Fréttablaðið - 17.02.2023, Blaðsíða 22

Þetta var feikileg blóðtaka.
Til að birta andláts-, útfarar- eða
þakkartilkynningar í Fréttablaðinu þarf að
senda tölvupóst á timamot@frettabladid.is
eða hringja í síma 550 5055 .
MERKISATBURÐIR |
Ástkær móðir okkar, tengdamóðir,
amma og langamma,
Guðrún Ormsdóttir
kennari,
áður til heimilis á Hvolsvelli,
lést á hjúkrunarheimilinu
Brákarhlíð mánudaginn 13. febrúar.
Útför hennar verður frá Áskirkju í Reykjavík þriðjudaginn
21. febrúar kl. 11.00.
Kristín Helga Gísladóttir Magnús Einar Magnússon
Ásgeir Gíslason Hafdís Hulda Friðriksdóttir
Jóhanna Lovísa Gísladóttir Valgeir Guðmundsson
barnabörn og barnabarnabörn
Móðir okkar, amma og langamma,
Magnea Rósa Tómasdóttir
lyfjafræðingur,
Skólabraut 3, Seltjarnarnesi,
lést á Minni-Grund í Reykjavík
sunnudaginn 5. febrúar. Útför fer fram frá
Hafnarfjarðarkirkju föstudaginn 24. febrúar kl. 13.00
Sigríður Erla Gunnarsdóttir
Áslaug María Gunnarsdóttir
Darri Gunnarsson
Ívar Karl, Ægir Sindri, Óðinn Dagur, Iða Brá, Harpa Lind,
Gunnar Dagur, Rósa Líf, Hilda Sól, Gottskálk Darri
og fjölskyldur
Ástkær móðir okkar, tengdamóðir,
amma og langamma,
Margrét Stefánsdóttir
Hvassaleiti 56,
lést á hjúkrunarheimilinu Skjóli
þriðjudaginn 14. febrúar. Útför hennar
verður auglýst síðar.
Stefán Bergsson Jenný G. Magnúsdóttir
Tómas Bergsson Nína V. Magnúsdóttir
Bergljót Bergsdóttir
Birna H. Bergsdóttir Ólafur N. Sigurðsson
barnabörn og barnabarnabörn
Ástkær eiginmaður og besti vinur
minn, faðir okkar og tengdafaðir,
afi og langafi,
Heinz Herbert Steimann
Lómasölum 4, Kópavogi,
lést á deild 4B á Landspítalanum
í Fossvogi 5. febrúar.
Útför fór fram 16. febrúar í kyrrþey frá Fríkirkjunni
í Reykjavík. Innilegar þakkir færum við læknum og
starfsfólkinu á deild 4B, fyrir hlýju og
yndislega umönnun.
Erla Helena Ísaksen
Guðrún Alma Steimann Carlis Wallace
Jóhann Viktor Steimann Margrét Halldórsdóttir
barnabörn og barnabarnabörn
Áttatíu ár eru liðin frá því að 31
lét lífið þegar skipið Þormóður
fórst við Garðskaga. Slysið hafði
einkar mikil áhrif á Bíldudal sem
varð fyrir mestum mannskaða.
arnartomas@frettabladid.is
Á morgun verða liðin áttatíu ár frá einu
mannskæðasta sjóslysi Íslandssögunnar
þegar vélskipið Þormóður fórst við
Garðskaga í fárviðri með öllum um borð,
31 talsins. Bíldælingurinn Jakob Ágúst
Hjálmarsson gerði grein fyrir slysinu í
bók sinni Allt þetta fólk – Þormóðsslysið
18. febrúar 1943, sem gefin var út 2017.
„Ég var nú allan tímann að vona að
einhver annar tæki sér þetta fyrir hend-
ur. Þegar ég sá að það myndi ekki verða,
og ég hafði dregið heilmikið efni saman
um málið, þá ákvað ég að gera þetta
sjálfur enda hafði ég ágætt tóm til þess
verandi nýhættur störfum,“ segir Jakob.
„Við fólkið, eftirlifendur og afkomendur,
höfðum alla ævina saknað þess að geta
ekki talað um þetta við foreldra okkar.
Þetta var svo sárt fyrir þeim að þau fóru
bara að gráta þegar þau ætluðu að tala
um þetta. Þá lærði maður að þetta varð
að liggja í þagnargildi en það er ómögu-
legt til lengdar  þegar um svo stóran
atburð er að ræða.“
Dýrkeyptar seinkanir
Þormóðsslysið átti sér stað á stríðsárun-
um þegar engar skipafréttir voru fluttar
eða gefnar út áætlanir um siglingu far-
þegaskipa. Þá var orðið heldur langt síðan
að ferð hafði fallið frá Bíldudal og suður.
