Kirkjublaðið - 17.12.1945, Qupperneq 25

KIRKJUBLAÐIÐ JÓLIN 1945
23
Grétar Fells:
Hverju er að tapa?
Því er stundum haldið fram, og að því er virðist
oft í fullri alvöru, að þessi heimur hinna jarðnesku
skynfæra eigi að vera oss mönnunum allt eða því
sem næst. Hann er oss næstur og á því að vera aðal-
viðfangsefni vort, að svo miklu leyti sem oss er það
vinnandi vegur að láta þar eitthvað til vor taka.
Hvað kemur oss það við, hvort til eru aðrir svo-
kallaðir æðri eða ósýnilegir heimar, hvort vér lif-
um eftir dauðann, hvort Guð er til, hver muni vera
tilgangur lífsins og þar fram eftir götunum ? — Allar
bollaleggingar um þessi efni eru algjörlega ónauð-
synlegar og eiginlega skaðlegar, vegna þess að þær
draga athyglina frá þessum heimi og viðfangsefnum
hans, auk þess sem þær gera venjulega þá menn, er
við þær fást að nokkru ráði, deigari til sóknar og
varnar í pólitískri dægurbaráttu og í atvinnulífinu
yfirleitt. Þær gera menn með öðrum orðum dáðlaus-
ari í þessum heimi. Auk þess er mjög örðugt, ef ekki
ómögulegt, að öðlast nokkra óyggjandi vissu í þess-
um efnum, en jafnvel þótt það væri unnt, á alls ekki
að ýta undir neinar tilraunir í þessa átt, vegna þess
að það er allt annað, sem á að ganga fyrir. I þessu
sambandi er og gert mikið að því, að gera þá menn,
sem sinna því, Sem ekki er af þessum heimi, tor-
tryggilega á ýmsa lund. Þeir eru nefndir „hjátrúar-
postular", „skýjaglópar“, „draumóramenn“ og öðrum
svipuðum nöfnum, og má reyndar segja, að þeir
sleppi vel, ef þeir fá ekki önnur verri nöfn, svo sem
„stórlygarar“, óþokkar eða eitthvað þess háttar.
Skulum vér nú reyna að gera oss grein fyrir því,
hvað muni vera hið rétta í þessu efni. Það er vissu-
lega þess vert, því það skiptir ekki litlu máli, hvort
menn eru svo rammáttaviltir um lífsstefnu, eins og
stundum er lialdið fram að þeir menn séu, sem sinna
mjög því, sem kallað er andleg mál. Vil ég því byrja
á því að varpa fram fullyrðingu, sem ég þarf ekki
að rökstyðja, vegna þess að hún er viðurkennd stað-
reynd af öllum jafnt, en hún er á þessa leið: Allir menn
munu einhvern tíma deyja! Hinir gallhörðustu og
rétttrúuðustu jarðhyggjumenn komast ekki undan
þeim örlögum fremur en aðrir.
Ég skal geta þess, til að fyrirbyggja misskilning,
að ég nota yfirleitt ekki orðið efnishyggja eða efnis-
hyggjumenn, heldur orðin jarðhyggja og jarðhyggju-
menn, vegna þess, að margir af þeim mönnum, sem
telja sig andlega sinnaða, og eru taldir andlega sinn-
aðir, eru í raun og veru efnishyggjumenn, enda þótt
það efni, sem þeir trúa á og dýrka, sé fíngerðara en
hið jarðneska efni. Orðið jarðhyggja táknar hið
þrönga sjóarsvið allra þeirra manna, sem engin önn-
ur áhugamál hafa en þau, sem eingöngu eru bundin
við þessa jörð.Augu þeirra staðnæmast við moldina,
en sjá þó ekki „moldarundrið“, sem Einar Benedikts-
son nefnir svo, því að ef þeir sæju það, yrði hin
þröngsýna jarðhyggja á sömu stundu ómöguleg.
Hún mundi víkja fyrir andlegri skyggni eins og
götudrós fyrir hefðarkonu.
Skulum vér nú semja svolitla sögu um tvo menn.
Annar er jarðhyggjumaður, sem ekkert vill vita um
andleg efni. Hann sekkur sér niður í allskonar störf,
sem eingöngu eru bundin við hinn jarðneska heim.
Sjóndeildarhringurinn er óhjákvæmilega þröngur, og
auk þess er hætt við, að hinn jarðneski heimur verði
honum, áður en lýkur, full-erfiður, og stafar það að
miklu leyti af því, að liann hlýtur að taka hinn jarð-
neska heim mjög hátíðlega ,ef ég mætti orða það
svo — miklu hátíðlegar en hann á skilið, — vegna
þess, að hann er í augum hans hinn eini veruleiki.
— Nú deyr þessi maður. Skulum vér gera ráð fyrir
því, að þá sé öllu lokið, og að maðurinn sé hættur
að vera til. Satt er það að vísu, að ef svo er, þarf
ekki að vorkenna hinum dána. Hann hefir að vísu
fíflað sjálfan sig á því að meira eða minna leyti að
gefa sig á vald því, sem var hégóminn einber, en allar
afleiðingar af því eru þurrkaðar út að eilífu! — En
nú skulum vér gera ráð fyrir því, svona til mála-
mynda, að hinn rétttrúaði jarðhyggjumaður haldi
áfram að vera til eftir líkamsdauðann. Þá verð ég
að lýsa því yfir, að ég vorkenni honum! Hann stendur
þá sem fávís og úrræðalaus sökudólgur frammi fyrir
dómstóli lífsins sjálfs, vegna þess, að hann vildi ekki
einu sinni fræðast um lífið eftir dauðann, hvað þá
meira. — Hann trúði því aldrei, að hann væri sál
eða andleg vera, og nú uppgötvar hann, að hann hefir
vanrækt hið eina, sem hann mátti ekki vanrækja: —
að sjá þörfum þessarar andlegu veru borgið, eftir
því sem hann hafði bezt vit á. — Hefði ekki verið
viturlegra að gera ráð fvrir þessum möguleika og
virða hann að minnsta kosti viðlits? — En nú víkur
sögunni að hinum manninum, — „draumóramann-