Ský - 01.02.2001, Blaðsíða 57

Halldóra: Já, það virðist allt vera falt og fólk gengur ógagnrýnna að hlutunum en áður. Fyrir
nokkrum árum var til dæmis algengt hjá leikurum að selja sig ekki í auglýsingar, núna er sá hugs-
unarháttur varla til. Prinsipp hrynja, öllu er hrært saman og pakkað í smart neytendapakkningu.
hefur alltaf ákveðin gildi og sjálfsvirðingu
og ég tel ekki að góðærið sé að svipta
fólk því.
Margeir: í samfélagi þar sem möguleikarnir
eru svona margir verður líka miklu meira
um freistingar. Það reynir meira á okkur.
Fólk verður bara að venjast þessari þróun
og verða þeim mun sterkari karakterar því
við stöðvum hana ekki.
Hjálmar: Hins vegar er hætt við að allt fari
að skarast þegar áherslan á að selja alla
hluti er orðin þetta mikil. Til dæmis eru
fjölmiðlamenn nú eftirsóttir af almanna-
tengslafyrirtækjum vegna sambanda sinna.
Þetta þýöir að oft eru fréttir skrifaðar á
almannatengslafyrirtækjum úti í bæ.
Sigríður: Já, sennilega er allt til sölu nema
hamingjan. Ogtími, sem er mesti munaður-
inn.
Halldóra: Það er líka reynt að telja manni
trú um að hamingjan flökti um skjáinn, til
sölu í formi réttu vörutegundanna.
Hnattvæðingin og ísland
Huldar: Á sama tíma og hér hefur ríkt
góðæri hefur ísland verið að taka þátt í
alþjóðavæðingunni og „nýja hagkerfinu".
Hvernig hefur tekist til ef miðað er við
löndin í kring?
Halldóra: Við virðumst bara vera glöð með
hana. Að minnsta kosti hef ég ekki orðið vör
við neina hreyfingu hér sem berst gegn al-
þjóðavæöingunni eins og I nágrannalöndum
okkar.
Hjálmar: Enda er alþjóðavæðingin það
besta sem hefur komið fyrir þessa þjóð.
Það að ísland sé hluti af alþjóðasamfélagi
spornar gegn þeirri tilhneigingu íslenskra
stjórnmálamanna að loka íslenskt samfélag
af og líta á það sem sinn sandkassa.
Sigríður: Við finnum líka síður fyrir nei-
kvæðum afleiðingum alþjóðavæðingarinnar
hér á landi. Félagsfræðingar hafa bent á
að hnattvæðingin sé að breyta mannsskiln-
ingnum í Bandaríkjunum. Til dæmis vinnur
hinn dæmigerði starfsmaður t tækniiðn-
aðinum ekki lengur en fjórtán mánuði á
hverjum stað því annað þykir stöðnun.
Varanleikinn er horfinn og á vinnustöðum
er enginn sem hefur langtímaminni. Þetta
er eitthvað sem ekki á við á íslandi. Að
minnsta kosti ekki enn.
Þórður: Þessu nýja hagkerfi hefur fýlgt mikill
bóhemismi og oft gríðarlegt virðingarleysi
fyrir verðmætum. Peningar urðu að mörgu
leyti mjög ódýrir. Nánast bólugrafnir unglingar
skrifuðu viðskiptaáætlun fyrir ný tölvufyrir-
tæki og fengu milljónir frá fjárfestum sem í
mörgum tilvikum eru aö súpa seyðið af því
í dag. Áður voru áhættufjárfestingar einungis
á færi fagfjárfesta sem höfðu þá strangt
eftirlit með peningunum sínum.
Margeir: Já, það töpuðust gífurlegir peningar
með þessum hætti. Nú eru þessi netfyrir-
tæki og byltingarmennirnir að pakka saman
en straumurinn liggur orðið til gömlu tölvu-
fyrirtækjanna. í mörgum tilfellum hafa fjár-
festar verið teknir í nefið og það er jafnframt
ástæðan fýrir því hvað allir eru ánægðir
með kapítalismann og aþjóðavæðinguna.
Hér fengum við Netið á methraða og nánast
allt á því ókeypis, vegna þess að fjárfestarnir
borguðu brúsann. Þetta er náttúrlega ægi-
lega fínn kapítalismi. Fjárfestarnir borga en
neytendur græða.
Sigríður: Það er llka athyglisvert hvað allur
þessi kapltalismi og hnattvæðing hafa ýtt
stjórnmálunum út í horn. Við sjáum það
skýrt hérna á íslandi. Stjórnmálamenn eru
orðnir þjónar markaðarins sem eru aðal-
lega í því að setja lög til að greiða fyrir
framgangi fyrirtækja.
Halldóra: Já, vægi pólítíkusa hefur minnkað
og fullveldishugmyndin er að úreldast. Þú
þarft að vera stórfyrirtæki til þess að hafa
einhver afgerandi völd í heimsþorpinu.
Margeir: Tilgangur pólítíkusa I dag er að
mæta I myndatökur með ungum athafna-
mönnum I útlöndum.
Hjálmar: Það kom berlega I Ijós á þessum
fræga fundi I Perlunni þegar Davíð Oddsson
settist á milli þeirra Kára Stefánssonar og
fulltrúa Hoffman-LaRoche. Enginn vissi
hvað hann var að gera þarna. Síðar kom í
Ijós að gagnagrunnsfrumvarpið var I burðar-
liðnum og að einhverju leyti búið að tryggja
að heilsufarsupplýsingar Islendinga fylgdu
með I þeim pakka.
Hvernig iíður þjóðinni?
Huldar: Kvikmyndin American Beauty segir
frá fólki sem er að drepast úr leiðindum
og flestallt löngu búið að gefast upp á lífinu.
Þessi mynd sló I gegn hér og um allan
heim og þótti draga upp fráþæra mynd af
lífi nútímamannsins. Hvernig líður fólki eig-
inlega?
Halldóra: Margeir minntist á að neytandinn
væri drifkrafturinn I hagkerfinu. Ef þessi
neytandi er þara kominn til að fá en ekki
gefa af sér er harmsaga hans sú að hann
verður fyrir stöðugum vörusvikum því annars
hverfur neysluþörfin. Hann er I rauninni fíkill
GÓÐÆRIÍSLENDINGA SKÝ 55