Fréttablaðið - 17.02.2023, Blaðsíða 9

Forseti Alþingis og fjármála-
ráðherra hafa haldið greinar-
gerð Sigurðar Þórðarsonar
um starfsemi Lindarhvols
leyndri þrátt fyrir að forsætis-
nefnd hafi samþykkt að birta
hana. Greinargerðin bendir á
alvarlega annmarka í starf-
semi Lindarhvols.
olafur@frettabladid.is
Lögmaður sem starfað hefur mikið
fyrir Seðlabankann og fjármálaráðu-
neytið og fengið hundruð milljóna í
þóknun fyrir, virðist hafa selt verð-
mætt einkahlutafélag fyrir slikk til
framkvæmdastjóra fjármálastöðug-
leika hjá Seðlabankanum 2019.
Þegar Sigurður Þórðarson lét af
störfum sem settur ríkisendurskoð-
andi í málefnum Lindarhvols 2018
skilaði hann greinargerð til forseta
Alþingis og sendi afrit af henni til
fjármálaráðherra, Ríkisendurskoð-
unar, Seðlabankans og Lindarhvols.
Í greinargerðinni koma fram alvar-
legar athugasemdir við mörg atriði í
starfsemi Lindarhvols og sölu eigna
sem Sigurður taldi mikilvægt að
rannsaka frekar.
Skúli Eggert Þórðarson, þáverandi
ríkisendurskoðandi, tók við eftirliti
Sigurðar með Lindarhvoli. Hann
rannsakaði ekkert þeirra atriða
sem Sigurður benti á og skilaði
skýrslu um starfsemi Lindarhvols
til Alþingis vorið 2020, skýrslu sem
í besta falli verður lýst sem tilraun
til hvítþvottar. Sú skýrsla er enn óaf-
greidd, tæpum þremur árum síðar,
enda virðist hún vera uppfull af efn-
islegum rangfærslum um starfsemi
Lindarhvols og afrakstri ríkisins af
fullnustu eigna.
11 milljarðar en ekki 73
Segir meðal annars í skýrslu Ríkis-
endurskoðunar um Lindarhvol frá
apríl 2020: „Félagið náði miklum
árangri í þessu tilliti [hámarka virði
eigna fyrir ríkissjóð], enda jukust
verðmæti stöðugleikaframlagseigna
á starfstíma félagsins um ríflega 73
ma.kr.“
Verðmæti eigna í umsjá Lindar-
hvols jókst hins vegar ekki um 73
milljarða á starfstíma félagsins
heldur um 11 milljarða. Þarna virð-
ist vera um beinar og stórfelldar
rangfærslur að ræða af hálfu Skúla
Eggerts Þórðarsonar. Heildar virð-
isauki stöðugleikaframlaga fram til
2020 nam 75,9 milljörðum og þar af
námu arðgreiðslur og vextir frá við-
skiptabönkum 52,2 milljörðum.
Þessi skýrsla Ríkisendurskoð-
unar er einmitt sú skýrsla sem Bjarni
Benediktsson fjármálaráðherra
hefur opinberlega lýst yfir að sé
eina skýrslan um starfsemi Lindar-
hvols og ekki sé þörf á fleirum. Full
ástæða virðist hins vegar vera til að
fara ofan í saumana á skýrslunni og
vinnubrögðum höfunda hennar í
ljósi þess að þar er Lindarhvoli eign-
aður virðisauki upp á meira en 60
milljarða sem félagið hafði ekkert
með að gera.
Endurskoðendur sem fréttablaðið
hefur leitað til segja að vinnubrögð
Ríkisendurskoðunar við gerð þess-
arar skýrslu komi þeim á óvart, en
auk þessarar risaskekkju er urmull
atriða í skýrslunni sem gefa til
kynna að vinnubrögð við gerð henn-
ar uppfylli mögulega ekki kröfur
sem gerðar eru til vandaðrar vinnu
löggiltra endurskoðenda, hvað þá
við skýrslugerð um meðhöndlun
ríkiseigna fyrir Alþingi Íslendinga í
nafni Ríkisendurskoðunar.
„Sjoppulegt“ ferli
Við aðalmeðferð Lindarhvols-
málsins í Héraðsdómi Reykjavíkur
í janúar kom fram að Klakki, sem
var ein þeirra eigna sem Lindar-
hvoll annaðist og seldi, hefði verið
seldur á að minnsta kosti 50 pró-
sentum undir raunverulegu virði í
söluferli sem eitt vitnið fyrir dómi
lýsti sem „sjoppulegu“. Fram kom að
stjórn Klakka, sem í sat Steinar Þór
Guðgeirsson lögmaður, fyrir hönd
Lindarhvols, hafði undir höndum
verðmat sem sýndi að verðmæti
eignarinnar væri milljarður. Klakki
var hins vegar seldur á hálfan millj-
arð.
