Rökkur - 01.04.1949, Page 57

ROKKUR
57
á góma að byggja járnskip
var hlegið dátt. Alitið var að
þau sykkju. Menn gerðu sér
ekki grein fyrir hve miklu
járn er sterkara en tré, og því
mátti hafa efni þeirra stórum
umfangsminna.
Sá hét Wilkinson er byggði
fyrsta járnskipið. Hann var
þó ekki viss um að það
heppnaðist vel. Nefndin hann
skipið Tilraun. En er það
kom á sjóinn flaut það prýði-
lega öllum til mikillar furðu.
Með þessu var ísinn hrotinn
og járnskip urðu almenn. Nú
eru járnskipin um 95% af
skipaflota heimsins.
Skip nútímans eru flest
gufuskip, byggð úr stáli, raf-
soðin. Um jíetta eru allir
saminála. En svo eru skiptar
skoðanir um margt er skipa-
smíðum viðkemur.
Margir vilja heldur skip
með hreyflum og olíukynd-
ingu en gufuvélar, sem kynt-
ar eru með kolum.
Hvort sem skip er tíu þús-
und smálestir eða einungis
fimm hundruð, er smiði
þeirra vandað eftir föngum.
Tankskipagerð er nýjasta
fyrirbrigði í skipasmíðum.
Um skeið voru hyggð skip
sem ætluð voru eingöngu til
kolaflutninga. En á siðari
árum hafa menn að mestu
horfið frá því. Þykir það
borga sig betur að geta notað
skipin til ýmiskonar flutn-
inga jöfnum höndum, heldur
en einhæfa þau. Þó má segja
að skip sem byggð eru til
málmflutninga geri undan-
tekningu. Þessi skip eru
hyggð þannig að afferma má
þau i flýti. Þessi skip voru
ekki smiðuð fyrr en um 1900.
Svo má nefna kæliskipin
er flytja kjöt, ávexti og
mjólkurafurðir. En þau eru
mjög fá útbúin á þann hátt
að gegna einungis þessu hlut-
verki. Þau hafa flest farþega-
rúm, og rúm fyrir aðrar vör-
ur en þær sem kældar eru eða
frj'star.
Veiðiskip eru all ólík eftir
því hvaða veiði þau stunda.
En mismunurinn liggur eink-
um í innri gerð þeirra og út-
búnaði til veiða.
Á tímabili var sama skipið
notað til ýmissa þarfa. En á
síðari ármn er það álitið ó-
heppilegt. Og mjög óþægilegt
eða ómögulegt að láta skip
gegna mörgum hlutverkum
jafn vel. Sérhæfnin ryður sér
meir og meir til rúms. Má
þar til nefna nýtízku togar-
ana.
Þegar smíðað ei’ veiðiskip
er það þýðingarmikið að það
sé gott sjóskip. Og kröfurnar