Fréttablaðið - 09.03.2023, Blaðsíða 10

Útgáfufélag: Torg ehf. Stjórnarformaður: Helgi Magnússon forStjóri og Útgefandi: Jón Þórisson ritStjóri: Sigmundur Ernir Rúnarsson ser@frettabladid.is aðStoðarritStjóri: Garðar Örn Úlfarsson gar@frettabladid.is
fréttaStjóri: Lovísa Arnardóttir lovisa@frettabladid.is. Fréttablaðið kemur út fimm daga í viku og hægt er að nálgast það ókeypis á 120 fjölförnum stöðum á höfuðborgarsvæðinu, á Suðurnesjum, Árborg, Ölfusi, Akranesi, Borgarnesi,
Akureyri og víðar. Að auki er blaðið aðgengilegt í pdf-formi og í appi. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. Issn 1670-3871 fréttaBlaðið Kalkofnsvegur 2, 101
reykjavík Sími: 550 5000, ritstjorn@frettabladid.is. VefStjóri: Einar Þór Sigurðsson einarthor@frettabladid.is marKaðurinn: Guðmundur Gunnarsson ggunnars@frettabladid.is HelgarBlað: Björk Eiðsdóttir bjork@frettabladid.is
menning: Þorvaldur S. Helgason tsh@frettabladid.is Íþróttir: Hörður Snævar Jónsson hoddi@frettabladid.is ljóSmyndir: Anton Brink anton@frettabladid.is framleiðSluStjóri: Sæmundur Freyr Árnason sfa@frettabladid.is
halldór
Frá degi til dags
Þetta eru
herfræði-
legar ham-
farir.
Sigmundur Ernir
Rúnarsson
ser
@frettabladid.is
Nú hefur Sorpa viðurkennt mistök við byggingu
f lokkunarstöðvar í Álfsnesi. Framkvæmdastjóri
segir að mistök hafi verið gerð þegar ákveðið var
að kaupa f lokkunarkerfi sem vitað var að myndi
ekki skila af sér nothæfri moltu. Takið eftir! „Vitað
var að f lokkunarkerfið myndi ekki skila af sér
nothæfri moltu.“ Hver kaupir rándýrt f lokkunar-
kerfi sem vitað er að skilar ekki nothæfu hráefni til
moltugerðar? Það gerði Sorpa.
Milljarður er farinn í súginn hjá Sorpu. Reyndar
hafði stjórn Sorpu mikla trú á þessu f lokkunar-
kerfi í byrjun. Bundnar voru einnig væntingar við
vindflokkara sem Sorpa fjárfesti í. Vindflokkarinn
er sérstakur vélbúnaður sem fékk nafnið Kári og
átti hann að blása léttu plasti frá þyngra lífrænu
efni. Þetta gekk reyndar aldrei almennilega og
ef rétt er munað bilaði Kári. Nú hefur Kári verið
blásinn endanlega af og einnig móttöku- og f lokk-
unarstöðin í Álfsnesi eins og hún leggur sig. Skella
á í lás því aldrei mun koma nothæf molta út úr
framkvæmdinni og eru mistök viðurkennd.
Stjórn hlustaði ekki á varnaðarorð
Við þessu var margsinnis varað meðal annars af
borgarfulltrúa Flokks fólksins sem fékk fátt annað
en bágt fyrir frá meirihlutanum og fulltrúa borgar-
innar í stjórn Sorpu. Hér má vísa í eina af mörgum
bókunum Flokks fólksins frá 2021 þar sem varað er
við að aldrei komi nothæf molta út úr þessu kerfi:
„GAJU var lýst sem töfrabragði, átti að geta
tekið blandað sorp og gert úr því hágæða moltu.
Fyrir utan Kára átti að veiða málma úr sorpinu
með segli, en aðeins járni er hægt að ná með segli.
Stjórn Sorpu hlustaði ekki á varnarorð. Niður-
staðan varð plastmenguð molta með málmum og
gleri, mengun langt yfir viðmiði. Sorpa hindraði
aðgengi að gögnum. Sorpa neitaði að afhenda sýni.
Gögn voru loks afhent sem sýndu að 1,7% af moltu
var plast, 2 mm eða stærra. Viðmiðið á að vera
0,5%. Moltan var með öllu ónothæf. GAJU-ævin-
týrið, þessi hluti alla vega, var bara draumsýn sem
kostað hefur borgarbúa og aðra eigendur Sorpu
ómælt fé.“ n
Kári blásinn af
 Kolbrún
Baldursdóttir
oddviti Flokks
fólksins í
borgarstjórn
Kynntu þér
dreifingu
Fréttablaðsins
Skannaðu kóðann í
snjalltækinu þínu
Nánari upplýsingar
www.frettabladid.is/stodsidur/dreifing
Í einu áhrifamesta ritverki allra tíma
ferðast austurríski stíljöfurinn Stefan
Zweig frá þeirri vongleði sem skein úr
andlitum Evrópumanna við dagsbrún
síðustu aldar til þess örvænis sem lesa
mátti úr sömu ásjónum um miðbik þessa sama
árhundraðs.
