Bókasafnið - 01.01.2001, Page 39

áfanga gæti orðið um það bil 50 milljóni króna. í
fyrsta áfanga var lagt til að samið yrði um áskriftir að
gagnasöfnum sem samkvæmt þarfagreiningu voru
mikilvægust og ná jafnframt yfir flest fræðasvið. í
öðrum áfanga lagði nefndin til að reynt yrði að ná
hagstæðum samningum um dýr gagnasöfn sem
nýtast þröngum hópi, t.d. í læknavísindum og raun-
greinum. Einnig yrði í þessum áfanga könnuð þörf
bókasafna fyrir aðgang að rafrænum tímaritum og
samið um hann á landsvísu. í þriðja áfanga var lagt til
að samið yrði um
áskriftir að gagna-
söfnum sem minni
þörf er fyrir. Nefndin
lagði til að kostnaður
við fyrsta áfanga, 10,8
milljónir króna, yrði
fjármagnaður með
fjárveitingum frá hinu
opinbera í þrjú ár. í
áfanga tvö var lagt til
að þátttökusöfnin
greiddu afnotagjald
að upphæð 7 milljón-
ir króna en hið opin-
bera greiddi kostnað
við samningagerð og
framkvæmdir. Þriðji
áfangi er framtíðar-
verkefni sem þarf að
skoða nánar en laus-
lega áætlaður kostn-
aður við hann var um
10 milljónir króna.
Lagt var til að
stofnað yrði til tíma-
bundins verkefnis
um framkvæmdina, t.d. til 3ja ára, en að þeim tíma
liðnum yrði málið endurskoðað. Nefndin lagði til að
framkvæmdin yrði í höndum verktaka og verkefnis-
stjórnar sem menntamálaráðherra skipar. Verkefni
verkefnisstjórnar og verktaka yrði m.a. þarfagreining,
val á gagnasöfnum, samningagerð, markaðsfærsla,
kynningarstarf og þjónusta við notendur.
Lagt var til að aðgengi að gagnasöfnunum yrði um
Internetið þar sem aðgengi að því væri til staðar, að
öðrum kosti yrði samið um kaup á geisladiskum. Lagt
var til að samningagerðin yrði í höndum sérfræðinga,
lögfræðiaðstoð yrði aðkeypt og var lögð áhersla á að
njóta þjónustu lögfræðinga sem hefðu sérhæft sig á
þessu sviði. Taldi nefndin nauðsynlegt að skilgreind-
ar yrðu helstu kröfur og forsendur íslensku bókasafn-
anna og hafinn undirbúningur að gerð leyfissamn-
inga hið fyrsta. Einnig að stöðugt eftirlit yrði með
framkvæmd samninganna og þeir metnir með hlið-
sjón af reynslu ogbreyttum aðstæðum. Lagt var til að
verkefnisstjórnin skilaði að loknu þriggja ára tímabili
skýrslu til menntamálaráðuneytisins þar sem fram
kæmi hvernig gagnasöfnin hafi nýst og hvort verk-
efnið hefði skilað tilætluðum árangri.
Staða upplýsingamála 1999
Hröð þróun upplýsingatækni á undanförnum árum
hefur valdið miklum breytingum á starfsumhverfi
bókasafna. Hún hefur skapað þeim ýmis tækifæri til
aukinnar fjölbreytni
og þróunar þjónustu
en jafnframt má sjá
teikn á lofti sem gefa
þarf gaum. Bókaverð-
ir íslenskra rann-
sókna- og sérfræði-
bókasafna hafa um
nokkurt skeið lagt á
ráðin um með hvaða
hætti megi tryggja ís-
lensku mennta-, fræða-
og rannsóknasamfé-
lagi aðgang að nauð-
synlegum gagnasöfn-
um á rafrænu formi
samkvæmt kröfu tím-
ans. Hér er átt við
gagnasöfn sem eru
aðgengileg annað-
hvort af geisladiskum
á staðarneti eða af
Internetinu, þannig
að hver og einn geti
leitað frá sinni starfs-
stöð. Við fyrstu sýn
gæti svo virst sem
hér væri ekki vandamál á ferðinni, tæknin er til stað-
ar og því ekkert því til fyrirstöðu að taka hana í þjón-
ustu sína, enda eru íslendingar hátæknivædd þjóð
sem vill standa jafnfætis öðrum þjóðum á sem flest-
um sviðum. Vandinn sem við er að etja er hins vegar
það háa verð sem greiða þarf fyrir aðgang að þeim
gagnasöfnum sem æskilegt og jafnvel nauðsynlegt er
að geta boðið afnot af.
í yfirmarkmiði Framtíðarsýnar ríkisstjórnar ís-
lands um upplýsingasamfélagið segir:
íslendingar verði í fararbroddi þjóða heims við
nýtingu upplýsingatækni í þágu bætts mann-
lífs og aukinnar hagsældar.
(Framtíðarsýn rífeisstjórnar Islands um upplýsingasamfélagið,
1996, bls. 15)
Ein af forsendum þess að íslendingar geti náð ofan-
greindu markmiði er að þeim verði tryggður aðgang-
Heilagur Hieronymus ritskoðar texta. Útskurður ífílabeinfrá 8. öld.
BÓKASAFNIÐ 25. ÁRG. 2001
37