Skipulagsmál höfuðborgarsvæðisins - 01.04.1984, Blaðsíða 21

SKIPULAGSMAL HOFUÐBORGARSYÆÐISINS
21
Til þess að þetta geti gerst þarf
stjórnun að vera mjög opin. Þeir
starfsmenn sem afla þekkingar og
nota hana á mismunandi sviðum í
fyrirtækinu verða að vera þátttak-
endur í stefnumótun og markmiða-
setningu. Allir starfsmenn verða að
vera virkir í endurbótum og fram-
þróun. Þetta þýðir að það verður
að fjárfesta í fólki en ekki aðeins í
húsnæði og vélum, kosta til starfs-
þjálfunar og menntunar og sjá til
þess að starfsmenn séu eins fjölhæf-
ir og framast er unnt. Tímar vinnu-
afls án þekkingar eru liðnir og í
staðinn þarf starfsfólk með getu til
að leysa hvers kyns úrlausnarefni.
Fyrirtækið þarf einnig að láta starfs-
menn njóta góðs af árangrinum
Laun þurfa að einhverju leyti að
byggjast á ábataskiptum eða árang-
urskiptum þar sem starfsmenn fá
hlutdeild í árangri fyrirtækisins.
Framtíðarfyrirtækið þarf að vera í
stöðugri sókn til að bæta árangur
sinn.
Það verður að vera best á sinu
sviði.
HVAÐ ÞARF TIL?
Mikilvægast er að fyrir hendi sé
þekking sem auðveldar að byggja
upp framtíðarfyrirtæki. Hér á landi
stendur höfuðborgarsvæðið lang
best að vígi vegna þeirrar fjöl-
breytni sem þar er fyrir hendi.
Margskonar fyrirtæki eru þegar
með grundvöll sem hægt er að
byggja á. Þar eru vísinda og rann-
sóknarstofnanirnar og Háskólinn.
Þaðan eru auðveldastar samgöngur
og samskipti við útlönd. Höfuð-
bo;garsvæðið getur tekið forystu í
atvinnuuppbyggingu sem síðan get-
ur breiðst út til annarra landshluta.
Það er atvinnustarfseminni mikil-
vægt að hafa góðar aðstæður, að
hlúð sé að henni. Samskiptakerfi
eins og tölvunet, greið afgreiðsla á
vörum erlendis frá, jafnvægi í at-
vinnu og hagstætt fjárhagslegt um-
hverfi hjálpar allt til.
Það sem ræður þó úrslitum er ekk-
ert af þessu, heldur að sætta sig
ekki við neitt minna en að okkar
bestu fyrirtæki séu fremst í heimi
hvert í sinni grein.
Ingjaldur Hannibalsson,
FORSTÖÐUMAÐUR IÐNTÆKNISTOFNUNAR ÍSLANDS
FRAMTÍÐ TÆKNIVÆDDS IÐNAÐ-
AR Á HÖFUÐBORGARSVÆÐINU
Undanfarin ár hefur oft heyrst, að
iðnaðurinn eigi að taka við því unga
fólki, sem koma mun út á vinnu-
markaðinn á næstu áratugum. Til
að gera sér grein fyrir, hvort þessi
staðhæfing eigi við rök að styðjast,
er gagnlegt að kanna hver mann-
aflaþróun helstu atvinnuveganna
hefur orðið undanfarna áratugi. í
töflu I 1963-1979 kemur í ljós, að
starfsmönnum í landbúaði fækkar
bæði að raungildi og hlutfallslega.
Starfsmönnum í sjávarútvegi fjölg-
ar um rúm 3000, en hlutur sjávarút-
vegs minnkar um 2,3%. Starfs-
mönnum í iðnaði fjölgar um 6000,
en hlutfallslega stendur iðnaður í
stað. Fiskvinnsla og byggingariðn-
aður eru þarna ekki talin með til
iðnaðar. í töflunni sést, að opinber-
um störfum fjölgar um tæp 14 þús-
und, hlutur opinberra starfa fer úr
22% í 25%. Hlutur þjónustu er svo
til óbreyttur, en þar fjölgar störfum
um tæp 13 þúsund. í töflu II er sýnd
dreifing vinnuafls á greinar í
nokkrum löndum á árunum 1955 og
1975. Þar kemur í ljós, að hlutur
upplýsingamiðlunar og þjónustu
hefur farið vaxandi í öllum þessum
löndum á tímabilinu. Hlutur þess-
ara greina er í Bandaríkjuum
65.2%, Svíþjóð 64.7% en 52.3% í
Japan. Á íslandi er aðeins 50.5%
vinnuaflsins starfandi við upplýs-
ingamiðlun og þjónustu. Hlutur
iðnaðar hefur farið minnkandi hjá
öllum þessu þjóðu nema í Japan.
Hlutur iðnaðar á íslandi er óeðli-
lega hár miðað við hlut iðnaðar hjá
öðru þróuðum þjóðum. Hlutur
landbúaðar og fiskveiða hefur einn-
ig farið minnkandi í öllum þessum
löndum og er kominn í 3.8% í
Bandaríkjunum.
Þessar tölur sýna, að hlutur land-
búnaðar, fiskveiða og iðnaðar er
hlutfallslega meiri á íslandi en hjá
flestum þróuðum þjóðum. Má
segja, að hér sé um að ræða ein-
kenni vanþróaðs atvinnulífs. Iðn-
væddar þjóðir gera ráð fyrir, að
hlutur framleiðslugreina fari
stöðugt minnkandi á næstu árum,
en hlutur þjónustu og upplýsinga-
miðlunar muni aukast að sama
skapi. Hafa komið fram spár í
Bandaríkjunum þar sem gert er ráð
fyrir, að hlutur framleiðslugreina
verði kominn niður fyrir 5% af
heildarmannafla um næstu alda-
mót. Þessar þjóðir virðast ekki telja
aukningu atvinnutækifæra í fram-
leiðslugreinum vera forsendu bætt-
ra lífskjara í framtíðinni. Enda eru
lífskjör einna best íþví landi, þar
sem Iægst hlutfall vinnuafls er við
framleiðslustörf, þ.e. í Bandaríkj-
unum.
Af þessu er ljóst, að ekkert bendir
til, að nauðsynleg forsenda bættra
lífskjara á íslandi sé fjölgun starfa í
framleiðslugreinum. Það er ljóst,
að aukning verður lítil ef nokkur í
landbúnaði og sjávarútvegi þannig,
að ef um einhverja aukningu í fram-
leiðslugreinum verður að ræða,
verður það í iðnaði. Þó er ólíklegt,
að hlutfallsleg aukning verði þar.