Steinar Þór sá um söluferlið fyrir
hönd Lindarhvols og kaupendur
voru félag á vegum framkvæmda-
stjóra Klakka. Þar varð ríkið af
hálfum milljarði og fram kom hjá
Steinari Þór og f leiri vitnum að
stjórn Lindarhvols reyndi ekki að
verðmeta eignina heldur horfði
einungis til bókfærðs verðs hennar
í yfirfærslu til ríkisins. Segir þó í
skýrslu Ríkisendurkoðunar: „Verk-
lag Lindarhvols ehf. var síðan með
þeim hætti að stjórn félagsins, sem
var lögum samkvæmt skipuð ein-
staklingum sem hafa sérþekkingu
á starfsemi og eignum í umsýslu
félagsins, mat sjálfstætt á grundvelli
sérþekkingar sinnar lágmarksverð
einstakra eigna.“
Þessi staðhæfing Skúla Eggerts
Þórðarsonar er bersýnilega röng.
Það staðfestir eiðsvarinn vitnis-
burður fleiri en eins vitnis við aðal-
meðferð Lindarhvolsmálsins í hér-
aðsdómi í janúar.
Birgir situr á greinargerðinni
Mikla athygli hefur vakið að þrátt
fyrir að forsætisnefnd Alþingis hafi
í byrjun apríl á síðasta ári, að fengnu
ítarlegu lögfræðiáliti, samþykkt ein-
róma að afhenda blaðamanni Við-
skiptablaðsins greinargerð Sigurðar
Þórðarsonar frá því í júlí 2018 hefur
Birgir Ármannsson, forseti þingsins,
neitað að framfylgja þeirri sam-
þykkt.
Birgir ber því við að komið hafi
fram athugasemdir frá Ríkisendur-
skoðun og stjórn Lindarhvols eftir
að nefndi samþykkti að af henda
greinargerðina. Fram hefur komið
að engar nýjar athugasemdir voru
gerðar af hálfu þessara aðila, sem
ekki lágu fyrir áður en samþykkt
var að opinbera skýrsluna.
Einnig er í meira lagi furðulegt að
tala um „stjórn“ Lindarhvols vegna
þess að sú stjórn er ekki til. Einn
starfsmaður í fjármálaráðuneyti
Bjarna Benediktssonar fer með mál-
efni Lindarhvols. Má því ljóst vera að
fjármálaráðherra væri í lófa lagið að
beita sér fyrir birtingu greinargerð-
arinnar, ekki síst þar sem Sigurður
Þórðarson sjálfur hefur ítrekað
óskað eftir að hún verði gerð opin-
ber.
Þörf á rannsóknarnefnd
Ljóst er að stjórnskipunar- og eftir-
litsnefnd Alþingis getur ekki afgreitt
skýrslu Skúla Eggerts Þórðarsonar
án þess að kafa ofan í greinar-
gerð Sigurðar Þórðarsonar, enda
liggur fyrir að skýrsla Skúla Eggerts
skautar með öllu fram hjá alvar-
legum aðfinnslum og ábendingum
Sigurðar, auk þess sem gríðarlegar
staðreyndavillur er að finna í skýrslu
Skúla Eggerts, sem Bjarni Benedikts-
son leggur höfuðáherslu á að verði
eina plaggið sem til verði um starf-
semi Lindarhvols og söluferli ríkis-
eigna.
Nefndarmenn í í stjórnskipunar-
og eftirlitsnefnd Alþingis fengu að
sjá umrædda greinargerð á síðasta
kjörtímabili. Nefndarmenn fengu
að skoða eintak af skýrslunni en urðu
að skilja eftir síma sína og skriffæri
þannig að þeir höfðu ekki einu sinni
tök á að hripa niður hjá sér punkta
um innihald hennar. Nefndarmenn
sem Fréttablaðið hefur rætt við segja
greinargerðina benda til þess að
pottur hafi verið brotinn í starfsemi
Lindarhvols og sölu ríkiseigna upp
á milljarða og birting hennar kæmi
sér mjög illa fyrir fjármálaráðherra,
fyrrum stjórnarmenn Lindarhvols,
Ríkisendurskoðun og Steinar Þór
Guðgeirsson og þá sem sömdu við
hann um störf hans fyrir Lindarhvol.
