Fréttablaðið - 10.01.2023, Side 26

Þau eru jafnmisjöfn og
þau eru mörg sem hafa
tekið þátt í gegnum
árin
Myndlist
Flauelshryðjuverk –
Rússland Pussy Riot
Pussy Riot
Kling & Bang
Eva Lín viLhjáLmsdóttir
Yfirlitssýning femíníska og pólit­
íska gjörningalisthópsins Pussy
Riot, Flauelshryðjuverk – Rússland
Pussy Riot, í Kling & Bang er sú
fyrsta í sögunni sem listhópurinn
hefur sett á laggirnar. Sýningin fer
yfir sögu gjörningalisthópsins og
kynnir fyrir gestum þá fjölmörgu
pólitísku gjörninga sem hópurinn
hefur staðið fyrir síðan 2012. Sýn­
ingin er unnin í samstarfi við Mariu
Alyokhina en hún er upphafsmeð­
limur Pussy Riot og sýningarstjórar
eru Dorothee Kirch, Ingibjörg Sigur­
jónsdóttir og Ragnar Kjartansson.
Litríkt völundarhús
Sýningarrými Kling & Bang var
gjörbreytt fyrir sýninguna með
uppsetningu margra aukaveggja.
Nú virkar rýmið eins og eins konar
litríkt völundarhús. Fyrsta verkið
sem tekur á móti gestum þegar þeir
ganga inn í rýmið er myndbands­
verk sem sýnir einn meðlim Pussy
Riot, með litríka lambhúshettu sem
er eins konar einkennisbúnaður
listhópsins, að pissa á portrettmynd
af Pútín. Verkið er eina nýja verkið
á sýningunni og það setur tóninn
fyrir það sem koma skal.
Sjónrænt og hljóðrænt áreiti er
mikið á sýningunni og er ef til vill
af ásettu ráði. Maximalískur stíll
sýningarinnar ýtir undir tilfinn­
ingu ákefðar og undirrituð fékk á
tilfinninguna að eitt markmiða væri
að varpa sýningargestum inn í heim
pólitískra mótmæla og kippa þeim
út úr þægindunum. Rýmið er ekki
endilega ætlað til að dóla sér í held­
ur er man gestur í hugarheimi sem
er á fullu – minningarnar margar og
erindið brýnt.
Saga Pussy Riot þrædd
Pussy Riot er helst þekkt sem pönk­
hljómsveit sem gerði allt vitlaust
með andófsgjörningi sínum Pönk­
bæn: María mey, hrektu Pútín á
brott í kirkju Krists í Moskvu árið
2012. Í kjölfarið sátu nokkrar þeirra
í fangelsi í allt að tvö ár. Hópurinn
kom svo eftirminnilega aftur inn á
sjónarsviðið eftir að nokkrir með­
limir gjörningalisthópsins hlupu
inn á völlinn í lokaleik heimsmeist­
aramótsins í knattspyrnu í Rússland
árið 2018.
Á sýningunni fá gestir að kynnast
þeim tveimur ofangreindu gjörn­
ingum sem og þeim fjölmörgu pól­
itísku gjörningum sem hópurinn
hefur staðið fyrir í gegnum árin.
Sérhver pólitískur gjörningur er
settur í samhengi við hverju var
verið að mótmæla og hverjar afleið­
ingar gjörningsins voru fyrir þá
meðlimi Pussy Riot sem tóku þátt
hverju sinni. Gjörningarnir eru fjöl­
breyttir en halda í þann rauða þráð
að mótmæla mismunandi hliðum
alræðisins sem hefur farið vaxandi
í Rússlandi undanfarinn áratug.
Afleiðingar mótmælagjörninganna
eru mun harðari en f lestir gestir
eiga að venjast, allt frá samfélags­
þjónustu til eitrunar, en slíkt væri
nær óhugsandi hér á landi. Ég hafði
aldrei heyrt um flesta gjörningana
sem til sýnis eru en þeir eru margir
einfaldir, hugljúfir og hnífbeittir. Til
að mynda prentuðu þau myndir af
pólitískum föngum á jólakúlur og
hengdu á jólatré í Moskvu.
Framsetning eldri gjörninganna
nær vel utan um stemninguna sem
birtist í heimildunum. Samhengi,
útskýringar og af leiðingar gjörn­
inganna eru skrifaðar beint á vegg­
inn og myndir frá gjörningunum
eru límdar upp með neonlituðu
límbandi. Þetta gefur heimagert og
fljótfærnislegt yfirbragð sem passar
vel við pönk­anda Pussy Riot og
miðlar því hvernig hópurinn starfar.
