fyrir sig að
Vegagerðina vanti heimild til að
f jarlægja fasta bíla. Spyrja má,
af hverju hann hefur ekki tryggt
Vegagerðinni slíkt leyfi. Eins hefði
auðvitað mátt fjarlægja fasta smá-
bíla í samvinnu við lögregluna á
Suðurnesjum.
Bergþóra dembir bara öllum
vegagerðamálum í einn pott, og
ber fyrir sig skorti á fjárframlögum.
Slík skýring eða afsökun stenzt illa,
því opin og greið umferð um Kefla-
víkurveginn, gott og virkt sam-
band milli Kef lavíkurf lugvallar
og höfuðborgarsvæðisins, hlýtur
að vera algert forgangsmál, sem
Vegagerðin, með sínum núverandi
tækjabúnaði og mannafla, verður
að ráða við.
Fyrir undirrituðum er þetta mál
allt hálf óþægilegt. n
að vinna margfalt hraðar er óásætt-
anlegt ástand fyrir starfsmenn og
ávísun á mistök. Það er ekki hægt
að tryggja öryggi sjúklinga við
þessar aðstæður. Þá fara samskipti
við sjúklinga í síauknum mæli fram
á gangi fyrir framan aðra sjúklinga
og það um mjög viðkvæm málefni.
Hvers vegna hafa ríkisstjórnir
undanfarinna áratuga leyft ástand-
inu í heilbrigðismálum að verða að
þessu neyðarástandi? Fyrir 50 árum
gat maður farið á bráðamóttöku
Borgarspítalans og fengið þjónustu
á einni klukkustund. En í dag gefst
fólk upp eftir margra klukkustunda
bið.
Núna er einnig um mánaðar
bið eða lengri eftir heimilislækni,
en áður fyrr fékk maður tíma hjá
honum samdægurs eða daginn eftir.
Áður fyrr voru sjúkrahús í hverjum
landsfjórðungi og veikt fólk fékk
þjónustu í nærumhverfi, en verður
nú að fara um langan veg og það í
misjöfnu veðri.
Hvenær og hvers vegna hætti
þetta góða kerfi að virka og fór inn
á þessa skelfilegu neyðarbraut sem
veldur óbætanlegum skaða á veiku
fólki? Hvers vegna vilja ekki um
eitt þúsund hjúkrunarfræðingar
starfa við þá vinnu sem þeir hafa
menntað sig í? Það er ekki rétt lausn
að mennta fleiri. Það þarf að ná til
þeirra sem ekki starfa í faginu með
samningum um betra starfsum-
hverfi og kjör sem er lausnin á vand-
anum og þá einnig að semja við sér-
greinalækna og sjúkraþjálfara strax.
Oft hefur verið þörf en nú er lífs-
nauðsynlegt að við tökum höndum
saman og forgangsröðum rétt og
segjum fólkið fyrst og svo allt hitt. n
Fyrir mér hefðu
þessir hæfnisþættir
og útfærsla öll átt
bezt heima í Íslenzkri
fyndni.
Oft hefur
verið þörf
en nú er
lífsnauð-
synlegt að
við tökum
höndum
saman og
forgangs-
röðum rétt
og segjum
fólkið fyrst
og svo allt
hitt.
Lokun Keflavíkurvegar og tengd mál
Ole Anton
Bieltvedt
samfélagsrýnir og
dýraverndarsinni
Það er þyngra en tárum taki að
sökum vanfjármögnunar og skorts
á heilbrigðisstarfsfólki hafi mynd-
ast grafalvarlegt ástand á bráða-
móttöku Landspítalans um jólin.
Ástandið er dauðans alvara og á
ábyrgð stjórnvalda. Þau hafa vitað
af ástandinu á bráðamóttöku Land-
spítalans ekki bara svo mánuðum
skiptir, heldur árum saman.
Að sjúklingur sé sendur heim og
að hann látist nokkrum klukku-
stundum síðar er grafalvarlegt mál
sem átti aldrei að eiga sér stað. Heilsa
og öryggi borgaranna á að vera for-
gangsverkefni stjórnvalda. Hvort
þetta neyðarástand á bráðamót-
tökunni hafi leitt til andláts manns-
ins eða mannleg mistök er mál sem
verður að upplýsa og rannsaka til
hlítar.
Þá hefur fækkað stórlega í hópi
lækna á bráðamóttöku Landspítala
og hafa uppsagnir hjúkrunarfræð-
inga skipt tugum og það þrátt fyrir
ítrekað ákall þeirra og læknanna um
aðgerðir strax vegna ástandsins.
Að starfsfólk bráðamóttöku sinni
meira en helmingi fleiri sjúklingum
en pláss er fyrir og verði fyrir vikið
Neyðarástand er dauðans alvara
Guðmundur
Ingi Kristin sson
þingflokks-
formaður
Flokks fólksins
14 Skoðun 10. janúar 2023 ÞRIÐJUDAGURFréttabLaðið