„Það voru sjómenn sem þurftu að
komast til skipa sinna í Reykjavík,
stúlkur sem þurftu að komast í vistir,
forráðamenn fyrirtækja  að ganga frá
sínum málum fyrir sunnan og f leira,“
segir Jakob. „Það hafði byggst upp mikil
óþolinmæði eftir því að komast svo það
var gert að ráði að koma við með Þor-
móð á Bíldudal en hann var í flutningum
á kjöti úr Húnavatnssýslu fyrir herinn.“
Veður var gott þegar Þormóður kom
inn á Bíldudal en skipstjórinn sá fyrir sér
að hann kæmist suður á fjórtán tímum
eða svo. En þá var tekið upp á því að
skipið myndi koma við á Patreksfirði
þar sem bíða þurfti í nokkurn tíma eftir
farþegum. Þormóði hafði þá seinkað þó
nokkuð og veðrið fór versnandi.
„Hafa þarf í huga að það voru ekki
gefnar úr neinar veðurfregnir heldur.
Þegar Þormóður álpast út fyrir Öndverð-
arnes og út í Faxaflóa var veðrið orðið
snarvitlaust,“ segir Jakob. „Vindáttin
var þannig að hann varð að halda upp í
vestanáttina og ætlaði sér greinilega að
koma inn að Keflavík.“
Skipið lenti út fyrir Garðskagann þar
sem staðkenning fékkst fyrst þegar sást
í Stafnesvita. Þormóður fór að taka inn
sjó, það dó á vélinni og svo barðist hann
yfir Garðskagaf lösina áður en hann
sökk.
Langur skuggi
Eftirmál slyssins voru mikil.
„Þetta var rætt á Alþingi þar sem Gísli
Jónsson, eigandi skipsins og alþingis-
maður, hvatti til þess að rannsakað yrði
sem best hvernig þetta bar allt saman
til,“ segir Jakob en í kjölfarið fylgdi
mikill pólitískur stormur. „Þetta átti sér
stað á tíma mikilla skiptapa vegna Eng-
landssiglinganna þannig að mönnum
var mikið í mun að reyna að tryggja
svona hluti.“
Meðal þess sem Gísli benti á var að
vitinn á Garðskaga hafi verið allt of lítill
enda var nýr viti reistur 1944. Menn lágu
lengi á skýrslu Þjóðdómsins um málið
og segir Jakob að greinilegt hafi verið að
í gangi hafi verið einhverjar yfirhylm-
ingar svo ekki var auðvelt að átta sig á
hver gangur mála hafi verið. Áhrif slyss-
ins voru þó mest á Bíldudal sem varð
fyrir mestum mannskaðanum.
„Þetta slys varpaði löngum skugga, og í
þessum skugga vorum við sem ung börn
og unglingar og auðvitað foreldrar okkar
líka. Þetta var feikileg blóðtaka.“ n
Áttatíu ár frá Þormóðsslysinu
Garðskagaviti eldri var tekinn úr notkun eftir slysið þegar ákveðið var að hann væri of lágur. FRÉTTABLAÐIÐ/STEFÁN
Þormóður hélt merkilega lengi út í fárviðrinu miðað við getu skipsins.
1510 Portúgalski aðmírállinn Afonso frá Albuquerque
vinnur borgina Góu á sitt band, átakalítið.
1867 Fyrsta skipið siglir í gegnum Súesskurðinn í Egypta-
landi.
1880 Alexander annar Rússakeisari kemst lifandi frá
banatilræði.
1904 Madame Butterfly er frumsýnd í fyrsta sinn í
óperuhúsinu La Scala í Mílanó.
1924 Johnny Weissmuller setur heimsmet í 100 metra
sundi með frjálsri aðferð og syndir vegalengdina á
57,4 sekúndum í Miami í Flórídaríki.
1933 Fyrsta tölublað tímaritsins Newsweek kemur fyrir
augu lesenda.
1963 Körfuboltagoðsögnin Michael Jordan fæðist.
1969 Ísraelinn Golda Meir sver emb-
ættiseið sem forsætisráðherra
Ísraels. Hún er fyrsta konan til
að gegna því embætti.
1975 AC/DC gefa út sína fyrstu
plötu, High Voltage.
1981 Bandaríska leik-
konan Paris Hilton
fædd.
1996 Garry Kasparov
vinnur ofur-
skáktölvuna
Deep Blue
með fjórum
vinningum
gegn
tveimur.
2008 Kósóvó
lýsir yfir
sjálf-
stæði.
14 TÍMAMÓT FRÉTTABLAÐIÐ 17. FEBRÚAR 2023
FÖSTUDAGUR