Pólitískur raunveruleiki
nútímans
Í síðustu rýmum sýningarinnar
verður frásögnin aðeins nær okkur
í tíma og er því með öðru móti. Á
veggjunum eru myndir frá tímum
meðlima Pussy Riot í stofufangelsi
og sagt er frá aðstæðum þeirra.
Gestum gefst svo kostur á að dvelja
um stund í litlu rými sem líkir
eftir fangaklefa. Loks tekur á móti
gestum lítill gangur þar sem á
veggjunum hanga myndir af f lótta
Mariu Alyokhina frá Rússlandi. Hún
klæddi sig upp sem sendill, f lúði
landið með hjálp vina sinna sem
keyrðu hana að landamærum Bel­
arús og komst til Litáen með hjálp
Ragnars Kjartanssonar sem útveg­
aði henni vegabréf. Þannig gefur
tilurð sýningarinnar og aðdragandi
hennar dæmi um hvernig og hversu
miklu máli skiptir að Íslendingar
noti forréttindastöðu sína til þess
að styðja við og viðhalda pólitísku
andófi. Sýningin kallar eftir því að
hætta pólitískri meðvirkni með ein­
ræði Pútíns.
Tvær tegundir söguþráða birt­
ast á sýningunni. Litlu sögurnar,
eða smásögur sérhvers gjörnings,
mynda eitt f læði sem sýnir hverju
hópurinn mótmælir hverju sinni
og þeim falsfréttum sem haft er
um þau. Þegar þessar frásagnir eru
tengdar saman við það sem Maria
og aðrir meðlimir Pussy Riot hafa
mátt þola undanfarin misseri, eftir
innrásina í Úkraínu, byggði sýn­
ingin upp kynngimagnaða frásögn
sem er langt frá því að vera lokið. n
niðuRstaða: Mikilvæg og upp-
lýsandi sýning um einn magnað-
asta gjörningalisthóp okkar tíma.
Maximalísk andófssýning
Sýningarrými Kling & Bang hefur verið gjörbreytt fyrir sýningu Pussy
Riot með uppsetningu margra aukaveggja svo rýmið virkar eins og litríkt
völundarhús. mynd/vigfús Birgisson
Að mati gagnrýnanda er um að ræða mikilvæga og upplýsandi sýningu um einn magnaðasta gjörningalisthóp okkar tíma. mynd/vigfús Birgisson
arnartomas@frettabladid.is 
Ljóðaslamm Borgarbókasafnsins
snýr nú aftur eftir nokkurt hlé og
hefur verið opnað fyrir umsóknir
um þátttöku. Á slamminu eru frum­
samin ljóð flutt fyrir áheyrendur þar
sem áherslan er ekki síður á flutn­
inginn en á ljóðið sjálft.
„Þau eru jafnmisjöfn og þau eru
mörg sem hafa tekið þátt í gegnum
árin, en ég held að þau eigi öll
útgeislunina sameiginlega, sem
sýnir sig í texta og flutningi,“ segir
Guðrún Elísa Ragnarsdóttir hjá
Borgarbókasafninu. „Þetta er mjög
fjölbreytt og við hvetjum alla til að
taka þátt.“
Margir tengja ljóðaslömm helst
við bítnikka með alpahúfur sem
smella fingrum í einhverjum myrk­
um kjallara en Guðrún Elísa segir
slömmin hafa verið vinsæl í gegnum
tíðina.
„Við vorum síðast árið 2017 og við
héldum þetta með aðeins öðru sniði
í Tjarnarbíói,“ segir hún. „Okkur
langaði svo að endurvekja þetta því
það koma svo margir hæfileikaríkir
krakkar og taka þátt.“
Ljóðaslammið 2023 fer fram 3.
febrúar og umsóknarfrestur er til 15.
janúar. Nánari upplýsingar má finna
á heimasíðu Borgarbókasafnsins. n
Ljóðaslammið vaknar til lífsins
Kælan mikla vann Ljóðaslammið
2015. mynd/aðsEnd
HVAÐ ER
AÐ FRÉTTA?
22 Menning 10. janúar 2023 ÞRIÐJUDAGURFréttabLaðiðmennInG FréttabLaðið 10. janúar 2023 ÞRIÐJUDAGUR