Ekkert liggur fyrir um það hvort
stjórnskipunar- og eftirlitsnefnd
tekur skýrslu Ríkisendurskoðunar
aftur á dagskrá, en hún hefur vald til
þess. Bersýnilega gæti nefndin ekki
afgreitt hana án þess að fara einn-
ig gaumgæfilega yfir greinargerð
Sigurðar Þórðarsonar.
Stjórnarþingmenn sem Frétta-
blaðið hefur rætt við um málið telja
sumir málið vera svo alvarlegt að
ekki dugi minna en að Alþingi skipi
sérstaka rannsóknarnefnd til að fara
ofan í Lindarhvolsmálið. n
Leyndarhvoll fjármálaráðherra og þingforseta
Bjarni Bene-
diktsson, fjár-
málaráðherra.
Birgir Ármanns-
son, forseti
Alþingis.
Sigurður
Þórðarson, fyrr-
verandi settur
ríkisendurskoð-
andi í málefnum
Lindarhvols.
FRÉTTABLAÐIÐ/
ERNIR
Haukur eignaðist félag Steinars
Eftir að Steinar Þór Guðgeirsson
lögmaður lét af störfum sem
formaður skilanefndar Kaup-
þings um áramótin 2011-12
hefur hann starfað mikið fyrir
Eignasafn Seðlabankans og fjár-
málaráðuneytið. Hefur lög-
fræðistofa hans, Íslög, fengið
hundruð milljóna í þóknun frá
þessum aðilum. Meðal annars
var Steinar Þór „allt í öllu“ hjá
Lindarhvoli, eins og Sigurður
Þórðarson orðaði það við vitna-
leiðslur í Lindarhvolsmálinu í
síðasta mánuði.
Steinar Þór átti náið samstarf
við Hauk Camillus Benedikts-
son, framkvæmdastjóra Eigna-
safns Seðlabanka Íslands ehf.,
meðan það starfaði 2013-2019.
Haukur var jafnframt stjórnarmaður í Lindarhvoli 2016-2018. Í nóv-
ember 2019 var Haukur ráðinn framkvæmdastjóri fjármálastöðug-
leika hjá Seðlabankanum.
Íslög var skráður eigandi Grjótatúns ehf. árin 2012-2018. Í árs-
reikningi Íslaga fyrir 2019 kemur fram að eignarhlutir í félögum hafi
lækkað úr 500 þúsund niður í núll krónur. Ekki er hægt að sjá af árs-
reikningnum að Íslög hafi móttekið greiðslu fyrir einkahlutafélagið.
Velta Grjótatúns hafði verið 17 milljónir árið 2017 og sex milljónir
2018. Eigið fé var um 1.380 þúsund í árslok 2018.
Þann 29. nóvember 2019 eru tilkynnt eigendaskipti að Grjótatúni
til fyrirtækjaskrár og í ársreikningi 2019 kemur fram að nýr eigandi sé
Haukur Camillus Benediktsson. Af dagsetningu tilkynningarinnar má
ráða að eigendaskiptin hafi orðið um svipað leyti og Haukur tók við
starfi framkvæmdastjóra fjármálastöðugleika í Seðlabankanum.
Nafni félagsins var við eigendaskiptin breytt í Hraunból ehf. Einnig
kemur fram að heildartekjur þess sem eru vegna seldrar þjónustu
hafi numið röskum 32 milljónum það ár. Hagnaður fyrir skatta er
ríflega 25 milljónir og eftir skatta standa eftir rúmar 20 milljónir. Í
efnahagsreikningi kemur fram að eigið fé nemi alls tæplega 21,5
milljónum.
Lítil sem engin starfsemi hefur verið í félaginu frá 2019.
Þrátt fyrir að Haukur hafi tekið við eignarhaldi félagsins af lög-
fræðistofu Steinars Þórs 2019 er Steinar Þór skráður stjórnarmaður
þess enn þann dag í dag.
Fréttablaðið hefur ítrekað spurt Hauk og Steinar Þór um þessi
kaup, meðal annars hver starfsemi fyrirtækisins sé, hvert kaupverðið
hafi verið og hver tilgangurinn hafi verið með kaupunum. Engin svör
hafa borist en ársreikningur Íslaga 2019 ber, eins og fyrr segir, ekki
með sér að neitt hafi verið greitt fyrir félagið.
FRÉTTASKÝRING
Steinar Þór
Guðgeirsson
lögmaður.
Haukur Camillus
Benediktsson,
framkvæmda-
stjóri fjár-
málastöðug-
leikasviðs
Seðlabankans.
FRÉTTABLAÐIÐ FRÉTTIR 917. FEBRÚAR 2023
FÖSTUDAGUR