Áfallið mikla var Zweig um megn. Lífslöng-
unin hvarf eftir endurtekin heimsstríð. Mann-
kynið gæti ekki búið í sátt og friði.
Ekki eru liðnir nema tveir áratugir af nýrri öld
þegar Evrópubúar horfa fram á miskunnarlausa
innrás Rússa í Úkraínu þar sem saklausir íbúar
eru stráfelldir í heimahúsum og á götum úti – og
þeir hinir sem eftir lifa hírast í sundurskotnum
byggingum og neðanjarðarbyrgjum.
Sagan endurtekur sig. Enn einu sinni verður
fólki hugsað um veröld sem var.
Líkurnar á að friðurinn sé úti á komandi
tímum, eins og raunin var á síðustu öld, eru
meiri en minni. Þjóðir heims eru að fylkja sér
í tvær ólíkar fylkingar. Svo er nú komið að lýð-
ræðið og andlýðræðið standa andspænis hvort
öðru, grá fyrir járnum.
Ekki eru liðnir nema þrír áratugir frá því
ríkin sem kenna sig við G7, Bandaríkin, Bret-
land, Frakkland, Ítalía, Kanada, Japan og
Þýskaland, höfðu yfir að ráða tvöfalt meiri her-
styrk en hinar svokölluðu Briks-þjóðir, Brasilía,
Rússland, Indland, Kína og Suður-Afríka, en
þær hafa bundist sterkum böndum á síðustu
áratugum.
En þróunin í vopnabúrinu er öll á einn veg.
Þegar aldarfjórðungur er að verða liðinn af
nýrri öld er álitið að herstyrkur G7-ríkjanna og
Briks-hópsins sé álíka mikill. Hlutföllin hafa
riðlast, þeim síðarnefndu í hag.
Og þau eiga eftir að riðlast enn frekar. Sér-
fræðingar í varnar- og öryggismálum telja
allar líkur vera á því að um miðja öldina muni
Briks-þjóðirnar ráða yfir helmingnum af öllum
hergögnum þessa heims, en G7-löndin aðeins
fimmtungnum af vígvélunum.
Þetta eru herfræðilegar hamfarir, slíkar eru
og verða breytingarnar í hervæðingu heims-
kringlunnar á einum mannsaldri eða svo.
Til viðbótar verða Evrópubúar að rýna í
mögulegar afleiðingar þess að Bandaríkin
gangi úr skaftinu í þessum efnum. Augljóst
er að þar í landi vaða uppi einangrunar- og
aðskilnaðaröfl sem hafa ímugust á þeim opna
og alþjóðlega heimi sem stjórnvöld í Washing-
ton hafa löngum trúað á.
Fjölmargir stjórnmálaskýrendur segja ekki
lengur nokkra framtíð í því að byggja Atlants-
hafsbandalagið upp í kringum Bandaríkin.
Evrópa verði að geta staðið á eigin fótum með
varnir sínar og öryggi.
Og Ísland er þar á meðal. n
Veröld sem var
kristinnhaukur@frettabladid.is
Milljarðamæringar
Mál málanna núna er rifrildi
tveggja milljarðamæringa á
netinu. Einn góður milljarða-
mæringur og einn vondur millj-
arðamæringur. Rifrildið snerist
um hvort sá góði hefði vinnu
hjá hinum vonda eða ekki. Eins
og milljarðamæringar þurfi yfir
höfuð að hafa vinnu. Þeir eiga
milljarða. Allavega, þá endaði
rifrildið vel. Vondi milljarðamær-
ingurinn bað þann góða afsök-
unar á framferði sínu og bauð
honum að halda áfram að vinna
hjá sér. Góði milljarðamæringur-
inn er nú að íhuga það. Já, það
er gott að þessi saga endaði vel.
Sérstaklega fyrir okkur Íslend-
inga sem eigum eins vegabréf og
góði milljarðamæringurinn. Nú
getum við farið út í daginn sátt og
haldið brauðstritinu áfram.
The Last of Us
Verkfræðistofan Efla hefur fund-
ið enn eitt mygluhreiðrið, núna
heilsugæslustöðina á Akureyri.
Virðist svo sem ekki ein einasta
bygging sé óhult fyrir þessu,
sérstaklega ekki opinberar bygg-
ingar, meira segja ekki á Akur-
eyri. Íslendingar hafa nú mikinn
áhuga á myglu. Svo mikinn að
þeir horfa stíft á sjónvarpsþætti
um hana. The Last of Us fjallar
um heimsyfirráð myglusvepps
og hvernig sveppurinn stjórnar
heilum fólks. Kannski verður
þetta raunin. Eða … kannski
er sveppurinn nú þegar búinn
að taka yfir og farinn að stýra
hegðun okkar. n
Hver
kaupir
rándýrt
flokkunar-
kerfi sem
vitað er að
skilar ekki
nothæfu
hráefni
til moltu-
gerðar?
Það gerði
Sorpa.
10 skoðun FRÉTTABLAÐIÐ 9. mARs 2023
FIMMTuDAGuR